Ο μύθος της ελεύθερης βούλησης καταρρίπτεται σταδιακά από τη νευροεπιστήμη.  

Πειράματα όπως του Benjamin Libet έδειξαν ότι ο εγκέφαλος στέλνει το λεγόμενο “προπαρασκευαστικό δυναμικό” (readiness potential) πριν ο άνθρωπος συνειδητοποιήσει την απόφασή του.

Δηλαδή, η εντολή να κινηθείς ξεκινά υποσυνείδητα, περίπου 0,5 δευτερόλεπτα πριν πεις “το επέλεξα”.

Η περιοχή του προμετωπιαίου φλοιού, υπεύθυνη για την ηθική κρίση, τον προγραμματισμό και την αυτορρύθμιση, ενεργοποιείται πλήρως μόνο όταν το νευρικό σύστημα είναι σε ρύθμιση (ventral vagal state).

Όταν όμως το σύστημα απειλής (αμυγδαλή –υποθάλαμος– PAG) ενεργοποιείται λόγω τραύματος ή άγχους, η συνειδητή επιλογή μπλοκάρεται. Κυριαρχούν αυτόματες, αντανακλαστικές αντιδράσεις όπως το πάγωμα (freeze), και όχι η ελεύθερη βούληση.

Το τραύμα αλλάζει τη λειτουργική συνδεσιμότητα (functional connectivity) του εγκεφάλου, επηρεάζοντας τη σχέση μεταξύ μεταιχμιακού συστήματος και φλοιού.

Έτσι, η επιλογή γίνεται επανάληψη προγραμματισμένων κυκλωμάτων και όχι αυθεντική δράση.

Η νευρολογική ελευθερία, λοιπόν, δεν είναι δεδομένη. Είναι αποτέλεσμα ρύθμισης του νευρικού συστήματος, αποκατάστασης της κορτικομεταιχμιακής ισορροπίας και θεραπείας των τραυματικών αποκλεισμών.

Όπως υποστηρίζει και η Νευροπνευματική Προσέγγιση, η ελεύθερη βούληση είναι μια κατάσταση, όχι μια απόφαση.