Γλωσσικά τινα (ΡΚΕ’): οι λέξεις που λήγουν σε –λογία

Τα ουσιαστικά που λήγουν σε –λογία δηλώνουν πρωτίστως την επιστημονική ενασχόληση ή την επιστήμη που έχει ως αντικείμενο μελέτης αυτό που σημαίνει το πρώτο συνθετικό τους: αρχαιο-λογία, βιο-λογία, γλωσσο-λογία, θεο-λογία, ορυκτο-λογία, φιλο-λογία, ψυχο-λογία.

Από το Αντίστροφον Λεξικόν της Νέας Ελληνικής του καθηγητή Γεωργίου Κουρμούλη αντλούμε χρήσιμες πληροφορίες για τα ελληνικά ουσιαστικά που λήγουν σε –λογία και για τα ξένα σε –logie, –logy κ.λπ. Στη Νέα Ελληνική (δημοτική και καθαρεύουσα) σχηματίστηκαν συνολικά (μέχρι το 1967) 342 λέξεις που λήγουν σε –λογία έναντι 171 λέξεων της Αρχαίας Ελληνικής. Από τις 342 αυτές λέξεις, οι 93 έχουν παραδοθεί από την Αρχαία, ενώ οι 249 είναι νεόπλαστες. Τούτο δείχνει την παραγωγική δύναμη της Νεοελληνικής. Η σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες δείχνει λόγου χάριν πως η Γαλλική διαθέτει μόνο 111 ανάλογες λέξεις, η Ιταλική 130, η Ρουμανική 146, η Ρωσική 144 και η Σερβοκροατική 212.

Επομένως, είναι εσφαλμένο, αν και έχει πλέον επικρατήσει, να χρησιμοποιούμε τη λέξη θεματολογία, όταν στην πραγματικότητα  εννοούμε τη λέξη θεματική. ΄Ετσι, κανονικά δεν πρέπει να κάνουμε λόγο για τη θεματολογία αλλά για τη θεματική ενός συνεδρίου ή ενός συγγράμματος.  Εξάλλου δεν είναι ορθό να χρησιμοποιούμε τη λέξη μεθοδολογία αντί της λέξης μέθοδος. Πρέπει λοιπόν να λέμε: η μέθοδος –όχι η μεθοδολογία- που χρησιμοποιεί στην έρευνά του δεν είναι η πρέπουσα, αφού η μεθοδολογία δηλώνει είτε έναν επιστημονικό κλάδο (π.χ. η μεθολογία διαφέρει από τη γνωσιολογία) είτε τον τρόπο, το σύστημα αρχών και κανόνων που προηγούνται της πράξης και των εφαρμογών (π.χ. η μεθοδολογία  των τεχνικών επιστημών διαφέρει της μεθοδολογίας των κοινωνικών επιστημών). Εσφαλμένη επίσης χρήση γίνεται της λέξης ψυχολογία, η οποίαν δέον να χαρακτηρίζει μόνο τη σχετική επιστήμη. ΄Ετσι, αντί να κάνουμε λόγο για την καλή ψυχολογία ενός ατόμου, πρέπει να μιλάμε για τον καλό ψυχισμό, ή την καλή ψυχοσύνθεση, αυτού του ατόμου, κι αντί να λέμε πως  η ψυχολογία  του ελληνικού λαού είναι τα τελευταία χρόνια χάλια, πρέπει να λέμε πως η ψυχολογική κατάσταση του ελληνικού λαού είναι τα τελευταία χρόνια χάλια.

Φοίβος Ι. Πιομπίνος   piombinos blogspot.com