Negro Spirituals και Gospels. Η πλούσια πηγή , τα θεμέλια της μουσικής που αγαπάμε.

Δεν γράφω τίποτα πρωτότυπο, τίποτα που δεν είναι γνωστό και κοινώς αποδεκτό. Από την εμπειρία μου όμως, έχω διαπιστώσει ότι τίποτα δεν είναι δεδομένο. Και θέλω να καταγράψω σε αυτή τη λίστα παραδοσιακά spirituals/gospel (negro spirituals) τραγούδια που διασκεύασαν ιερά τέρατα της ροκ μουσικής σκηνής και όχι μόνο. Ο λόγος είναι πως αυτά τα τραγούδια είναι η πηγή, η καρδιά της μουσικής που τόσο αγαπήσαμε από τους λευκούς κυρίως, της ροκ.

Δεν είναι μόνο αυτά καθεαυτά τα παραδοσιακά νέγρικα σπιρίτσιουαλ  τραγούδια. Είναι και ένα σωρό τραγούδια που επηρεάστηκαν από τη δομή, τον στίχο και την χορωδιακή παράδοση των gospel, τα οποία, μέχρι σήμερα, εν έτει 2018, συνθέτονται από μουσικούς της χιπ-χοπ, της κάντρυ, της ροκ, της ποπ κ.λπ. Αυτά θα τα συμπεριλάβω σε άλλη λίστα που πρόκειται να ακολουθήσει.

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή…

Ήδη από τα πρώτα χρόνια δουλείας των μαύρων στην Αμερική (17ος αιώνας), οι δούλοι τραγουδούσαν κατά τη διάρκεια της εργασίας τους στις φυτείες, γεγονός που πολλοί ιδιοκτήτες ενθάρρυναν για να αποφεύγονται οι εξεγέρσεις. Τα τραγούδια αυτά ονομάζονται work songs. Η εκτόνωση αυτή μέσα από το τραγούδι, περιελάμβανε και τη χρήση τυμπάνων.

Τα σπιρίτσιουαλ προέκυψαν από την ενθάρρυνση των αφεντικών να τραγουδούν οι σκλάβοι τους ευρωπαϊκούς θρησκευτικούς ύμνους (hymns) . Όπως ήταν φυσικό, οι μαύροι τραγουδούσαν τους ύμνους αυτούς χρησιμοποιώντας τις αφρικανικές τους κλίμακες, με αποτέλεσμα το τραγούδι τους να διαφοροποιείται κατά πολύ από τον τρόπο των Ευρωπαίων. Η αφρικανική αντίληψη ως προς τον τρόπο απόδοσης της ευρωπαϊκής θρησκευτικής μουσικής έγινε γνωστή σαν σπιρίτσιουαλ ( spiritual singing = τραγούδια του πνεύματος ) και αργότερα μετονομάστηκε σε γκόσπελ ( gospel ) .

Η λέξη gospel αποτελεί ακριβή μετάφραση της ελληνικής λέξης “ευαγγέλιο”. Το περιεχόμενο των Gospel περιλαμβάνει κείμενα που αναφέρονται στη ζωή και τον λόγο του Ιησού. Φαίνεται πως η προσχώρηση των μαύρων στον χριστιανισμό, έδινε τη μοναδική διέξοδο στο να εκφράζουν τα  καταπιεσμένα τους συναισθήματα και να εκδηλώνονται με το σώμα και τη φωνή τους. Παράλληλα, ταυτίζονταν με τους Ισραηλίτες και τα δεινά που υπέστησαν μέχρι να φτάσουν στη Γη της Επαγγελίας.

Το χαρακτηριστικό των τραγουδιών αυτών  είναι η προφορική απόδοση στίχων και η επανάληψή τους από τους υπόλοιπους, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα συμμετοχής στο τραγούδι και σε αυτούς που δεν ξέρουν να διαβάζουν.

Αυτός ο τρόπος απόδοσης  έχει τις ρίζες του στην αφρικανική μουσική παράδοση  και οδηγούσε το πλήθος σε κατάσταση ομαδικής έκστασης. Τα παλαμάκια και το χτύπημα των ποδιών στο πάτωμα ήταν η φυσική ρυθμική συνοδεία στο τραγούδι.

