Η αυταρχικότητα του Ελευθέριου Βενιζέλου

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος φρονούσε, όχι βέβαια αδίκως, πως μόνο μια αυστηρή δικτατορία θα είχε τη δύναμη να θέσει σε εφαρμογή, χωρίς σοβαρά εμπόδια, πολιτική που δεν επιδοκιμαζόταν από την πλειοψηφία της χώρας, αλλά που, στο σημείο όπου είχαν περιέλθει τα πράγματα, έπρεπε πάση θυσία να εφαρμοστεί, αφού από την εφαρμογή της εξαρτιόταν κατ’ αυτόν η σωτηρία του ελληνικού έθνους. Ορισμένα ζητήματα, όπως εκείνα που συνδέονταν με την περαιτέρω ύπαρξη του έθνους, δεν ήταν –και δεν είναι- δυνατόν ούτε νοητόν να εξαρτιούνται από τη γνώμη κάποιας πλειοψηφίας, η οποία ως γνωστόν είναι ασταθέστατη και υφίσταται τις μεγαλύτερες διακυμάνσεις. Για να εδραιωθεί ωστόσο μια δικτατορία, δεν αρκεί μόνο η θέληση ενός ή μάλλον περισσότερων προσώπων. Απαιτείται και η αναγκαία δύναμη επιβολής της.  Κι ο Βενιζέλος δεν διέθετε στο εσωτερικό αυτή τη δύναμη. Μόνο από τις ξένες Δυνάμεις μπορούσε να τη βρεί, οι οποίες δεν ήταν όμως διατεθειμένες να στηρίξουν μιαν απροκάλυπτη δικτατορία. Του Βενιζέλου δεν του έλειψε ποτέ η διάθεση αλλά η δύναμη για να επιβάλει δικτατορία.

΄Ετσι,  ο Ελευθέριος Βενιζέλος, μετά το κίνημα της Θεσσαλονίκης και την επέκτασή του σε ολόκληρη την Ελλάδα,  ανέστησε μεν τον Ιούνιο 1917 τη Βουλή που είχε διαλυθεί τον Μάιο 1915, πλην όμως δεν εφάρμοσε ένα αμιγώς κοινοβουλευτικό σύστημα αλλά κεκαλυμμένο αυταρχικό. Το υπουργικό του Συμβούλιο το συγκρότησε επί του γαλλικού πολεμικού πλοίου «Ζουριέν-ντε-λα Γκραβιέρ» του γαλλικού στόλου που ήταν ελλιμενισμένος στον Πειραιά. Εκτός από τη βασιλική οικογένεια, πλην του Αλέξανδρου, εξορίστηκαν από την Ελλάδα οι αντίπαλοί του, μεταξύ των οποίων οι: Δημήτριος Γούναρης, Β. Δούσμανης, Ιωάννης Μεταξάς, ΄Ιων Δραγούμης, ΄Εσλιν, Σ. Μερκούρης, Σαγιάς, Λιβιεράτος κ.ά.

Στο πολιτικό του γραφείο ίδρυσε στρατιωτικό τμήμα, οικονομικό κ.λπ., δηλαδή μια ολόκληρη παράπλευρη κυβέρνηση, προκειμένου να συγκεντρώνει στα χέρια του όλη την εξουσία. Τα πρακτικά των εργασιών του Σώματος λογοκρίνονταν πριν από τη δημοσίευσή τους, οι δε συνεδριάσεις της Βουλής παρακολουθούνταν απροκάλυπτα από τους μπράβους και ακολούθους του Βενιζέλου, οι οποίοι κατέβαζαν δια της βίας από το βήμα αγορεύοντες βουλευτές. Ο ίδιος άλλωστε ο Βενιζέλος εκτόξευε απειλές εναντίον των αντιπάλων του, ενθαρρύνοντας τους μπράβους του.

Την περίοδο εκείνη και μέχρι την επάνοδο του Κωνσταντίνου την 1^η Νοεμβρίου 1920, εξευτέλισε όλα γενικώς τα αξιώματα, των υπουργικών συμπεριλαμβανομένων, αρχίζοντας από την Ιερά Σύνοδο της Ελλάδος. Απέλυσε 570 ισόβιους ή μόνιμους δικαστικούς που δεν προσχώρησαν στο κίνημά του, δηλαδή εκείνους οι οποίοι δεν επαναστάτησαν τηρούντες τον όρκο τους! Απολύθηκαν 6.500 διοικητικοί υπάλληλοι. Από τις τάξεις του στρατού αποβλήθηκαν 2.300 περίπου αξιωματικοί, 3.000 υπαξιωματικοί και οπλίτες της χωροφυλακής, 600 έφεδροι αξιωματικοί εκπέσανε σε απλούς στρατιώτες, αποβλήθηκαν 300 αξιωματικοί του ναυτικού, 430 αξιωματικοί εκτοπίστηκαν σε διάφορα νησιά και 150 αξιωματικοί φυλακίστηκαν. Εύρημα του Ελευθέριου Βενιζέλου ηταν ο εκτοπισμός των αντιφρονούντων στα νησιά, την οποία εφάρμοσαν όλοι οι μετέπειτα αυταρχικοί κυβερνήτες της χώρας μας, του Κωνσταντίνου Καραμανλή μη εξαιρουμένου. Τα διχαστικά εκείνα χρόνια τα ελληνικά νησιά είχαν γεμίσει από αντιβενιζελικούς της ηπειρωτικής Ελλάδας, και η ηπειρωτική Ελλάδα από αντιβενιζελικούς νησιώτες.

Την 1^η Νοεμβρίου 1917, με απλά διατάγματά του, ανέστειλε όσα άρθρα του Συντάγματος εμπόδιζαν την εφαρμογή του προγράμματός του και επανέφερε στη ζωή μια Βουλή που θα ενέκρινε όλα όσα ήθελε να εφαρμόσει.

Το χειρότερο όλων ήταν η αυστηρότατη λογοκρισία που εφαρμοζόταν πρώτα απ’ όλα στον Τύπο με την απάλειψη των δυσάρεστων ειδήσεων, στις ιδιωτικές επιστολές και τα τηλεγραφήματα καθώς και σε ορισμένα τηλέφωνα. Προς τούτο διάφοροι άσνεργοι γίνονταν αργόμισθοι τοποθετούμενοι στην υπηρεσία λογοκρισίας. Ευφυέστατος, μα την πίστη μου, τρόπος πάταξης  της ανεργίας (!)

Το άκρον άωτον ωστόσο της αυταρχικότητάς του υπήρξε  η δημιουργία ειδικού νόμου «περί δυσμενείας κατά του καθεστώτος», όπως ονομάστηκε ο υπ’ αριθ 755, που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα της Κυβερνήσεως την 23^η Αυγούστου 1917, για τον οποίο έχουμε κάνει παλαιότερα λόγο.

Φοίβος Ι. Πιομπίνος  piombinos blogspot.com