Γλωσσικά τινα (ΣΤ’)

Τα τελευταία χρόνια ακούμε συχνά η διαβάζουμε τις λέξεις μάξιμουμ (maximum) και μίνιμουμ (minimum). ΄Εχουμε, ως φαίνεται, ξεχάσει τις αντίστοιχες ελληνικές λέξεις μέγιστο και ελάχιστο, οι οποίες χρησιμοποιούνται κυρίως στα μαθηματικά, όπου αναφέρονται στη μέγιστη και στην ελάχιστη τιμή την οποία μπορεί να λάβει μιά μεταβλητή (ανεξάρτητη ή εξαρτημένη), καθώς και στη μέγιστη ή ελάχιστη δυνατή ποσότητα. Επίσης αφορούν το υψηλότερο ή χαμηλότερο σημείο. Ως επίθετα στα μαθηματικά είναι γνωστές από τους όρους: ο μέγιστος κοινός διαιρέτης καί το ελάχιστο κοινό πολλαπλάσιο. Από τις παραπάνω λατινικές λέξεις προέρχεται ο μαξιμαλισμός και τα παράγωγά του, κυρίως στην πολιτική, καθώς επίσης ο μινιμαλισμός και τα παράγωγά του, κυρίως στο χώρο της τέχνης.
Μια άλλη εξαιρετικά κακόηχη λέξη που εισέβαλε τελευταία στη γλώσσα μας μέσω των τεχνοκριτικών είναι η λατινογενής «ρετροσπεκτίβα», που μου φέρνει άθελά μου στον νού ορολογία κομμουνιστικού μανιφέστου. ‘Ετσι, συχνά ακούμε νά γίνεται λόγος π.χ. για τη ρετροσπεκτίβα του Γιάννη Τσαρούχη ή τη ρετροσπεκτίβα του Λουκίνο Βισκόντι. Προφανώς εννοούν, στην πρώτη περίπτωση, μία αναδρομική έκθεση του ζωγραφικού έργου του Τσαρούχη και, στη δεύτερη, μία ιστορική αναδρομή στην κινηματογραφική εργογραφία του Βισκόντι.
Επίσης συνηθίζεται τελευταία η χρήση του ρήματος ιντριγκάρω. Οποίος εκβαρβαρισμός! Όσοι το χρησιμοποιούν, λέγοντας π.χ. ότι κάτι τούς ιντριγκάρει, φαίνεται να το θεωρούν πιο του συρμού, πιο μοδάτο, από το να πούν ότι κάτι τούς κινεί ή τούς εξάπτει την περιέργεια, ότι κάτι τούς κεντρίζει ή, πιο λαϊκά, τούς τσυγκλά.
Τέλος συνήθης γίνεται σιγά σιγά και η χρήση του ρήματος εξιτάρω αντί των ελληνικών ρημάτων: διεγείρω, ερεθίζω, εξάπτω.

Φοίβος Ι. Πιομπίνος