Εδώ πρέπει να αναφερθεί το χαρακτηριστικό εκείνο που έκανε την μουσική (τραγούδι ) των μαύρων να διαφέρει από αυτή των Ευρωπαίων. Η αφρικανική παραδοσιακή μουσική, όπως και όλες οι παραδοσιακές μουσικές όλου του κόσμου, περιείχε στις κλίμακές της διαστήματα πολύ μικρότερα από αυτά της συγκερασμένης ευρωπαϊκής μουσικής κλίμακας. Δηλαδή εντός του μικρότερου δυνατού διαστήματος μεταξύ δύο νοτών -το ημιτόνιο της ευρωπαϊκής μουσικής-  στην αφρικανική μουσική υπάρχουν περισσότερες νότες, τα τεταρτιμόρια. Αυτό το “γλίστριμα” από και προς την κάθε νότα δεν είχε καμία σχέση με την τεχνική του ευρωπαίου τραγουδιστή. Όπως ήταν φυσικό, δόθηκε κάποιο όνομα στις νότες εκείνες που αλλοίωναν με τον δικό τους τρόπο οι αμερικανοί νέγροι: έγιναν γνωστές ως μπλου νότες ( blue notes). H εισχώρηση αυτή του αφρικανικού συστήματος τονισμού στο τραγούδι πέρασε και στα μουσικά ευρωπαϊκά όργανα , όταν οι μαύροι ξεκίνησαν να παίζουν τα μουσικά αυτά όργανα.

Πολλές φορές, τα σπιρίτσιουαλ χρησιμοποιούνταν ως κωδικοποιημένες πληροφορίες με οδηγίες για το πότε, το πού και το πώς θα δραπετεύσουν οι μαύροι. Μέσα σε αυτά υπήρχαν και προειδοποιήσεις για τους κινδύνους και τα εμπόδια της διαδρομής. Τα σπιρίτσιουαλ αυτά δημιουργήθηκαν κατά τον 19ο αιώνα, καθώς οι μαύροι μετακινούνταν μυστικά κατά μήκος των διαφόρων διαδρομών του υπόγειου σιδηρόδρομου. Γι’ αυτό και ονομάστηκαν Songs of the Underground Railroad ( τραγούδια του υπόγειου σιδηρόδρομου ).

Με το πέρασμα του χρόνου και αφού οι μαύροι δούλοι διασκεύαζαν τα ευρωπαϊκά λαϊκά τραγούδια, γεννήθηκαν τα γνωστά μας μπλουζ ( τέλη 19ου αιώνα), τα οποία έμελλαν να επηρεάσουν και να διαμορφώσουν τη μεταγενέστερη λαϊκή μουσική της Αμερικής. Τα μπλουζ είναι ένα μείγμα των gospel που προυπήρχαν όπως αναφέρθηκε, με τα χαρακτηριστικά της αφρικανικής παράδοσης, των work songs και των ευρωπαϊκών λαϊκών τραγουδιών. Έχει καταγραφεί από την ιστορία ότι τα μπλουζ είναι η βάση, η ρίζα της rock n roll μουσικής. Και καθώς η Αφρική, μέσα από τα φρικτά βασανιστήρια του λαού της, χάρισε σε ολόκληρο τον κόσμο την μουσική που τόσο αγαπήθηκε, αποτελεί την καρδιά της παγκόσμιας εξέλιξης της δημοφιλούς μουσικής.

Κάθε τραγούδι έχει τις δικές του εκτελέσεις.

Τα βίντεο που ακολουθούν είναι playlist,

οπότε μπορείτε  να δείτε τις σημαντικότερες ηχογραφήσεις ή ζωντανές εκτελέσεις των τραγουδιών μέσα σε αυτό το κείμενο.

Το επισημαίνω για να μην τις αναζητείτε.

Songs of the Underground Railroad

Follow the Drinkin’ Gourd

Go Down Moses

Swing Low, Sweet Chariot

Steal Away (To Jesus)

Wade in the Water

Down in the River to Pray

Michael Row the Boat Ashore

Follow the Drinkin’ Gourd 

• The Limeliters , The Weavers, Eric Bibb, Richie Havens, Hot Tuna,  Jorma Kaukonen with David Bromberg (live), The Brothers Four, Pat ‘N Rob, Marvin Hayes 

Swing Low, Sweet Chariot (1862)

• Johnny Cash, Willie Mae “Big Mama” Thornton, Etta James, UB40, Eric Clapton, Beyonce,  Merle Haggard,  Fisk Jubilee Singers, The Caravans, Dolly Parton, The Jordanaires, Sam Cooke, Joan Baez, Dizzy Gillespie, B.B. King, Judy Garland, Leontyne Price, Big Bill Broonzy, Loretta Lynn, Jerry Garcia & Bob Weir, Albert Ayler, Sonny Rollins, Fats Waller, Gideon

     

Go Down Moses

• The Golden Gate Quartet, Louis Armstrong, Deep River Boys, Diamanda Galás, Joe Strummer & The Mescaleros, Big mama Thornton, Marian Anderson, Fisk Jubilee Singers, 1814, Rapbi Ben Yashar’al, The Rulers, Archie Shepp & Horace Parlan.

