Περί της περιτομής του Κυρίου

Γνωστό ότι η ιουδαϊκή θρησκεία, βασιζόμενη στο Λευιτικό της Παλαιάς Διαθήκης, επιβάλλει την περιτομή σε όλα τα άρρενα κατά την όγδοη μέρα από τη γέννησή τους. Πρώτος μάλιστα κατά τη συμφωνία του με τον Ιεχωβά έκανε περιτομή ο Αβραάμ, αν και σε πολύ προχωρημένη ηλικία. Στο βιβλίο Ιησούς του Ναυή (ε, 2-3) της Παλαιάς Διαθήκης αναφέρεται ότι ο Ιεχωβά είπε στον Ιησού του Ναυή να κατασκευάσει κοφτερές λίθινες μάχαιρες και να κάνει  περιτομή στους Εβραίους και μάλιστα παραδόξως για δεύτερη φορά, ίσως επειδή την πρώτη φορά δεν την έκαναν καλά ή επειδή κάποιοι ξέφυγαν. Η χειροποίητη αυτή περιτομή στο σώμα ήταν τύπος που συμβόλιζε την περιτομή της καρδιάς ενεργουμένης απ’ ευθείας από τον Θεό. Την περιτομή την απεχθάνονταν οι ΄Ελληνες και οι Ρωμαίοι, όμως το εβραϊκό αυτό έθιμο διατηρήθηκε και από τους πρώτους Χριστιανούς, αφού σχεδόν όλοι τους ήταν Ιουδαίοι. Στις Πράξεις των Αποστόλων αναφέρεται μάλιστα ότι τον καιρό των Αποστόλων εξεγέρθηκαν κάποιο αιρετικοί, οι οποίοι έλεγαν ότι, αν δεν περιτέμνονται οι Χριστιανοί, δεν είναι δυνατόν να σωθούν. Τότε οι πρώτοι των Αποστόλων Πέτρος και Ιάκωβος ο Αδελφόθεος, συναχθέντες με τους άλλους, νομοθέτησαν ότι αρκεί σε αυτούς το Βάπτισμα.   Ως εκ τούτου για τους Χριστιανούς το άγιο Βάπτισμα είναι “αχειροποίητος εν πνεύματι περιτομή”. Εν πάση περιπτώσει   το εν λόγω έθιμο καταργήθηκε από τον απόστολο Παύλο ως ασυμβίβαστο προς τον Χριστιανισμό. Στην Προς Γαλάτας   επιστολή του γράφει: «΄Ιδε εγώ Παύλος λέγω υμίν ότι εάν περιτέμνησθε, Χριστός υμάς ουδέν ωφελήσει» (ε, 2). Και παρακάτω (ε, 6) συμπληρώνει:  «Εν γαρ Χριστώ Ιησού ούτε περιτομή τις ισχύει ούτε ακροβυστία αλλά πίστις δι΄αγάπης ενεργουμένη» («΄Αλλωστε εκεί όπου κυριαρχεί ο Ιησούς Χριστός δεν έχει καμιά σημασία ούτε το να κάνεις περιτομή ούτε το να μην κάνεις, αλλά το να έχεις πίστη, η οποία εκδηλώνεται έμπρακτα με αγάπη»). Στη δε Προς Κορινθίους Α΄επιστολή του, ο Απόστολος των Εθνών αναφέρει: «Περιτετμημένος τις εκλήθη, μη επισπάσθω· εν ακροβυστία κέκληταί τις, μη περιτεμνέσθω. Η περιτομή ουδέν εστι και η ακροβυστία ουδέν εστι, αλλά τήρησις εντολών Θεού» (ζ, 18-19). Γι’ αυτό άλλωστε ο Χριστιανισμός δεν δέχεται την περιτομή.

Κατόπιν όλων αυτών, απορίας άξιο είναι πώς η Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία καθιέρωσε, πιθανώς τον 9^ο αιώνα, να εορτάζεται την 1^η Ιανουαρίου η περιτομή του Ιησού, που από τον Παύλο θεωρείται άνευ σημασίας.  ΄Αλλωστε  οι τρεις από τους τέσσερις θείους Ευαγγελιστές αποσιωπούν  την  περιτομή του Κυρίου, αφού δεν ήταν χρεία και ανάγκη να γράψουν γι’ αυτήν, καθότι η γνώση του γεγονότος τούτου δεν παρέχει κανένα όφελος στη σωτηρία μας.  Μόνο στο Κατά  Λουκάν Ευαγγέλιο  αναφέρεται η περιτομή, όχι όμως κατηγορηματικά,  αλλά συμπεραίνεται κάπως αυθαίρετα: «΄Οτε επλήσθησαν ημέραι οκτώ του περιτεμείν το παιδίον, εκλήθη το όνομα αυτού Ιησούς, το ονομασθέν υπό  του αγγέλου πριν συλληφθή εν τη κοιλία» (α, 59). Από το προηγούμενο  εδάφιο δεν βεβαιώνεται σαφώς από τον Λουκά ότι ο Ιησούς  περιετάμη, όπως θέλουν κάποιοι να το ερμηνεύουν. Ωστόσο, ακόμα κι αν συνέβη αυτό, είναι τόσο σημαντικό γεγονός ώστε η Εκκλησία μας να του έχει αφιερώσει δεσποτική εορτή; Ως  γνωστόν, ο Χριστός δίδαξε τόσο δια του λόγου όσο και δια των πράξεών Του. Εξάλλου είναι εις γνώσιν μου ο «Λόγος εις την σεβασμίαν Περιτομήν του Κυρίου και Θεού Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού» στον εκδοθέντα από τον Γεώργιο Σουγδουρή  Νέον Θησαυρόν, που φυλάσσεται στην αγιορείτικη Μονή Διονυσίου και που απαριθμεί τις αιτίες για τις οποίες χρειάστηκε να  περιτμηθεί το βρέφος Ιησούς.  Αν ωστόσο η περιτομή ήταν όντως ένα τόσο σημαντικό για τη σωτηρία της ψυχής μας και την πνευματική μας πορεία γεγονός, θα έπρεπε η περιτομή να ήταν επιβεβλημένη και για όλους τους αληθινούς Χριστιανούς.

Φοίβος Ι. Πιομπίνος   piombinos.com