Φοίβος Πιομπίνος

Γλωσσικά τινα (ΣΝΓ’): τα ρήματα συντελώ, συρράπτομαι, συστέλλομαι, σφάλλω και σώνω

today5 Ιανουαρίου, 2018

Background
share close

     Το ρήμα συντελώ απαντάται σε επίσημο ύφος λόγου με τη λόγια άτονη αύξηση αορίστου «συνετέλεσα». Η έννοια του ρήματος διαφοροποιείται από την ενεργητική στην παθητική φωνή. Το συντελώ σημαίνει βοηθώ, συμβάλλω σε κάτι (π.χ. η χιονοθύελλα συνετέλεσε στην αναβολή της εκδρομής μας), ενώ το συντελούμαι σημαίνει πραγματοποιούμαι, ολοκληρώνομαι (π.χ. συντελούνται διεργασίες για την ανάδειξη νέου προέδρου του σωματείου).

Για το ρήμα συρράπτομαι δεν συνηθίζεται ο αόριστος οριστικής.

Και για το ρήμα συστέλλομαι δεν συνηθίζεται ο αόριστος οριστικής. Η μετοχή του συνεσταλμένος χρησιμοποιείται κυρίως ως επίθετο προκειμένου να χαρακτηρίσει κάποιον που δείχνει συστολή, που είναι ντροπαλός (π.χ. στα παιδικά του χρόνια ήταν τόσο συνεσταλμένος που δεν έπαιζε με τ’ άλλα τα παιδιά).

Η παθητικής φωνής μετοχή εσφαλμένος του ενεργητικής φωνής  ρήματος σφάλλω χρησιμοποιείται ως επίθετο και χαρακτηρίζει εκείνον που περιέχει σφάλμα, τον λαθεμένο (π.χ. ο αδελφός μου παίρνει συνήθως εσφαλμένες αποφάσεις).

Το αμετάβατο ρήμα σώνω, εκτός από την έννοια του σώζω, έχει και τις έννοιες: 1. εξαντλώ, τελειώνω κάτι(π.χ. ο παππούς μου στα ενενήντα του έσωσε το λαδάκι του) 2. προφταίνω, προλαβαίνω να κάνω κάτι (π.χ. δεν έσωσε να δεί εγγόνια από τα παιδιά του). Με αυτές τις σημασίες απαντάται η μετοχή σωμένος. Το απρόσωπο σώνει σημαίνει φτάνει, αρκεί (π.χ. μη βάζεις άλλο λάδι, σώνει!). Υπάρχουν επίσης οι φράσεις σώνει και καλά (π.χ. ήθελε σώνει και καλά να παντρέψει την κόρη του με συγχωριανό τους), καλά και σώνει (π.χ. προσπαθούσε καλά και σώνει να με ταπεινώσει), ντε και σώνει, σώνει και ντε, να μη σώσεις ως κατάρα (π.χ. μου έφαγε ένα σωρό λεφτά, να μη σώσει να τα χαρεί!), να μην έσωνα ως έκφραση  έντονης μετάνοιας (π.χ. να μην έσωνα που τον βοήθησα, τέτοιο κάθαρμα που αποδείχτηκε!) και μη σώσεις  ως έκφραση έντονης αδιαφορίας για το αν θα κάνει κανείς κάτι ή όχι (π.χ.  μη σώσεις κι έρθεις!).

 

Φοίβος Ι. Πιομπίνος     piombinos.com

Συντάκτης: New Generation Radio

Rate it

Σχολιάστε το άρθρο (0)

Αφήστε το σχόλιό σας

Το email σας δεν θα δημοσιευθεί. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *


[wpens_easy_newsletter firstname="no" lastname="no" button_text="Εγγραφή"]

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

0%