    

Wade in the Water

• Ella Jenkins, Eva Cassidy, Ramsey Lewis, The Staple Singers, Blind Boys of Alabama, Harvey Mandel, Mavis Staples, The Salem Travelers, Little Sonny, Billy Preston, PJ Harvey,  Fine Young Cannibals, Big Mama Thornton, The Golden Gate Quartet, Patty Griffin, The Make-Up.

   

Spirituals/Gospels

Bury My Body

Take My Hand, Precious Lord

Skewball / Stewball

Ain’t No Grave

I’m on My Way

Trampin’

What Are They Doing in Heaven?

Mary Don’t You Weep

Sometimes’ Bessie Jones

God’s Gonna Cut You Down

He’ll Roll Your Burdens Away

Oh Happy Day

Down by the Riverside

I Shall Not Be Moved

Swing Low, Sweet Chariot

Sometimes I Feel Like a Motherless Child

Nobody Knows De Trouble I’ve Seen

When the Saints Go Marching In

Children, Go Where I Send Thee

Ezekiel Saw De Wheel

Walk in Jerusalem Just Like John

Deep River

Swing Low, Sweet Chariot

Go Down Moses

Steal Away

Touch The Hem Of His Garment

I’d Rather Have Jesus

‘There Is A Fountain Filled With Blood

What A Friend We Have’

Amazing Grace

Pass Me Not O Gentle Saviour

‘Give Me That Old Time Religion

Bury My Body (άγνωστη χρονολογία) και (Lord) I Don’t Care Where Dey (They, You) Bury My Body καθώς και My Soul Is Gonna Live with God.

• The Animals, Lonnie Donegan, The Misunderstood, Al Kooper & Shuggie Otis, Robert Plant & Sensational Space Shifters, Mark Pavey and The Dark Philosophers. 

Take My Hand, Precious Lord (1844)

• Selah Jubilee Singers, Five Soul Stirrers, Sister Rosetta Tharpe, Five Blind Boys Of Alabama,  Little Jimmy Dickens, Mahalia Jackson, Aretha Franklin, Elvis Presley, Jimmy Dean, Clara Ward, Roy Acuff, The Blue Ridge Quartet, Tennessee Ernie Ford, B.B. King, Chet Atkins, Jim Reeves, Little Richard, Nina Simone, Mocedades, Andrae Crouch, Andrae Lawrence Welk, Al Green, B.J. Thomas, Crystal Lewis, Chris Barber’s Jazz Band, Vickie Winans, Mavis Staples, Gladys Knight, Blind Connie Williams, Candi Staton. 

   

Ain’t No Grave (1934)

• Bozie Sturdivant, Sister Rosetta Tharpe, Harry Dean Stanton, Russ Taff, Johnny Cash, Crooked Still, Treva Blomquist, Renee Elise Goldsberry, Hidden Citizens, Davy Knowles, Norah Jones. 

I’m on My Way  (άγνωστη χρονολογία)

• The Golden Gate Quartet, Nina Simone, Mahalia Jackson, Odetta, Carter Family.

Trampin

• Marian Anderson, Patti Smith, Little Richard.

What Are They Doing in Heaven? και What Are They Doing in Heaven Today? (1901)

• The Staple Singers, Mogwai, Dr. C.J. Johnson, Washington Phillips, Mavis Staples, Sister Rosetta Tharpe, Slim & Supreme Angels, Dixie Hummingbirds, Jorma Kaukonen, Babbie Mason, Colin Stetson, Béla Fleck & Abigail Washburn, Johnny Jones with The Swanee Quintet.

Mary Don’t You Weep (1915)

• Georgia Field Hands, Utica Institute Jubilee Singers, The Caravans, feat Inez Andrews, The Swan Silvertones, Burl Ives & Johnny Cash , Bruce Springsteen, Pete Seeger, Stonewall Jackson, The Kingston Trio, James Brown, Aretha Franklin, Mάνος Ξυδούς, Mike Farris.

Sometimes

• Bessie Jones, Moby.

God’s Gonna Cut You Down και Run On καθώς και Run On for a Long Time.

• Odetta, The Golden Gate Quartet, Johnny Cash, Shawn James & The Shapeshifters, Elvis Presley, Moby, Blues Saraceno, Bill Landford And The Landfordaires, The Blind Boys of Alabama, LP, Tom Jones.

He’ll Roll Your Burdens Away

• The Banks Brothers & The Back Home Choir, The Lumzy Sisters, The Traveling Echoes, Molly O’Day, Moby.

Oh Happy Day (1969)

• Edwin Hawkins & Northern California State Youth Choir, Joan Baez, Quincy Jones, Glen Campbell, Nana Mouskouri, Club Nouveau, Aretha Franklin, Mahalia Jackson, Florent Pagny, Ray Charles and the Voices Of Jubilaton, The South African Youth Choir, Whoopi Goldberg & ZO! Gospel Choir.

Down by the Riverside και Ain’t Gonna Study War No More καθώς και Gonna lay down my burden (1918).

