Γλωσσικά τινα (ΣΙ’): η σημασία των επιθέτων «άπραγος», «άπρακτος» και «απράγμων»

Το επίθετο άπραγος, -η, -ο σημαίνει 1. αυτόν που δεν δραστηριοποιείται, που δεν ενεργεί (Μήν κάθεσαι άπραγη! Βοήθησέ με λίγο) 2. αυτόν που δεν έχει έμπειρία, που είναι άπειρος, άβγαλτος (Τέλειωσε το λύκειο κι όμως εξακολουθεί να είναι άπραγος νέος).

Το επίθετο άπρακτος, -η, -ο  (καθημ. άπραχτος) σημαίνει αυτόν που δεν πέτυχε τον σκοπό του, που δεν έπραξε κάτι που επιδίωκε: παρά τις φιλότιμες προσπάθειές του, τελικά έφυγε άπρακτος. Σημειωτέον ότι το  άπρακτος χρησιμοποιείται συνηθέστερο ως κατηγορούμενο, δηλαδή με ρήμα (έμεινε άπρακτος όλη την ημέρα) και όχι ως επίθετο, δηλαδή με ουσιαστικό (το άπρακτο παιδί), χρησιμοποιείται για πρόσωπα και συνοδεύεται από ρήματα κινήσεως (φεύγω / αναχωρώ / έρχομαι / γυρνώ / επιστρέφω… άπρακτος).

       Το επίθετο απράγμων, -ων, -ον είναι λόγιο και σημαίνει αυτόν που γενικά δεν ασχολείται με τίποτα, που δεν φροντίζει για τίποτα, που είναι άπραγος, ράθυμος. Αντίθετο προς τη σημασία του απράγμονος και του άπραγου είναι το ρέκτης (από το αρχαίο ρήμα ρέζω «πράττω, ενεργώ»), που δηλώνει «τον ενεργητικό άνθρωπο, αυτόν που παίρνει πρωτοβουλίες και αναπτύσσει δραστηριότητα».

Φοίβος Ι. Πιομπίνος    piombinos.com