Γλωσσικά τινα (ΡΛΘ’): φράσεις πού δηλώνουν την υπερκατανάλωση φαγητού

Υπάρχουν στη γλώσσα μας ενδιαφέρουσες φράσεις που δηλώνουν την υπερβολική κατανάλωση φαγητού ή/και  ποτού, φράσεις που η  σημασιολογική  τους προέλευση είναι άγνωστη στην  πλειονότητα των χρηστών της ελληνικής γλώσσας.

Η συχνότερη από αυτές είναι η φράση: τρώει / πίνει τον περίδρομο εξ ου και το ρήμα περιδρομιάζω. Κατά μία άποψη, προήλθε μεταφορικά από το πρήξιμο, το φούσκωμα του πληγωμένου δαχτύλου, από τη λέξη περίδερμος. Κατ’ άλλους προέρχεται από τη λέξη περίδρομος, δηλαδή από το γύρω-γύρω, την περιφέρεια, τη στεφάνη του πιάτου,  κι επομένως από το  ξέχειλο  πιάτο εκείνου που τρώει πολύ.

Το πρήξιμο ως μεταφορική απεικόνιση της πρησμένης από το φαγητό κοιλιάς έδωσε επίσης τις φράσεις την τύλωσε, δηλαδή έφαγε τόσο πολύ που πρήστηκε η κοιλιά του (από τη λέξη τύλος=πρήξιμο) και την έκανε ταράτσα.

Το αρχαίο όνομα του φυτού ελλέβορος, παρεφθαρμένο σε αγλέο(υ)ρας κ. αγκλέουρας  εδωσε τη σημασία του υπερεβολικού φαγητού και ποτού: τρώω / πίνω τον αγλέορα. Τούτο ενδέχεται να προήλθε από την υπερβολική συνήθως συμπεριφορά των ανθρώπων που έπιναν ελλέβορο, ανθρώπων που έπασχαν από παράνοια (πβ. σύγχρονες φράσεις τρώει / πίνει σαν τρελός, δηλαδή υπερβολικά, ανεξέλεγκτα).

Η φράση τρώω / κατεβάζω τον άμπακο που σημαίνει τρώω πάρα πολύ προέρχεται από την εξιταλισμένη λέξη  abacco της λατινικής  abacus, προερχόμενης με τη σειρά της από την αρχαία λέξη άβαξ (-ακος), που ήταν μία πλάκα ή ένας πίνακας γραφής και αριθμηρτικών πράξεων.  Η υπερβολική,  η σχολαστική ενασχόληση με υπολογισμούς σε άβακα παραπέμπει  μετραφορικά στην υπερβολική ενασχόληση και κατανάλωση φαγητού.

Την  ίδια υπερβολική κατανάλωση φαγητού ή ποτού σημαίνει και η φράση τρώω / πίνω τον αβλέμονα, η οποία  προέκυψε από την αρχαία φράση αβλεμέως πίνειν, δηλαδή το να πίνεις ασυγκράτητα.

Φοίβος Ι. Πιομπίνος   piombinos blogspot.com