• Al Hirt, Bill Haley, The Blind Boys Of Alabama, Elvis, Jerry Lee Lewis, Johnny Cash and Carl Perkins, Etta James, Louis Amstrong, Leadbelly, Mahalia Jackson, Nat King Cole, Pete Seeger, The Seekers, Sister Rosetta Tharpe, Taj Mahal, Van Morrison, Willie Nelson & Wynton Marsalis , Song Around The World, Willie Dixon, Moby, Judith Durham, Lynda Randle, Alison Krauss, Doc Watson.

I Shall Not Be Moved

• Public Enemy, Mavis Staples, Johnny Cash, Pete Seeger, Mississippi John Hurt, Joan Baez, Mr, Son House, The Seekers, Ella Fitzgerald.

Sometimes I Feel Like a Motherless Child (1899)

• Grant Green, Jimmy Scott, Moby, Bessie Griffin, Mahalia Jackson, Odetta, Michael Kiwanuka , Van Morrison, Marian Anderson, Richie  Havens, Eric Clapton, Paul Robeson, Louis Armstrong, Portishead feat.Tom Jones, Prince feat Larry Graham, Boney M, Julie London , Kathleen Emery, Donald BYRD, Jeanne Lee, Φλέρυ Νταντωνάκη, John Legend, O. V. Wright, Dr. John, Madrugada , Wynton Marsalis, Clarence Smith, Nana Mouskouri, El Chicano, Johnny Nash, Jimmy Scott, Martin L. Gore, The Golden Gate Quartet, Lucky Pierre, Harry Belafonte, Eric Gale , Billy Storm, Clara Ward, Esther & Abi Ofarim.

Nobody Knows De Trouble I’ve Seen (1867)

• Sam Cooke, Louis Armstrong, Grant Green, Mahalia Jackson, Golden Gate Quartet, Little Mary, The Southernaires, Marian Anderson, Ry Cooder, Big Maybelle, Nat King Cole, The Seekers, The Staples Singers, Albert Ayler, Les Humphries Sisters, Millie Foster, Ryo Fukui, Dr. John, Big Bill Broonzy, Johnny Nash, Richie Havens.

When the Saints Go Marching In (1900)

• Elvis Presley and the Million Dollar Quartet, Louis Armstrong, The Golden Gate Quartet, Mahalia Jackson, Bo Diddley, Jerry Lee Lewis, Hank Williams Sr, Bruce Springsteen, Louis Prima, Tears For Fears, Tommy McCook, Aaron Neville.

Children, Go Where I Send Thee

• Nina Simone, FairField Four, Singers from Arkansas State Prison in Gould, Peter Paul and Mary, Daryl Hall and John Oates, Ralph Stanley, Golden Gate Quartet, Liz McComb.

Deep River

• Bobby Womack, Barbra Streisand, Mahalia Jackson, Johnny Mathis, Odetta.

Touch The Hem Of His Garment

• Sam Cooke and the Soul Stirrers, Banks Brothers and the Back Home Choir, The Williams Brothers, Al Kooper, The Persuasions, Basia Bulat.

There Is A Fountain Filled With Blood

• Aretha Franklin, Simulacra, Clara Ward.

What A Friend We Have In Jesus (1855)

• Washington Phillips, Bing Crosby, Ella Fitzgerald, Aretha Franklin, Alan Price, Glen Cambell, Tina Turner, Bra Paisley, いつくしみ深き / 森山良子.

Amazing Grace (1779)

• Aretha Franklin, The Caravans feat. Albertina Walker, Al Green, Rory Gallagher, Rory Gallagher live, Elvis Presley, Rod Stewart, Judy Collins, Aaron Neville, Blind Boys Of Alabama, Whitney Houston, Beyonce, Joan Baez, Mahalia Jackson, Al Green, Johnny Cash, Anne Murray, Jeff Beck, Arlo Guthrie, Jerry Garcia, Hubert Laws, Nana Mouskouri, Jessye Norman, Ray Charles, Kraig Kenning, Louis Armstrong, Throwing Muses.

Pass Me Not O Gentle Saviour (1868)

• Gouglas Miller, The Swan Silvertones, Victor Wooten, Bob Dylan.

Give Me That Old Time Religion (1873)

• Sister Rosetta Tharpe, Willie Nelson, The Golden Gate Quartet, Famous Ward Singers, Arlo Guthrie with Pete Seeger, Woody Guthrie, Mahalia Jackson, Jerry Lee Lewis, Loretta Lynn, Dolly Parton, Jim Reeves, Captain Sinbad & Little John, Willie & Robbie Nelson, Art Enslemble Of Chicago, Jailbird Singers, The Band, Kendrick Lamar, James Booker, Etta James, Jane Russell, Parker Millsap, St. Lenox, Blind Willie McTell.