Ποιος ήταν ο Αντώνιος ΄Επαρχος;

Ο Αντώνιος ΄Επαρχος υπήρξε από τους διασημότερους ελληνιστές του 16^ου αιώνα και διακρίθηκε κυρίως ως δάσκαλος, ποιητής, αντιγραφέας, συλλέκτης και μεταπράτης χειρογράφων. Γόνος ευπρεπούς κερκυραϊκής οικογένειας, γεννήθηκε στην Κέρκυρα το 1491. Πατέρας του ήταν ο λόγιος και επίσημος άντρας Γεώργιος και μητέρα του η θυγατέρα του Ιωάννη Μόσχου του Λάκωνα. Από το 1519 ώς τον θάνατό του ο Αντώνιος ΄Επαρχος υπήρξε μέλος του συμβουλίου των ευγενών του νησιού. Με την ιδιότητα αυτή, ταξίδεψε πολλές φορές στη Βενετία για να στηρίξει διάφορα αιτήματα των συμπατριωτών του. Σε ηλικία 15 ετών αντέγραψε το πρώτο από τις δεκάδες χειρόγραφα που ακολούθησαν στη συνέχεια. Το 1536 στάλθηκε μαζί με τον Ιωάννη Καρτάνο στον πρεσβευτή των Κερκυραίων στη Βενετία, όπου δέχτηκε περισσότερα προνόμια από όλους τους συμπολίτες του. Κατόπιν επέστρεψε στη γενέτειρά του, όπου κατά την πολύμηνη πολιορκία της πόλης από τους Τούρκους υπό τον σουλτάνο Σουλεϊμάν το 1537 έχασε όλη την περιουσία, κατορθώνοντας εντούτοις να διασώσει μόνο την ιδιωτική του συλλογή χειρογράφων, με τα οποία αναγκάστηκε να επανέλθει στη Βενετία ως φυγάς. Από τότε ώς το 1548 έζησε στην Ιταλία, αρχικά ως δάσκαλος στη Βενετία, όπου σύστησε για βιοποριστικούς λόγους το Διδακτήριο Ελληνικών Γραμμάτων, και κατόπιν στη Ρώμη ως αντιγραφέας και μεταπράτης χειρογράφων. Τελικά η Ενετική Γερουσία, εκτιμώντας τη λογιότητά του και τις προς αυτήν υπηρεσίες του, του παραχώρησε ένα φέουδο στην πατρίδα του. ΄Ετσι επέστρεψε στην Κέρκυρα, όμως η χρόνια πενία του δεν τον εγκατέλειψε. Υπό την πίεση λοιπόν της οικονομικής δυσχέρειας, ο ΄Επαρχος αναγκάστηκε να πουλήσει εκατό χειρόγραφους κώδικες που είχε στην κατοχή του και που αγοράστηκαν τελικά από τον Γάλλο Φραγκίσκο Α’, αντίπαλο του Καρόλου Ε’. Το 1550 αναγκάστηκε να πουλήσει άλλα πενήντα αρχαιότατα χειρόγραφα προκειμένου να προικίσει την κόρη του. Το 1564 τον ξαναβρίσκουμε στην Κέρκυρα από όπου αποδήμησε για πολλοστή φορά λόγω οικονομικών δυσχερειών. Το 1566 αναχώρησε με τους δύο γιούς του για να σπουδάσουν στην Πάντοβα, παίρνοντας μαζί του πάρα πολλά χειρόγραφα. Από επιστολή του του 1568 μαθαίνουμε πώς ήταν τότε 77 ετών και έπασχε από ποδάγρα. Αυτή αποτελεί την τελευταία πληροφορία που έχουμε γι΄αυτόν. ΄Αφησε πίσω του μία θυγατέρα και δύο γιούς, από τους οποίους ο μεγαλύτερος ονομαζόταν Νικηφόρος. Δεκάδες από τα χειρόγραφα που πούλησε φυλάσσονται σήμερα στην Εθνική Βιβλιοθήκη του Παρισιού, στη Φλωρεντία και στο Βατικανό.΄Εκτός από τις πάμπολλες επιστολές προς διάφορα επίσημα πρόσωπα της εποχής του (βασιλιάδες, πάπες, καρδιναλίους), συνέγραψε την πρώτη νεοελληνική γραμματική. Εξάλλου ως ένδειξη της αγάπης του για την πατρίδα του έγραψε το 1544 σε ομηρική γλώσσα το πολύστιχο ποίημα Θρήνος για την καταστροφή της Ελλάδας, με το οποίο καλούσε τους χριστιανούς ηγεμόνες να αναλάβουν σταυροφορία για την απελευθέρωση της Ελλάδας.

Φοίβος Ι. Πιομπίνος   piombinos.com