Περί του όμορφου και του άσχημου

Εκπλήσσει το γεγονός ότι η ελληνική γλώσσα δεν χρησιμοποιεί ως αντίθετο της λέξης όμορφο ή, λογιότερα, εύμορφο, τη λέξη δύσμορφο, όπως θα έμοιαζε ορθότερο, αλλά τη λέξη άσχημο, που αυτή, με τη σειρά της, είναι το αντίθετο της λέξης εύσχημο. Όμως η γλώσσα, και δη της τάξεως και της θαυμαστής ακρίβειας της ελληνικής, δεν λαθεύει ποτέ και δεν χρησιμοποιεί ποτέ ασυλλόγιστα μια λέξη αντί κάποιας άλλης, φαινομενικά σωστότερης. ΄Αλλωστε, ούτε δημιουργεί κατ’ ουσίαν συνώνυμα για να υποδηλώσει το ίδιο ακριβώς πράγμα με διαφορετικούς τρόπους. Η οικονομία που διέπει κάθε γλώσσα, πολλώ δε μάλλον την ελληνική, δεν το επιτρέπει. Εν τοιαύτη περιπτώσει, πώς συμβαίνει στο παραπάνω παράδειγμα να περνάμε από τη μορφή στο σχήμα για να δώσουμε δύο αντίθετους επιθετικούς προσδιορισμούς;

Οι λόγοι μοιάζουν ψυχολογικοί. Το άσχημο το περιορίζει η γλώσσα στην εξωτερική εμφάνιση, στο φαίνεσθαι της μορφής, με άλλα λόγια στο σχήμα της, ενώ το όμορφο το φυλάει προκειμένου να χαρακτηρίσει το περιεχόμενο της μορφής, το είναι της, την ουσία της. Το ευ στη μορφή αφορά όχι μόνο το ωραίο αλλά επίσης το καλό και το αληθές, ενώ το άσχημο ακολουθεί τους κανόνες της κοινωνικής σύμβασης που δεν μπορεί να συλλάβει την αληθινή φύση μιας μορφής, το είναι της. ΄Ετσι, μπορεί μεν να αποδέχεται ή να απορρίπτει τα διάφορα σχήματα, όχι όμως και το αναπόσπαστο ευ των μορφών.

ΦοίβοςΙ. Πιομπίνος    piombinos.com