Νάρκισσος, ο άρχοντας της Ιερουσαλήμ

Ιερουσαλήμ, 12.3.2018

Abuna Νάρκισσος! Η φωτογραφία χρόνια πριν μαζί στην Ιορδανία, όπου έκανε μεγάλο ιεραποστολικό έργο! Αφιερωμένος στην Παναγιά από εννέα ετών! Η μάνα του τον γέννησε μέσα σε εκκλησία του Αγίου Νικολάου στην Πάτρα, όπου είχε καταφύγει σε βομβαρδισμό! Όλη του η ζωή στην έρημο της Παλαιστίνης… Ένας αριστοκράτης μοναχός που διάλεξε τον Θεό από τον κόσμο! «Ο πάντων χωρισθείς και πασιν συνηρμοσμένος!»

Τον γνώρισα ηγούμενο του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ! Με μια τεράστια δική του συλλογή αντικών που στην συνέχεια φόρτωσε σε ένα φορτηγό εν μιά νυκτί και χάρισε για να μην τον δεσμεύει! ‘Υστερα τον βρήκα στον Άγιο Γεώργιο στην Πετζαχούρ, μετά στην Ιορδανία, μετά στην Πεντζάλα στον Πύργο του μες στην έρημο! Άφοβος! Προκαλούσε τον σεβασμό των Παλαιστινίων της περιοχής ορθοδόξων και μουσουλμάνων! Από όπου πέρασε, άνθισαν οι τόποι! Τελειώνοντας την Πατμιάδα σχολή πολύ νέος, έμεινε για λίγο εκεί… Μου έλεγε πως το διακόνημα του ήταν να καθαρίζει το Σπήλαιο της Αποκαλύψεως! «Το έπλενα, Μαρία, κάθε πρωί με ροδόνερο και με τα δάκρυα μου…» Όταν έλαβε το μοναχικό σχήμα πήγε στην Κανά… Μου έλεγε: «Στον Θεό να αφιερώνονται οι καλύτεροι των ανθρώπων, Μαρία, όχι οι λιποτάκτες της ζωής!»

Ένας λαμπρός άνθρωπος! Άρχοντας των Αγίων Τόπων που για εκείνον ήταν η ψυχή του, η ζωή του, η οικογένειά του, το σπίτι του! Στα αυτιά μου ηχεί το γέλιο του… Τόσο ζωντανός και όμορφος! Βαθύς και απέραντος! Κοιμόταν μαζί με την εικόνα της Παναγιάς στο πλάι του στολισμένης νύμφης… Μια συγκλονιστική μαρτυρία! Μοναχός ολομόναχος… Περπατούσαμε μαζί στους Αγίους Τόπους και το βλέμμα του ήταν αυτό του οικοδεσπότη! Νοιαζόταν και πονούσε κάθε μοναχό, κάθε προσκύνημα, κάθε ορθόδοξη πέτρα…

Δεκάδες τα πνευματικά του παιδιά, μετέπειτα ιερείς και μοναχοί! Όταν λειτουργούσε ήταν μεγαλοπρεπής! Περπατούσε στην παλιά πόλη της Ιερουσαλήμ και οπισθοχωρούσαν στο διάβα του οι φανατικοί Εβραίοι με τα καπέλα και τις μπούκλες! Το είδα με τα μάτια μου… Είχε πνευματική ισχύ! Κάποια Ανάσταση διασχίσαμε το αμέτρητο πλήθος και βρεθήκαμε στο ιερό του Παναγίου Τάφου έτσι απλά καθώς αυτό παραμέριζε!

Ονειρευόταν να κάνει τον οκταγωνικό ναό της του Θεού Σοφίας όπως τον είχε δει σε όραμα! Στο μετόχι του Αγίου Σάββα όπου ζούσε, είχε αποκαλύψει ίχνη από αρχαίο ναό του Αρχαγγέλου Ραφαήλ… Μια συνάντηση ζωής! Καλό ταξίδι, αγαπημένε Νάρκισσε! Στο Άκτιστο φως του Χριστού!

