Γλωσσικά τινα (ΣΘ’): η λέξη «ηθοποιός»

       Η ελληνική γλώσσα αποτελεί ασύλληπτο παράδειγμα επιβίωσης μέσα από τους αιώνες, παρ’ όλες τις μακροχρόνιες κατακτήσεις που υπέστη η Ελλάδα από εισβολείς τόσο της Ανατολής όσο και της Δύσης. Τρανή απόδειξη τούτου είναι το θαύμα του δημοτικού μας τραγουδιού. «Η Ελληνική είναι γλώσσα νοηματική (ή εννοιολογική), που πάει να πει πως οι λέξεις της (ακόμα και τα κύρια ονόματα της αρχαίας) κάτι σημαίνουν. ΄Ετσι, το σημαίνον, δηλαδή η λέξη, και το σημαινόμενο, δηλαδή η έννοια, και άρα αυτό που η λέξη εκφράζει (πράγμα, ιδέα, κατάσταση) έχουν μεταξύ τους πρωτογενή σχέση». ΄Ολες σχεδόν οι υπόλοιπες γλώσσες –με ελάχιστες εξαιρέσεις, όπως π.χ. η αρχαία εβραϊκή- χαρακτηρίζονται ως συμβατικές ή σημειολογικές, στις οποίες ορίστηκε και ορίζεται αυθαίρετα η σχέση σημαίνοντος και σημαινομένου. Επομένως, μόνο να υποκλίνεται κανείς, να γονυπετεί μπρος στο μεγαλείο αυτής της γλώσσας είναι η πρέπουσα αντιμετώπισή της και κυρίως η χρήση της.

Μια λέξη που μού κάνει πάντοτε ζωηρή εντύπωση είναι το ρήμα συγγράφω, καθώς και τα παράγωγα ουσιαστικά συγγραφή και συγγραφέας. Η Ελληνική είναι η μόνη γλώσσα διεθνώς, καθ’ όσον είμαι σε θέση να γνωρίζω, που διατυπώνει με αυτό τον τρόπο τη διαδικασία του συγγράφειν. Χρησιμοποιώντας εν τη ρύμη του λόγου το εν λόγω ρήμα, πόσοι άραγε να έχουν αναρωτηθεί σε ποιον αναφέρεται η πρόθεση  συν του γράφειν, με ποιον μαζί γράφει ο κάθε ΄Ελληνας τα κείμενά του. Το ίδιο συμβαίνει και με τον μουσικοσυνθέτη. Σάς αφήνω να το απαντήσετε μόνοι σας, γιατί σήμερα προτίθεμαι να ασχοληθώ με μιαν άλλη, πλήρη νοήματος λέξη, τη λέξη ηθοποιός.

       Ηθοποιός καλείται ετυμολογικά κάποιος που ποιεί ήθος, που διαπλάθει χαρακτήρα, και όχι εκείνος που παριστάνει ένα χαρακτήρα, όπως βαθμηδόν η  λέξη  κατέληξε να σημαίνει. Σημειωτέον ότι δεν λέγεται το ίδιο και για τους άλλους καλλιτέχνες. Σύμφωνα με τη γλώσσα μας, γλώσσα υπέρτατης οικονομία και ευστοχίας, η οποία δεν λαθεύει ποτέ, ο γλύπτης δεν ποιεί ήθος, ούτε ο ζωγράφος, ούτε ο μουσικοσυνθέτης, ούτε ο αρχιτέκτονας, κανείς άλλος καλλιτέχνης παρά μόνο ο υποδυόμενος πρόσωπο θεατρικού, κινηματογραφικού ή τηλεοπτικού έργου. Πόσοι άραγε ηθοποιοί το συνειδητοποιούν όποτε βγαίνουν στη σκηνή; Πώς καταδέχονται κάποιοι από αυτούς να ευτελίζουν το λειτούργημα τους, να εκχυδαϊζουν τη θεατρική προσφορά τους;

Φοίβος Ι. Πιομπίνος   piombinos.com