Ορθογραφικά (ΚΗ΄): τα ουσιαστικά «άρμα» και «άρματα»

Πρόκειται για ουσιαστικά διαφορετικής σημασίας, που διαφοροποιούνται επίσης ορθογραφικά, αφού στην καθαρεύουσα τονίζονται διαφορετικά. Ωστόσο ανάγονται στην ίδια ρίζα αρ-, που σήμαινε «συνδέω, συναρμόζω», ρίζα που σώζεται στις λέξεις αρμός, αρμόζω, αρμονία κ.ά.

Στο πολυτονικό σύστημα το ουσιαστικό άρμα [ άρμα-τος, -ματα, -άτων] δασύνεται και δηλώνει στην αρχαιότητα ένα ακάλυπτο δίτροχο ή τετράτροχο όχημα, που το έσερναν άλογα: δρεπανηφόρο άρμα. Στη σύγχρονη εποχήδηλώνει ένα τεθωρακισμένο στρατιωτικό όχημα που κινείται με ερπύστριες και διαθέτει πυροβόλο όπλο πάνω σε περιστρεφόμενο πυργίσκο: στην παρέλαση της 25^ης Μαρτίου παρέλασαν καί άρματα μάχης.

Στο πολυτονικό σύστημα το ουσιαστικό άρματα, που δηλώνει το σύνολο του οπλισμού, τα όπλα, κλίνεται μόνο στον πληθυντικό  αριθμό και παίρνει ψιλή. Είναι μεσαιωνικό δάνειο, αναγόμενο στο λατινικό arma =όπλα:  ζώστηκε τ’ άρματά του και πήρε τον Τούρκο στο κατόπι / «για να ζωστούμε τ’ άρματα και τα χρυσά τσαπράζια» (Κώστας Κρυστάλλης). Πβ. την έκφραση ρίχνω τ’ άρματα, που σημαίνει παραδίδομαι. Εκείνος που μαζεύει (ή ασχολείται με) άρματα, ο αρματολόγος, έδωσε το επίσης νεότερο ουσιαστικό αρματολός (και όχι αμαρτωλός): αρματολοί  και κλέφτες του Εικοσιένα.

Φοίβος Ι. Πιομπίνος   piombinos blogspot.com