*

Mία από τις σπάνιες φορές που ήρθε στην Αθήνα για να δει την μητέρα του που ήταν άρρωστη, έμεινε στο σπίτι μου! Μου είχε πει: “Δεν θα αλλάξετε τίποτα από την καθημερινότητά σας! Θα ζείτε σαν να μην είμαι εγώ στο σπίτι!” Πράγματι ούτε καταλάβαμε πως ήταν σπίτι! Αβάρετος! Πεντακάθαρος! Έτρωγε ό,τι τρώγαμε! Μας μαγείρευε κιόλας! Όταν έφυγε, το κρεβάτι του ήταν σαν να μην είχε κοιμηθεί άνθρωπος εκεί! Σηκωνόταν το πρωί και έπαιζε με την Αύρα την συχωρεμένη, το σκυλάκι μας… Κυλιόταν μαζί της στο χορτάρι… Τα παιδιά ήταν μικρά! Ούτε μια φορά δεν τους έκανε “προσηλυτισμό”! Γελούσαν και έπαιζαν μαζί όλη μέρα! Τον έχουν καταχωρήσει μέσα τους στις πιο ευχάριστες εμπειρίες της ζωής τους! Εντέλει η διδασκαλία και τα πιστεύω μας είναι η ζωή μας! Εμείς οι ίδιοι! Η παρουσία μας! Βέβαια κατ’ ιδίαν μιλούσαμε! Είχε τεράστιες θεολογικές γνώσεις! Αλλά δεν ιδεολογούσε καθόλου…

Γι’ αυτόν η ζωή του Χριστού και το μήνυμα Του στον κόσμο ήταν η φυσική αυτονόητη αλήθεια της ζωής του! Και της ζωής του κόσμου! Ήταν καλά με τον εαυτό του! Δεν είχε προσωπικά κενά και απωθημένα! Είχε τεράστια κατανόηση και έλεος! Τεράστια εμπιστοσύνη στην αγάπη του Θεού! Γνώριζε εντούτοις πολύ καλά τον εχθρό του ανθρώπου…

*

Ήταν σούρουπο πια όταν φτάσαμε με τον Φοίβο στο μοναστήρι του Τιμίου Σταυρού στην Κοιλάδα του Σταυρού, στην  νέα Ιερουσαλήμ! Έναν αρχαίο τόπο που στεγάζει το σημείο όπου, σύμφωνα με την παράδοση, φύτρωσε το περίφημο τρισυπόστατο Δέντρο -από κέδρο, πεύκο και κυπαρίσσι-, από το οποίο κατασκευάστηκε ο  Σταυρός του Χριστού! Η ιστορία του δέντρου του Σταυρού  συνδέεται με την εμφάνιση της Αγίας Τριάδας στον Αβραάμ με την μορφή τριών Αγγέλων…  Όταν άνθισαν τα ραβδιά τους… Κτιτόρισσα,  η Αγία Ελένη!

Σταθήκαμε με δέος στην πόρτα του θεόρατου σαν κάστρου μοναστηριού! Χτυπήσαμε επανειλημμένως χωρίς απόκριση… Βέβαιοι πως δεν ήταν δυνατόν να φύγουμε έτσι άδοξα, μείναμε εκεί περιμένοντας να μας ανοίξει κάποιος… Είχε προηγηθεί το μαγικό προσκύνημα στην Μονή Χοτζεβά, στο απόκρημνο φαράγγι Αἰνών, εκεί όπου βάπτιζε ὁ Ιωάννης ὁ Πρόδρομος… Συγκλονισμένη ακόμη από την συνάντηση με τον γέροντα Αμφιλόγχιο, τον άγιο ηγούμενο, και τον μεγαλειώδη εκείνο τόπο, μου φάνηκε το λιγότερο παράδοξο να μας κλείσει το σύμπαν την πόρτα! Καθώς σκεφτόμουν πως η νύχτα θα έπεφτε γρήγορα και έπρεπε να επιστρέψουμε εγκαίρως στο Πατριαρχείο όπου φιλοξενούμασταν, πριν κλείσουν οι πόρτες του, σηκώνω το βλέμμα και βλέπω ψηλά σε ένα παράθυρο το πρόσωπο ενός μοναχού…  Όπως μας εξήγησε αργότερα ο Νάρκισσος -αυτός ήταν που πρόβαλε στο παράθυρο, ήταν εξάλλου και ο μοναδικός ένοικος του μοναστηριού!- ένιωσε μια παρόρμηση να κοιτάξει προς τα έξω! Και μας είδε! Κατέβηκε και άνοιξε την πόρτα!

Ήταν εντυπωσιακή η μορφή του και η παρουσία του! Όμορφος, γεμάτος ζωή, ζωντάνια! Και τόσο δυναμικά άμεσος, ανθρώπινος, χωρίς ψέμα! Μας καλωσόρισε εγκάρδια! Σαν να τον ξέραμε από πάντα! Το ίδιο ένιωσε και εκείνος! Αυτή η ευλογημένη οικειότητα που νιώθεις όταν συναντάς δικά σου κομμάτια… Μείναμε όλη την νύχτα μαζί κουβεντιάζοντας! Και τι δεν είπαμε! Μας έκανε εξομολόγηση!

