Γλωσσικά τινα (ΡΚΓ’): τα ουσιαστικά «εισαγωγή», «πρόλογος» και «προλεγόμενα»

Και οι τρεις παραπάνω λέξεις δηλώνουν σύντομο κείμενο που προηγείται του κυρίως μέρους ενός βιβλίου.

Η εισαγωγή μπορεί να είναι εκτενέστατη και σε αυτήν ο συγγραφέας του βιβλίου δίνει σημαντικές πληροφορίες για το περιεχόμενο του έργου του, τις γενικές θέσεις του, τα τυχόν προβλήματα που αντιμετώπισε κατά τη συγγραφή του κ.λπ. Εξάλλου η εισαγωγή χρησιμοποιείται πολλές φορές και ως είδος αυτοτελούς συγγράμματος που εισάγει σε κάποιο θέμα, κάποιο κλάδο, κάποια επιστήμη (π.χ. Εισαγωγή στην πλατωνική φιλοσοφία, Εισαγωγή στον λογοτεχνικό κόσμο του Τσέχωφ).

Ο πρόλογος είναι ένα συντομότατο κείμενο, γραμμένο συνήθως από πρόσωπο διαφορετικό από τον συγγραφέα του βιβλίου (π.χ. από τον εκδότη, από έναν διακεκριμένο ειδικό επί του επιστημονικού θέματος του βιβλίου, από πρόσωπο συνδεδεμένο με τον συγγραφέα κ.ά.). Σπανιότερα γράφεται κι από τον ίδιο τον συγγραφέα για να περιλάβει σε αυτόν γενικότερες πληροφορίες για τη χρήση του βιβλίου, ευχαριστίες κ.λπ. Εφόσον υπάρχει εισαγωγή, ο πρόλογος προηγείται αυτής και διαφοροποιείται από αυτήν πλήρως. Στην περίπτωση που δεν υπάρχει εισαγωγή, ο πρόλογος είναι συνήθως εκτενέστερος και περιέχει στοιχεία που θα δίδονταν ενδεχομένως σε μία εισαγωγή.

Παλαιότερα, ιδίως στην Ελληνική, χρησιμοποιούνταν τα προλεγόμενα ως συνδυασμός εκτενούς εισαγωγής καί προλόγου. Περίφημα έχουν καταστεί τα Προλεγόμενα του Αδαμαντίου Κοραή (1748-1833) στις εκδόσεις των αρχαίων συγγραφέων που εκπόνησε ο Κοραής με εκτενή σχόλια.

Φοίβος Ι. Πιομπίνος    piombinos blogspot.com