Περί του Πρωτοκόλλου της Κέρκυρας

Το Πρωτόκολλο της Κέρκυρας υπογράφτηκε πριν από έναν αιώνα, στις 17 (4) Μαϊου 1914, μεταξύ της αλβανικής  κυβέρνησης, που επικεφαλής της ήταν ο πρίγκιπας Γουλιέλμος τσου Βήντ (1876-1945), και του προέδρου της «Αυτόνομης Δημοκρατίας της Βορείου Ηπείρου» Γεωργίου Χρηστάκη-Ζωγράφου (Παρίσι 1863-Αθήνα 1920), ο οποίος καταγόταν από το Κεστοράτι, ένα χωριό βόρεια του Αργυροκάστρου,  και ήταν γιος του ευεργέτη Χρηστάκη Ζωγράφου.

Με την υπογραφή του εν λόγω πρωτοκόλλου τερματίστηκαν οι ένοπλες συγκρούσεις μεταξύ αφενός της αλβανικής χωροφυλακής και ατάκτων και αφετέρου των Βορειοηπειρωτών, ενώ αναγνωρίστηκε επίσημα η αυτονομία της Βορείου Ηπείρου με σειρά δικαιωμάτων για τον τοπικό πληθυσμό. Η κυβέρνηση της Βορείου Ηπείρου αξίωσε την έγκριση και την εγγύηση του πρωτοκόλλου από τις Μεγάλες Δυνάμεις. Τελικά την 1^η Ιουνίου 1914 το επικύρωσαν και λίγες ημέρες αργότερα η αλβανική κυβέρνηση αποδέχτηκε τη συμφωνία και απέδωσε στις 23 Ιουνίου 1914 το επίσημο έγγραφο του πρωτοκόλλου στην αυτόνομη κυβέρνηση.

Κατά την Πανηπειρωτική Συνδιάσκεψη στο Δελβίνο, με την επιμονή και τις πιέσεις του Ελευθερίου Βενιζέλου, πείστηκαν οι Βορειοηπειρώτες να επικυρώσουν κι αυτοί το Πρωτόκολλο της Κέρκυρας,  με την εξαίρεση των εκπροσώπων της Χειμάρρας που επέμεναν υπέρ της  ένωσης με τη μητέρα Ελλάδα υπό το σύνθημα «΄Ενωσις  ή Θάνατος». Λίγες ημέρες αργότερα η αποδοχή της συμφωνίας ανακοινώθηκε στη Διεθνή Επιτροπή Ελέγχου. Προτού όμως να τεθεί το Πρωτόκολλο της Κέρκυρας σε εφαρμογή, κηρύχθηκε ο Α’ Παγκόσμιος πόλεμος. Παρόλο που το εν λόγω πρωτόκολλο δεν αναιρέθηκε ποτέ  από καμία μεταγενέστερη συνθήκη μετά τη λήξη του Α’ Παγκοσμίου πολέμου, αυτό δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Αυτά αναφέρονται προς γνώσιν και συμμόρφωσιν της ελληνικής κυβέρνησης  ώστε να διαπραγματευθεί τη συγκατάθεσή της για την εισδοχή της Αλβανίας στην Ευρωπαϊκή ΄Ενωση και να μην επαναληφθεί το ίδιο όπως με την περίπτωση της Βουλγαρίας, από την οποία η Ελλάδα δεν απαίτησε να της επιστραφούν τα κλεμμένα από τους βούλγαρους κατακτητές ελληνικά χειρόγραφα και   εκκλησιαστικά κειμήλια, προκειμένου να συναινέσει για την είσοδό της στους κόλπους της Ε.Ε.

Για την ανεκδοτολογική πλευρά του όλου ζητήματος, δέον να σημειώσουμε ότι κατά την περίοδο του κομμουνιστικού καθεστώτος στην Αλβανία (1945-1989) ο Γεώργιος Χρηστάκης-Ζωγράφος και ο ευργέτης πατέρας του θεωρήθηκαν  από το επίσημο αλβανικό κράτος ως εχθροί. Τούτο είχε ως συνέπεια να εκδιωχθούν από το Κεστοράτι όσοι έφεραν το επώνυμο Ζωγράφος (είτε συγγενείς είτε όχι). Μετά όμως την πτώση του σιδηρού παραπετάσματος το 1989 το γεγονός αυτό θεωρήθηκε λήξαν και σήμερα το «Ζωγράφειο  Διδασκαλείο» Κεστορατίου, μολονότι δεν λειτουργεί πλέον ως σχολείο,  έχει ανακαινιστεί και μετατραπεί σε μουσείο.

Φοίβος Ι. Πιομπίνος    piombinos.com