Ποια ήταν η Σεβαστή Καλλισπέρη;

Η Σεβαστή Καλλισπέρη, του Νικολάου και της Μαριγώς, ήταν λογία που αφιέρωσε τη ζωή της στη βελτίωση και την αναβάθμιση της ελληνικής εκπαίδευσης. Γεννήθηκε το 1858 στην Αθήνα όπου και πέθανε το 1953. Ο πατέρας της Νικόλαος Καλησπέρης ή Καλλισπέρης ήταν Καλύμνιος, που έλαβε μέρος στην Επανάσταση του Εικοσιένα, οπότε πολέμησε στην Κρήτη και τη γενέτειρά του, μετείχε σε πολλές επιδρομές στα μικρασιατικά παράλια (1825),  διετέλεσε γραμματεύς του Ιωάννη Κωλέττη και επιθεωρητής δημοτικών σχολείων της Σάμου (1830), δικαστής στην Αθήνα (1844), νομάρχης Μεσσηνίας (1855) και υπουργός Δικαιοσύνης. ΄Οντας φιλοπρόοδος θέλησε, να δώσει στην κόρη του Σεβαστή την καλύτερη δυνατή μόρφωση. Εκείνα τα χρόνια επικρατούσε η άποψη ότι τα «γράμματα» ήταν περιττά για τις γυναίκες, που η ανατροφή τους απέβλεπε στο να γίνουν καλές νοικοκυρές και σύζυγοι, και ότι ως εκ τούτου έπρεπε μόνο οι άντρες να μορφώνονται. Μέσα σε αυτό το πνεύμα η ελληνική πολιτεία είχε θεσμοθετήσει από το 1834 μόνο τη δημόσια πρωτοβάθμια εκπαίδευση και για τα δύο φύλα, ενώ από το 1836  τη δημόσια δευτεροβάθμια εκπαίδευση μόνο για τα αγόρια, όχι όμως  για τα κορίτσια. Τα χρόνια εκείνα, πρωτεργάτριες στον αγώνα για τη βελτίωση της γυναικείας εκπαίδευσης ήταν γνωστές δασκάλες της εποχής (Καλλιρρόη Παρρέν, Αικατερίνη Λασκαρίδου, Σαπφώ Λεοντιάς, Καλλιόπη Κεχαγιά). Την έλλειψη αυτή για τις κοπέλες κάλυπτε η ιδιωτική πρωτοβουλία με την ίδρυση Ανώτερων Παρθεναγωγείων με ακριβά δίδακτρα, τα οποία μπορούσαν να επωμιστούν για τα κορίτσια τους μόνο οι εύπορες αστικές οικογένειες. Σε αυτά όμως η διδασκαλία υπολειπόταν εκείνης που λάβαιναν οι άρρενες, οι οποίοι μπορούσαν να συνεχίσουν τις σπουδές τους στο πανεπιστήμιο.

Η Σεβαστή Καλλισπέρη τέλειωσε τη Σχολή Χιλλ, αλλά δεν μπόρεσε να φοιτήσει στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, αφού αυτό απέρριπτε τις αιτήσεις της λόγω του ότι οι δευτεροβάθμιες σπουδές της δεν ήταν ισότιμες των αντίστοιχων σπουδών των αρρένων. Μην μπορώντας η Σεβαστή να φοιτήσει σε αρρεναγωγείο, μελέτησε με ιδιωτικούς δασκάλους κατ’ οίκον όλα τα μαθήματα του δημόσιου Αρρεναγωγείου και κατάφερε να αριστεύσει στις δευτεροβάθμιες σπουδές των αρρένων ύστερα από εξετάσεις ενώπιον επιτροπής δέκα καθηγητών του Πανεπιστημίου και της Μέσης Εκπαίδευσης. ΄Ομως το Υπουργείο Παιδείας δεν επικύρωσε το απολυτήριό της, αρνούμενο να τής αναγνωρίσει την ισοτιμία, πράγμα που το έπραξε τελικά ο Δήμος Αθηναίων. Εντούτοις δεν κατόρθωσε να γίνει δεκτή στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, αφού τόσο οι καθηγητές όσο και φοιτητές αντιδρούσαν στην παρουσία γυναικών στο πανεπιστήμιο. Σημειωτέον ότι η πρώτη φοιτήτρια, η Ιωάννα Στεφανόπολι, έγινε δεκτή το 1890.