Έτσι ξεκίνησε ένας ακατάλυτος από τον χρόνο δεσμός ζωής! Δεν έφυγε ποτέ από την καρδιά μου… Μέχρι τέλους! Ήταν ο λώρος με την αγαπημένη Αγία Γη, στην οποία επανήλθα πολλές φορές…  Εκείνος πάντα ο Οικοδεσπότης, μου ξεδίπλωνε κάθε φορά καινούργιες πτυχές της Άγιας Ιστορίας…

Ο «abuna», όπως τον αποκαλούσε το αραβικό του ποίμνιο, ήταν το δώρο του προσκυνήματος μου στους Αγίου Τόπους! Για μένα αυτός ήταν ο πραγματικός Άρχοντας της Ιερουσαλήμ!  Δεν είναι τυχαίο που εκεί βρήκα την μία κεφαλή του δικέφαλου αετού και στην Συρία την άλλη! Κυριολεκτώ! Δυο πέτρινες κεφαλές που ενωμένες ήταν έδιναν τον Δικέφαλο Αετό! Ο Νάρκισσος και ο Ηλίας μου, ο συροκρητικός δερβίσης…

*

Καθόμασταν στην ταράτσα του Πύργου σου στην Πεντζάλα, μες στην κακοτράχαλη έρημο, έξω από την Βηθλεέμ, περιστοιχισμένοι από τα σκυλιά σου, τα «παιδιά» σου, όπως τα έλεγες… Και μου είπες μια ιστορία. Σκεφτόμουν πως μέσα σε αυτήν την ερημιά κυριολεκτικά ήσουν στο έλεος του Θεού!

Κάποτε ήρθαν και τσαντίρωσαν έξω από τον Πύργο μια δράκα αγριανθρώπων! Ήταν οικογένεια.  Ο πατέρας με τους γιούς του. Σαν τους γύφτους έφεραν καναπέδες, καρέκλες, στρωσίδια στην μέση του πουθενά και εγκαταστάθηκαν εκεί! Οπλισμένοι, με τα άλογα τους, καθημερινά σου έκαναν επίδειξη ισχύος! Εσύ άφοβος, περνούσες αγέρωχα μπροστά από το τσαντίρι τους για να πάρεις το μονοπάτι που έβγαζε στον αμαξωτό δρόμο προς την Βηθλεέμ… Δεν τόλμησαν ποτέ να σε πειράξουν! Αντί να τους φοβηθείς, εσύ ενέπνεες φόβο σε αυτούς! Έμπαινες και έβγαινες στο μοναστήρι ολομόναχος με το περήφανο μεγαλοπρεπές σου παράστημα… Σε ανησυχούσε όμως η παρατεταμένη παραμονή τους εκεί, καθώς η μόνη σου έγνοια ήταν η υπεράσπιση των εδαφών του Ορθόδοξου Πατριαρχείου σε όλη την Παλαιστίνη, στο οποίο ο Θεός αιώνες τώρα έχει εμπιστευτεί την φύλαξη και την εν Χριστώ λειτουργία τους. Έκανες διάφορες νομικές ενέργειες, τίποτα! Αυτοί παρέμεναν εκεί! Πέρασαν δυο τρία χρόνια… Τίποτα! Κάποια μέρα απηυδισμένος κατέβηκες στο εκκλησάκι του μοναστηριού και είπες του Θεού: «Δικός Σου είναι ο τόπος! Προστάτευσε τον!» Και διάβασες τους ψαλμούς…

Την ίδια μέρα έπεσε από το άλογο ο πατέρας! Τον πάτησε το άλογο καθώς έτρεχε ξέφρενα και έμεινε στον τόπο! Οι δικοί του τα μάζεψαν επί τόπου και εξαφανίστηκαν!

