Μεταφραστικά Α’

Τα τελευταία χρόνια όλο και πιο συχνά χρησιμοποιούμε αβασάνιστα στη γλώσσα μας φράσεις ή συντάξεις άλλων γλωσσών (π.χ. γαλλισμούς, αγγλισμούς κ.ά.), που είναι εντελώς άχρηστοι στη Νεοελληνική.

΄Ενας τέτοιος νεολογισμός που χρησιμοποιείται πια κατά κόρον, από τη νεολαία κυρίως, είναι το επίθετο φανταστικός που, ενώ σημαίνει αυτόν που δεν υπάρχει στην πραγματικότητα, αλλά μόνο στη φαντασία (π.χ.  φανταστικοί εχθρoί) ή αυτόν που περιγράφει κάτι, το οποίο αποτελεί δημιούργημα της φαντασίας (π.χ. ή φανταστική ιστορία), χρησιμοποιείται πια καταχρηστικά για να χαρακτηρίσει και αυτόν που είναι εξαιρετικά ωραίος (π.χ. φανταστικός καιρός / φανταστικά τοπία / φανταστική θέα), μεταφράζοντας το αγγλικό fantastic. Κι όμως με αυτή τη σημασία έχουμε τα ακριβέστερα επίθετα καταπληκτικός, εκπληκτικός, απίθανος ή ακτύπητος επί το λαϊκότερο. Επί του προκειμένου, έχουμε την περίπτωση του ελληνικότατου επιθέτου φανταστικός που ξαναγύρισε στη γλώσσα μας ως αντιδάνειο, αλλά με την αγγλική του σημασία.

Άλλος νεοβαρβαρισμός είναι το άκλιτο ουσιαστικό μίτινγκ από το αγγλικό meeting αντί των ελληνικότατων ουσιαστικών συνάντηση, συγκέντρωση, σύσκεψη, ανάλογα με τα συμφραζόμενα.

Ο ελληνικότατος λογότυπος ή λογότυπο έγινε logo, και το μέχρι τώρα δανεισμένο από τα Ιταλικά αλλά πλήρως εξελληνισμένο σενάριο (του σεναρίου, τα σενάρια, των σεναρίων) μιας ταινίας, που σημαίνει απλούστατα την υπόθεση μιας ταινίας, αντικαταστάθηκε από το πιο εκβαρβαρισμένο, εξ ου και άκλιτο, στόρι, μόνη πια λέξη που χρησιμοποιούν οι κριτικοί μας για τον κινηματογράφο.

Όταν μεταφράζουμε από τα Γαλλικά, κάνουμε συχνότατα το λάθος που τείνει να καθιερωθεί πια στη γλώσσα μας να μεταφράζουμε κατά λέξη τα αόριστα άρθρα un, une, ενώ δεν είναι πάντοτε απαραίτητο. ΄Ετσι μεταφράζουμε π.χ. «τού έκανε μια φιλοφρόνηση», ενώ αρκεί η πρόταση «του έκανε φιλοφρόνηση» ή «η διάσημη ηθοποιός έκανε μια ωραία εμφάνιση στο φεστιβάλ του κινηματογράφου» αντί του ορθότερου «έκανε ωραία εμφάνιση…»

Άλλος τρόπος έκφρασης που τον υιοθετήσαμε από τα Γαλλικά είναι η σύνταξη: c’ est alors que… (είναι τότε που…) ή c’est lui qui est… (είναι αυτός που είναι…) Αντιγράφω από τις εφημερίδες: α) «΄Ηταν οι Τούρκοι στρατιωτικοί που τον ανάγκασαν το 1963 να εγκαταλείψει την Κύπρο». Θα μπορούσαμε κάλλιστα να το γράψουμε: «Οι Τούρκοι στρατιωτικοί τον ανάγκασαν το 1963 να εγκαταλείψει την Κύπρο». β) «Είναι ακριβώς γι΄αυτό που ορισμένοι ηγετικοί κύκλοι της Ευρωζώνης επιδιώκουν να είναι η έκθεση της τρόικας έτσι διατυπωμένη, ώστε…» Και ελληνικότερα: «Ακριβώς γι΄αυτό ορισμένοι ηγετικοί κύκλοι της Ευρωζώνης επιδιώκουν να είναι η έκθεση της τρόικας έτσι διατυπωμένη, ώστε…» γ) «΄Ηταν εκείνη την εποχή που ο Αλέξης Σολομός συνεργάστηκε με το Θέατρο του Κωστή Μπαστιά…» Και ορθότερα: «Εκείνη την εποχή συνεργάστηκε ο Αλέξης Σολομός με το Θέατρο του Κωστή Μπαστιά…»

Φοίβος Ι. Πιομπίνος piombinos blogspot.com