Γι’ αυτό ο πατέρας της την έστειλε στο Παρίσι, όπου, μετά από εξετάσεις στη Σορβόννη, η Σεβαστή άρχισε το 1885 σπουδές στη Φιλοσοφική Σχολή του παρισινού πανεπιστημίου. Σημειωτέον ότι στη Σορβόννη σπούδαζε ήδη, στην Ιατρική Σχολή της, η Μαρία Καλαποθάκη, πρώτη ελληνίδα φοιτήτρια του διάσημου αυτού πανεπιστημιακού ιδρύματος. Το 1891 η Καλλισπέρη έλαβε διδακτορικό δίπλωμα  της Σορβόννης αφού διαγωνίστηκε με άλλους 130 φοιτητές και κατάφερε μάλιστα να καταταχθεί 18^η. Στη συνέχεια φοίτησε γιά έναν περίπου χρόνο στις σχολές των Σεβρών και του Καίμπριτζ.

΄Οταν επέστρεψε στην Ελλάδα, διορίστηκε το 1892 δασκάλα των γαλλικών αλλά και των ελληνικών  στο Αρσάκειο, ενώ παρέδιδε και ιδιωτικά μαθήματα κατ’ οίκον. Παραιτήθηκε ωστόσο 1898 και διορίστηκε πρώτη επόπτρια των Δημοτικών Σχολείων, θέση που ιδρύθηκε ειδικά γι’ αυτήν. Το 1897 εκπόνησε πρόταση μεταρρύθμισης του γυναικείου εκπαιδευτικού συστήματος, η οποία δημοσιεύτηκε σε συνέχειες στο περιοδικό Οικογένεια. Την παραπάνω πρόταση τη συμπεριέλαβε στα δύο εκπαιδευτικά νομοσχέδια που υπέβαλε στη Βουλή το 1899: «Περί ιδρύσεως Ανωτέρων Παρθεναγωγείων του Κράτους» και «Περί ελληνοπρεπούς και πρακτικωτέρας δημοσίας εκπαιδεύσεως και περί ιδρύσεως Διδασκαλείου Θηλέων του Κράτους». Το 1906 ταξίδεψε στις ΗΠΑ για πέντε χρόνια, όπου μελέτησε τη «βιοτεχνική και βιομηχανική εκπαίδευση» και το αμερικανικό εκπαιδευτικό σύστημα. Μετά την επιστροφή της, εισήγαγε πολλές καινοτομίες στην ελληνική παιδεία. ΄Ιδρυσε σε διάφορες ελληνικές πόλεις τις « Εταιρείες Κυριών» και τα «Εργαστήρια», εισήγαγε τις σχολικές ποδιές και τη σηροτροφία στα δημοτικά σχολεία. Εκτός από τα σχέδια νόμου  και τα άρθρα που σημοσίευσε σε περιοδικά της εποχής, ασχολήθηκε με αναλύσεις κειμένων της αρχαιοελληνικής γραμματείας, καθώς και με μεταφράσεις ξένων θεατρικών έργων. ΄Εγραψε επίσης και αρκετά βιβλία, μεταξύ των οποίων τις μελέτες Η Ολυμπία και οι Ολυμπιακοί αγώνες (1896) και Ηρωίδες εν τη ποιήσει και εν τη ιστορία (1901).

Πεθαίνοντας, κληροδότησε όλη την περιουσία της στο Ελληνικό Δημόσιο.

Φοίβος Ι. Πιομπίνος   piombinos.com