Η μετόπη από την Ολυμπία

΄Εχουμε συνηθίσει να κάνουμε συχνά-πυκνά λόγο για την κλοπή από τον Ελγίνο των γλυπτών –και παρακαλώ όχι των μαρμάρων- του Παρθενώνα, ενώ δείχνουμε να αγνοούμε και άλλα εξίσου σπουδαία γλυπτά που έχουν κατά καιρούς κλαπεί από την Ελλάδα και στολίζουν διάσημα μουσεία της Εσπερίας. Σήμερα σκέφτηκα να σάς μιλήσω για την κλαπείσα μετόπη της Ολυμπίας, η οποία φυλάσσεται στο Μουσείο του Λούβρου, αφορμιζόμενος από ένα σχετικό άρθρο που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ΓΑΙΟΡΑΜΑ, τον Ιούλ.-Αύγ. 2002.

Στις 28 Αυγούστου 1828 είχε αποβιβαστεί στη Μεθώνη γαλλικό στράτευμα υπό τον στρατηγό μαρκήσιο Νικολά Ζοζέφ Μαιζόν (Nicolas Joseph Maison, 1771-1840) –όλοι οι Αθηναίοι γνωρίζουν την οδό Μαιζώνος στην πλατεία Ομονοίας-, προκειμένου να εκδιώξει τη στρατιά του Ιμπραήμ πασά. ΄Εξι μήνες αργότερα κατέφτασε και η γαλλική επιστημονική επιτροπή, που αποτελούσε μέρος  της γαλλικής αποστολής της Εκστρατείας του Μωριά (1828-1833), υπό τον ανώτατο υπάλληλο του Λούβρου και λιθογράφο Λεόν Zαν Ζοζέφ Ντυμπουά (Léon Jean Joseph Dubois, 1780-1846).  Με την ευκαιρία αυτή ο Μαιζόν απαίτησε από τον κυβερνήτη Καποδίστρια την πλήρη συνεργασία για το έργο της αποστολής. Πώς ήταν δυνατόν να την αρνηθεί ο έλληνας κυβερνήτης; Στις 10 Μαίου 1829 ο Ντυμπουά άρχισε να ανασκάπτει και να αποκαλύπτει το ναό του Διός στην Ολυμπία. Μία εβδομάδα αργότερα έφτασε στην περιοχή και η επιτροπή των αρχιτεκτόνων υπό τον Αμπέλ Μπλουέ (Abel Guillaume Blouet, 1795-1853).  ΄Ετσι, μία ομάδα εκατό περίπου ατόμων έφερε στο φως, μέσα σε έξι εβδομάδες, πλήθος αγαλμάτων και αρχιτεκτονικών μελών, από τις μετόπες του πρόναου και του οπισθόδομου του ναού του Διός, από τις οποίες σημαντικότερες ήταν εκείνες  που απεικόνιζαν τους άθλους του Ηρακλή.  Σε αυτές περιλαμβανόταν και το αριστουργηματικό θραύσμα της καθισμένης Αθηνάς, που φυλάσσεται σήμερα στο Μουσείο του Λούβρου.

Οι κάτοικοι της περιοχής εξαγριώθηκαν με τις αρπακτικές διαθέσεις των «Φράγκων», αντέδρασαν βίαια και απέστειλαν τον αγωνιστή Αντώνη Παπαντωνόπουλο στο Ναύπλιο να διαμαρτυρηθεί στον Καποδίστρια για τα τεκταινόμενα στην Ολυμπία. Για να αποτρέψουν οι Γάλλοι την ένοπλη σύγκρουση, σταμάτησαν τις περαιτέρω ανασκαφές, αλλά αξίωσαν τη μεταφορά των ευρημάτων στη χώρα τους, ως δώρο της Ελλάδας στη Γαλλία. «Σ’ εσάς εξάλλου είναι άχρηστα», έγραψε ο γάλλος στρατηγός Αντουάν Βιρζίλ Σνεντέρ (Antoine Virgile Schneider, 1778-1847)B στον Καποδίστρια, οποίος δέχτηκε μην μπορώντας να αντιδράσει. Σημειωτέον ότι για να πραγματοποιηθεί η δωρεά (!) έγινε τροποποίηση του Συντάγματος.

Φοίβος Ι. Πιομπίνος   piombinos.com