Ο πνευματικός ρόλος της Ορθόδοξης Εκκλησίας και ο κοινωνικός της Λατινικής

Ανέκαθεν ο ρόλος της Ορθόδοξης Εκκλησίας, η στόχευσή της ήταν πνευματικός, ενώ της Λατινικής Εκκλησία ήταν πιο κοινωνικός. Γι’ αυτό στους κόλπους της Ορθοδοξίας δεν υπήρξαν ποτέ μοναστικά τάγματα, τα οποία άνθησαν στους κόλπους του Καθολικισμού. Πιο συγκεκριμένα, κατά τον 13ο αιώνα ιδρύθηκαν στη Δύση από τον Φραγκίσκο και τον Δομίνικο δύο νέες μοναχικές αδελφότητες, των Φραγκισκανών και των Δομινικανών, που ονομάστηκαν τάγματα (ordines religiosi). Τότε, οι μέχρι της εποχής εκείνης υπάρχουσες άλλες αδελφότητες συνενώθηκαν σε ένα τάγμα, των Βενεδικτίνων, το οποίο φέρει το όνομα του πρώτου διοργανωτού του μοναχικού βίου στη Δύση Βενέδικτου, και στη συνέχεια ιδρύθηκαν και άλλα ανδρικά τάγματα, όπως λόγου χάριν των Καπουκίνων. Αργότερα ιδρύθηκαν επίσης γυναικεία μοναχικά τάγματα, όπως π.χ. των Ουρσουλινών, των Καρμηλιτισσών, των Κλαρισσών κ.λπ.΄Ετσι, από τον 13ο αιώνα οι μοναχοί της Δύσης διακρίθηκαν σε τάγματα. Τα μοναχικά ετούτα τάγματα διακρίνονται από τα διαφορετικά ενδύματα και επιδιώκουν ορισμένο σκοπό, όπως π.χ. την καταπολέμηση και τον προσηλυτισμό των αιρετικών, τη διάδοση του Χριστιανισμού, τη θρησκευτική μόρφωση του λαού, την περίθαλψη των πασχόντων, των απόρων κ.λπ. Είναι τέτοια η ζέση, τέτοιος ο ζήλος κάποιων μοναχών για φιλανθρωπική, για κοινωνική προσφορά που, αν δεν υπήρχαν κοινωνικά αναξιοπαθούντες, θα τους εφεύρισκαν. Η Τερέζα της Καλκούτας θα είχε βρεί το υποκατάστατο της Καλκούτας αν δεν υπήρχε αυτή η εφιαλτική ινδική πόλη.
Μες στο πνεύμα της κοινωνικής διάστασης του Καθολικισμού, οργανώθηκε και το τάγμα των Ιησουϊτών, που τα μέλη του διακρίθηκαν για το υψηλότατο επίπεδο της μόρφωσής τους (Βλ. και την περίφημη Γεωμετρία των Ιησουϊτών). Αντιθέτως η Ορθοδοξία μπορεί κάλλιστα να επιτελέσει το πνευματικό έργο της και με τη σύμπραξη αγράμματων, αμόρφωτων γερόντων.
Στην καθ’ ημάς Ανατολή, επειδή ο μοναχικός βίος θεωρείται ως ενιαίος οργανισμός, δεν υπάρχουν μοναχικά τάγματα. ΄Ολες οι προαναφερθείσες δραστηριότητες των καθολικών μοναχικών ταγμάτων θεωρούνται από την Ορθοδοξία ως αυτονόητες παροχές εκ μέρους ενός καλού χριστιανού προς όφελος των συνανθρώπων του και γι’ αυτό δεν χρειάζεται να θεσμοθετούνται και να παρέχονται διοργανωμένα από τις θρησκευτικές αδελφότητες. Ο κύριος ρόλος των ορθοδόξων μοναχών είναι πνευματικός και συνεπώς διεξάγεται κρυπτικώς και συνίσταται βασικά στη δια της συνεχούς προσευχής στήριξη του εκκλησιαστικού ποιμνίου για την επίτευξη τόσο της ψυχικής ανάτασής του και αρμονίας όσο και του πνευματικού φωτισμού του.

Φοίβος Ι. Πιομπίνος piombinos blogspot.com