To Aττικόν Πανελλήνιον

Ο ναός του Πανελληνίου Διός, που υπήρχε σε απόσταση 100 μέτρων νότια του Ολυμπιείου, οικοδομήθηκε από τον ρωμαίο αυτοκράτορα και μεγάλο φιλέλληνα, ή μάλλον θαυμαστή του ελληνικού πολιτισμού, την ίδια εποχή που ανεγέρθηκαν το Ολυμπιείο και η Βιβλιοθήκη του.  Η ακριβής χρονολογία κατασκευής του ιερού αυτού τοποθετείται στο 131/2 μ.Χ., δηλαδή έξι ή επτά χρόνια πριν από την ανασύσταση του Συμβουλίου των Πανελλήνων από τον Αδριανό κατά τη διάρκεια  της επίσκεψής του στην Ελλάδα το 125 μ.Χ. Πρόθεση της φιλελληνικής πολιτικής του Αδριανού, ο οποίος έλαβε τη σχετική προσωνυμία του Πανελληνίου, ήταν να δημιουργήσει ένα είδος περιφερειακής βουλής για να ενώσει  τις ημιαυτόνομες πρώην πόλεις-κράτη σε ολόκληρη την Ελλάδα. ΄Ολη αυτή η κίνηση υπήρξε η τελευταία μεγάλη προσπάθεια κατά την αρχαιότητα για τη δημιουργία, με έδρα την Αθήνα, μιας πανελλήνιας συνομοσπονδίας,  που ονομάστηκε Αττικόν Πανελλήνιον. Βάσει αυτού του προγράμματος, συγκεντρώνονταν μία φορά το χρόνο στο ιερό του Πανελληνίου Διός αντιπρόσωποι από τις ελληνικές πόλεις, οι οποίοι, εκτός από την απόδειξη της ελληνικότητάς τους, έπρεπε να επιδείξουν και τις καλές τους σχέσεις με τους Ρωμαίους. Τα αυστηρά κριτήρια συμμετοχής απέκλειαν τους ελληνοτραφείς εντοπίους των απομακρυσμένων περιοχών του εξελληνισμένου κόσμου(Σύρους, Αιγυπτίους, Σικελούς), ενώ η Χερσόνησος του Αίμου, η δυτική Μικρά Ασία και η Κυρηναϊκή είναι οι μόνες περιοχές που αναφέρονται σε πηγές σχετικές με το Πανελλήνιον. Η εν λόγω κίνηση τελικά απέτυχε παρ’ όλες τις ψυχωμένες προσπάθειες που αποσκοπούσαν στη συνεργασία και ενοποίηση όλων των γνήσιων Ελλήνων, οι οποίοι θα αντιπροσωπεύονταν σε ενιαίο ομοσπονδιακό σώμα.

Από αυτό το Πανελλήνιον του Αδριανού πρέπει να εμπνεύστηκε ο πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδας Ιωάννης Καποδίστριας (1828-1831), ο οποίος ονόμασε Πανελλήνιον  το γνωμοδοτικό σώμα που ίδρυσε  στις 23 Απριλίου 1828 σε αντικατάσταση του Βουλευτικού.

Φοίβος Ι. Πιομπίνος   piombinos.com