Από τη λόγια χρήση του ρήματος απέχω έχει διατηρηθεί η σύνταξη της λέξης με γενική: Οι βουλευτές της αντιπολίτευσης απέχουν της ψηφοφορίας / Απέχει των καθηκόντων του κ.ά. Οι παραπάνω φράσεις μπορούν επίσης να λεχθούν εμπρόθετα: Οι βουλευτές της αντιπολίτευσης απέχουν από την ψηφοφορία / Απέχει από τα καθήκοντά του κ.ά. Το ρήμα στον παρατατικό δίνει τον τύπο απείχα, -ες, -ε (π.χ. Ο προϊστάμενός μας απείχε πάντοτε από κάθε απεργία […]
Η λέξη επήρεια αναφέρεται κυρίως στην επενέργεια σε κάποιον διαφόρων ουσιών, όπως λ.χ. φάρμακα, ναρκωτικά, αλκοολούχα ποτά κ.ά. και επομένως έχει γενικότερα αρνητική εννοιολογική χροιά: ο αθλητής τελούσε υπό την επήρεια αναβολικών / η επήρεια των ψυχοφαρμάκων ενδέχεται να τού αλλοιώσει την όλη συμπεριφορά. Η λέξη επιρροή αναφέρεται 1. στην επίδραση που ασκείται σε κάποιο πρόσωπο ή στη διαμόρφωση αποτελέσματος: ο τάδε εφοπλιστής ασκεί μεγάλη οικονομική επιρροή στη ναυτιλία της […]
Η μήτρα είναι το κοίλο, μυώδες όργανο του γυναικείου γεννητικού συστήματος σε όλα τα θηλαστικά που έχει τον προορισμό να φιλοξενήσει το γονιμοποιημένο ωάριο μέχρι αυτό να αναπτυχθεί πλήρως. Μεταφορικά χρησιμοποιείται με την έννοια του λίκνου για να δηλωθεί ο χώρος, το περιβάλλον όπου διαμορφώνονται αρχές, ιδέες, πολιτισμοί κ.λπ., που αποκτούν στη συνέχεια μεγάλη διάδοση και ακτινοβολία: η αρχαία Ελλάδα υπήρξε η μήτρα, στην οποία κυοφορήθηκε ο δυτικός πολιτισμός. Με […]
Το επίθετο σατιρικός σημαίνει αυτόν που σχετίζεται με το λογοτεχνικό είδος (έμμετρο ή πεζό) της σάτιρας, στο οποίο ασκείται κριτική, με σκωπτικό τρόπο, σε πρόσωπα και καταστάσεις της κοινωνίας με σκοπό τη διόρθωσή τους. ΄Αρα το επίθετο σατιρικός είναι συνώνυμο του σκωπτικού, του ειρωνικού, του επικριτικού, του κοροϊδευτικού (π.χ. ο Γ. Σουρής ήταν γνωστός σατιρικός ποιητής / έχει μονίμως σατιρική διάθεση / ο σατιρικός του χαρακτήρας βγαίνει τελικά στα γραπτά […]
Τα ομόηχα ρήματα γλείφω και γλύφω διαφέρουν σημασιολογικά, αφού ετυμολογούνται από άλλη ρίζα. Το γλείφω προκύπτει από το αρχαίο εκλείχω, από το οποίο προκύπτει και η λέξη λειχούδης, και σημαίνει 1. περνώ, σύρω τη γλώσσα μου πάνω σε κάτι (π.χ. ο σκύλος έγλειφε την πληγή του / το παιδί έγλειφε λαίμαργα το παγωτό του) 2. απομακρύνω κάτι με τη γλώσσα (π.χ. έγλειψε τη σοκολάτα από τα χείλη του) 3. μτφρ […]
Το επίθετο βιοτικός, -ή, -ό σημαίνει αυτόν που σχετίζεται με τη ζωή και ειδικότερα με τις υλικές ανάγκες της ζωής (π. χ. βιοτικές μέριμνες / ασχολίες / συνθήκες). Τα βιοτικά ως ουσιαστικό αναφέρονται στα υλικά αγαθά που είναι απαραίτητα για τη ζωή κατ’ αντιδιαστολή προς την πνευματική ζωή (π.χ. εφόσον δεν έχεις επιλύσει τα βιοτικά, δεν μπορείς να περάσεις στα πνευματικά). Σημειωτέον ότι το επίθετο βιοτικός γράφεται με όμικρον, όχι […]
Μολονότι το ρήμα ξοφλώ παράγεται από το ρήμα εξοφλώ, οι δύο αυτές λέξεις διαφέρουν σημασιολογικά. Το εξοφλώ σημαίνει «αποπληρώνω χρέη, επιστρέφω χρήματα που χρωστώ (π.χ. πρόλαβε κι εξόφλησε όλα του τα χρέη προτού να πεθάνει). Το ξοφλώ που χρησιμοποιείται κυρίως στον αόριστο και στη μετοχή σημαίνει «τελειώνω, δεν με υπολογίζουν πια πως υπάρχω ή πως αξίζω, δεν έχω τίποτα πια να προσφέρω ή να περιμένω, στη ζωή μου, δεν έχω […]
Τα ουσιαστικά που λήγουν σε –ία, που τονίζονται δηλαδή στην παραλήγουσα, γράφονται με ιώτα. Παραδείγματα: αδικία, ανεργία, αποτυχία, βιολογία, δοκιμασία, επιτυχία, ζημία, κακία, ομιλία, ομολογία, ταινία, τιμωρία, φιλοσοφία, ψυχολογία κ.ά. Επίσης τα κύρια οινόματα: Γαλλία, Δανία, Ισπανία, Ιταλία, Ολλανδία, Καππαδοκία, Λαμία, Λευκωσία κ.ά. Εξαιρέσεις: μολονότι τονιζόμενα στην παραλήγουσα, γράφονται με –εία α) Τα ουσιαστικά που παράγονται από ρήματα σε –εύω/-εύομαι, όπως π.χ. βασιλεία (βασιλ-εύω), δουλεία (δουλ-εύω), ειρωνεία (ειρων-εύομαι), νηστεία (νηστ-εύω), […]
Το επίθετο επιβατικός αναφέρεται εν γένει στους επιβάτες και επομένως χρησιμοποιείται για ό,τι έχει σχέση με επιβάτες. ΄Ετσι κάνουμε λόγο π.χ. για: επιβατική κίνηση, επιβατικό αυτοκίνητο/πλοίο/κοινό, επιβατικά μέσα συγκοινωνίας. Το επίθετο επιβατηγός δηλώνει ειδικότερα τη μεταφορά επιβατών και αναφέρεται κανονικά σε μέσα μεταφοράς. ΄Ετσι κάνουμε λόγο π.χ. για: επιβατηγό πλοίο / επιβατηγό αυτοκίνητο. Στο επίθετο επιβατηγός αντιτίθεται σμασιολογικά το επίθετο φορτηγός: φορτηγό πλοίο – φορτηγό αυτοκίνητο. Πάντως τα επίθετα επιβατικός […]
Η καλύτερη μεσημεριανο-απογευματινή παρέα με σύγχρονες ελληνικές επιτυχίες... με την Άννα-Μαρία Νικολαΐδου
close
