Γλωσσικά τινα (ΡΜΒ’): τα ρήματα «κατάσχω» και «κατέχω»

Και τα δύο  ρήματα  κατάσχω και  κατέχω  δηλώνουν κτήση, αφού το πρώτο προήλθε από το δεύτερο, αλλά το μεν κατέχω σημαίνει «μόνιμη και νόμιμη, κατά τεκμήριο, κτήση», ενώ το κατάσχω σημαίνει «προσωρινή και συχνά αιφνίδια έως βίαιη κτήση». ΄Ο,τι κατέχεις νομίμως δεν μπορεί να σού το πάρει το κράτος, αλλά, εφόσον χρωστάς πολλά χρήματα στο Δημόσιο, μπορεί αυτό να σού κατάσχει μέρος ή και όλη την περιουσία σου.

Το κατάσχω προήλθε από την υποτακτική αορίστου του κατέχω (κατέχω  – κατέσχον – να κατάσχω>κατάσχω), ωστόσο το κατάσχω είναι «δυναμικό ρήμα», καθώς δηλώνει διαδικασία, ενώ το κατέχω είναι «στατικό ρήμα», καθώς δηλώνει κατάσταση. Το κατάσχω εμφανίζει από την προέλευσή του δυσκολία στον σχηματισμό των χρόνων του: έχει αόριστο κατάσχεσα / κατέσχεσα και μέλλοντα θα κατάσχω /   θα κατασχέσω. Ο παρατατικός και μερικές φορές και ο ενεστώτας μπορούν να σχηματιστούν περιφραστικά: κάνω κατάσχεση –  έκανα κατάσχεση.

Τα ουσιαστικά που προκύπτουν από τα εν λόγω ρήματα είναι η κατάσχεση και η κατοχή και η διαφορά τους είναι ό,τι και μεταξύ των αντίστοιχων ρημάτων: κατάσχεση = «προσωρινή και συχνά αιφνίδια και βίαιη κτήση» (π.χ. του έκαναν κατάσχεση στον εξοπλισμό του καταστήματός του με δικαστικό κλητήρα) – κατοχή= «μόνιμη και νόμιμη κτήση»(π.χ. έχει στην κατοχή της τρία ακίνητα)

Φοίβος Ι. Πιομπίνος   piombinos  blogspot.com