Για τις κάρτες της UNICEF

Eδώ και χρόνια παρακολουθώ τις ευχετήριες κάρτες που τυπώνει η UNICEF προκειμένου να αποκομίσει από την πώλησή τους χρηματικά οφέλη για την πραγματοποίηση του φιλανθρωπικού της έργου. ΄Όταν οι κάρτες της είναι θρησκευτικού περιεχομένου επί τη ευκαιρία των μεγάλων εορτών της χριστιανοσύνης, η συντριπτική πλειονότητά τους αφορά αναπαραγωγές ζωγραφικών πινάκων του Ρωμαιοκαθολικισμού και του Προτεσταντισμού. Περιττό είναι να πούμε πως οι ευχές έχουν περιοριστεί στα Seasons Greetings, ενδεικτικό της αποϊεροποίησης των πνευματικών εορτών του Χριστιανισμού (Χριστούγεννα, Πάσχα κ.λπ.), οι οποίες έχουν πλέον καθιερωθεί ως ευκαιρίες καταναλωτισμού. Σπανιότατα βρίσκει κανείς αναπαραγωγές ιερών εικόνων, και αυτές είναι σχεδόν πάντοτε σλαβικές (ρωσικές, σερβικές, ακόμα και βουλγαρικές), αλλά σχεδόν ποτέ ελληνικές. Λες και  δεν υπήρξε ποτέ η βυζαντινή τέχνη, μητέρα άλλωστε της τέχνης όλων των ορθόδοξων τουλάχιστον λαών, ούτε η μεταβυζαντινή.
Το ίδιο ωστόσο συμβαίνει και σε άλλες εκδόσεις βιβλίων τέχνης, που προορίζονται για ένα ευρύτερο φιλότεχνο κοινό. Για παράδειγμα αναφέρω το βιβλίο «Πορτρέτα (!) της Παρθένου», έκδ. Ελευθερουδάκη, σελ. 255, στο οποίο περιλαμβάνονται 238 προσωπογραφίες της Παναγίας μέχρι και τα μέσα του 20ού αιώνα. Από αυτές όλες μόνο μία είναι βυζαντινής τέχνης και άλλη μία ρωσικής. ΄Ισως όμως να είναι τούτο ορθό, αφού οι ορθόδοξοι δεν διανοήθηκαν ποτέ να ζωγραφίσουν πορτρέτα της Παναγίας αλλά εικόνες Της. Άλλο ένα παράδειγμα είναι το βιβλίο «1000 αριστουργήματα της ευρωπαϊκής ζωγραφικής από το 1300 ώς το 1850» των γερμανικών εκδόσεων Ullmann, σελ. 1004. Από όλο ετούτο το ογκωδέστατο βιβλίο απουσιάζει παντελώς και σκανδαλωδώς η απαράμιλλη βυζαντινή και μεταβυζαντινή αγιογραφία, λες και η  ελληνική τέχνη δεν αποτελεί μέρος, για να μην πούμε το λίκνο,  της ευρωπαϊκής ζωγραφικής. Αναρωτιέμαι ποιους λόγους εξυπηρετεί αυτή η συνωμοσία περιφρόνησης, απαξίωσης, εξοστρακισμού ενός σημαντικότατου κεφαλαίου, όχι μόνο της ευρωπαϊκής αλλά και της παγκόσμιας, ζωγραφικής, και μάλιστα μιάς ζωγραφικής ύψιστα πνευματικής και υπερβατικής. Είναι τουλάχιστον γελοίο να προτείνονται στον κόσμο ως αριστουργήματα οι υλιστικού,κοσμικού φρονήματος αποϊεροποιημένοι πίνακες της Παναγίας, τους οποίους φιλοτέχνησε π.χ. ο Καραβάτζιο, ο Τιέπολο, ο Καράτσι ή ο Μπροντζίνο, και να απουσιάζουν οι Παναγίες του Αγγέλου, του Θεοφάνη του Κρητός ή του Εμμανουήλ Λαμπάρδου.
Φοίβος Ι. Πιομπίνος