Χωρίς σχόλιο…

*

Πολλές φορές περιέθαλψες κυνηγημένους Παλαιστίνιους… «Δεν έχω πια σεντόνια, Μαρία, τα έκοψα όλα λουρίδες  για  να επιδέσω τραύματα…»

Η Φάρχα ήταν η διακόνισσά σου… Μια γερόντισσα παλαιστίνια, το αγαθό στοιχειό της ζωής σου που σε φρόντιζε και σου κρατούσε συντροφιά… Αυτή στάθηκε κοντά σου μέχρι το τέλος! Απαρηγόρητη, μου είπε πως ήσουν όλη της η ζωή! Και πως δεν διανοείτο ποτέ πως θα έφευγες εσύ και θα έμενε εκείνη ξοπίσω… Κάθε μέρα σε θρηνεί… Όταν δεν ήταν στο μοναστήρι,  ήσουν εσύ στο φτωχικό της σπίτι…

*

Δεν είχες περσόνα! Ήσουν διάφανος! Λαμπερής ευφυΐας και παιδείας! Διάβαζες συνεχώς και χωρίς προκαταλήψεις οτιδήποτε μπορούσε να σε βοηθήσει στην πρακτική αντιμετώπιση των προβλημάτων του ποιμνίου σου!  Χαρούμενος σαν παιδί, με ζωηρό τόνο ζωής και πολύ χιούμορ, πάντοτε με έκανες και γελούσα όταν ήμασταν μαζί! Είχες μεγάλη κατανόηση για τα ανθρώπινα, αλλά πίστευες στην απόλυτη δικαιοσύνη του Θεού!  «Ο Θεός σε διεκδικεί άχρι θανάτου» συνήθιζες να λες…  «Θεός ζηλωτής!»

Η μεγάλη σου αγάπη ήταν η Παναγία! Σε ρώτησα κάποτε πώς είναι να λειτουργείς. «Μια φορά, Μαρία, εκεί που έλεγα το εξαιρέτως της Παναγίας αχράντου υπερευλογημένης Δεσποίνης ημών Θεοτόκου, την βλέπω ολοζώντανη μπροστά μου!»

«Άσπιλε, Αμόλυντε, Άφθορε, Άχραντε, Αγνή, είναι τα πέντε άλφα της ιερής Πεντάλφα…»

«Κάποτε στενοχωρημένος με τα συμβαίνοντα στο Πατριαρχείο, έπεσα και κοιμήθηκα ζητώντας από τον Χριστό να μου εξηγήσει γιατί δεν παρεμβαίνει! Πώς επιτρέπει την κατάπτωση της Εκκλησίας και ειδικά εκεί στα χώματα όπου περπάτησε ο Ίδιος!» ήρθε στον ύπνο μου: «Μη μου τους κατηγορείς! Αυτούς έχω, με αυτούς κάνω την δουλειά μου!» Και σκασμένος στα γέλια μου είπες: «Εσείς, Μαρία, στον κόσμο έχετε τον διάολο οριζοντίως! Εμείς οι καλόγεροι τον έχουμε οριζοντίως και καθέτως!»

Μου έκανε εντύπωση στα μοναστήρια και τα προσκυνήματα όπου πηγαίναμε μαζί, το πώς διόρθωνε ό,τι έβλεπε πως δεν γινόταν σωστά ή δεν ήταν στην θέση του! Μιλούσε με τους μοναχούς πάντα ευγενής χωρίς κρίση ή διδακτική απλά ή λέγοντας ιστορίες κ.λπ. Σαν να ένιωθε προσωπική του ευθύνη το να είναι τα πράγματα στην θέση τους στους Αγίους Τόπους… Μυστικός Τοποτηρητής του Θεού! Μακριά από  αξιώματα μέχρι τέλους! Δεν τα ήθελε,λά και δεν του τα έδωσαν! Εκείνος πρόσφερε την ζωή του στην υπηρεσία Του  Χριστού! Και στην αγαπημένη του Παναγία…

Άγιος, Άγιος, Άγιος, Κύριος Σαβαώθ
πλήρης ο ουρανός και η γη της δόξης σου
Ωσαννά εν τοις υψίστοις
ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου,
ήταν ο αγαπημένος σου ψαλμός!

Χαίρε Νάρκισσε, αγαπημένε!

(Νάρκισσος ήταν το όνομα του 30ού πατριάρχη Ιεροσολύμων! Πάντοτε μου έκανε εντύπωση το όνομα αυτό που σου έδωσε ο γέροντας σου! Νικόλαος βαφτίστηκες, αφού μέσα στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου γεννήθηκες… Πρόκληση το όνομα σου με τέτοια χαρίσματα να μην γίνεις νάρκισσος! Δεν έγινες!)

*

Πολύ γενναιόδωρος, σκεφτόμουν καθώς σε αποχαιρετούσα, ο Θεός μαζί μου… Συνάντησα «αξιοσημείωτους ανθρώπους» που συντρόφευσαν το Ταξίδι στην Γη -ώς την συνάντηση με τον άγγελο…

Τον ευγνωμονώ!

Και για τα προσκυνήματα σε όλο τον κόσμο!

***