Σε μια σχέση, είτε φιλική, είτε επαγγελματική, είτε ερωτική, το φαινόμενο όπου…

…ένα άτομο με λιγότερη ευφυΐα ή περισσότερα ψυχολογικά “κόμπλεξ” καταφέρνει να κυριαρχήσει στον πιο ευφυή και συναισθηματικά ισχυρότερο σύντροφο μπορεί να φαίνεται παράδοξο, αλλά είναι ένα αρκετά συχνό φαινόμενο.

Η δυναμική αυτή στηρίζεται σε διάφορους ψυχολογικούς και κοινωνικούς παράγοντες που είναι σημαντικό να κατανοήσουμε.

1. Χαμηλή αυτοεκτίμηση και ανάγκη για επιβεβαίωση

Ένα άτομο με υψηλή ευφυΐα μπορεί να έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση ή αμφιβολίες για την αξία του.

Αυτά τα συναισθήματα μπορούν να το κάνουν πιο επιρρεπές στην ανάγκη για επιβεβαίωση από άλλους, ακόμη και από ένα άτομο που είναι φαινομενικά λιγότερο ικανό.

Ο “ανόητος” σύντροφος μπορεί να το εκμεταλλευτεί αυτό, παρέχοντας συνεχή κριτική ή αποδοκιμασία, δημιουργώντας ένα αίσθημα εξάρτησης στον πιο ευφυή σύντροφο.

2. Η δύναμη της επιμονής

Η επιμονή μπορεί να είναι ένα ισχυρό εργαλείο. Ένα άτομο που είναι σταθερό, αν και λιγότερο ευφυές, μπορεί να χρησιμοποιήσει αυτή την αρετή για να επιβληθεί.

Η συνεχής επιμονή μπορεί να εξαντλήσει τον σύντροφο που διαθέτει περισσότερες διανοητικές ή συναισθηματικές ικανότητες, οδηγώντας τον στο να υποχωρήσει, απλώς για να διατηρήσει την ηρεμία ή να αποφύγει συγκρούσεις.

3. Η επίδραση του gaslighting

Το φαινόμενο του gaslighting, όπου ένα άτομο χειραγωγεί τον σύντροφό του ώστε να αμφισβητεί την ίδια του την αντίληψη και λογική, είναι ένα ακόμα εργαλείο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί. Ο πιο ευφυής σύντροφος μπορεί να αρχίσει να αμφιβάλλει για τις ικανότητές του και να βασίζεται όλο και περισσότερο στον άλλο σύντροφο για καθοδήγηση, ακόμα κι αν αυτή η καθοδήγηση είναι εσφαλμένη.

4. Ο ρόλος της συναισθηματικής χειραγώγησης

Οι άνθρωποι με ανασφάλειες ή κόμπλεξ μπορούν να αναπτύξουν δεξιότητες συναισθηματικής χειραγώγησης για να επιβιώσουν και να προστατεύσουν τον εαυτό τους. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει την πρόκληση ενοχής, την ανάδειξη των αδυναμιών του άλλου ατόμου, ή ακόμα και την επίκληση του συναισθήματος της συμπόνιας.

Όταν ο ευφυής σύντροφος αρχίσει να νιώθει υπεύθυνος για την ευημερία του άλλου, μπορεί να υποχωρήσει στις απαιτήσεις του, χάνοντας έτσι την ισχύ του στη σχέση.

5. Η σημασία της κοινωνικής νομιμοποίησης

Συχνά, οι κοινωνικοί ρόλοι και οι προσδοκίες μπορούν να παίζουν κρίσιμο ρόλο σε μια σχέση. Αν η κοινωνία ή η οικογένεια του ζευγαριού θεωρεί τον έναν σύντροφο ως τον “ηγέτη” της σχέσης, ανεξαρτήτως πραγματικών ικανοτήτων, τότε αυτό το άτομο μπορεί να αρχίσει να υιοθετεί έναν ρόλο κυριαρχίας. Η κοινωνική αποδοχή του ρόλου αυτού μπορεί να επηρεάσει τη δυναμική της σχέσης, ενισχύοντας τη θέση του λιγότερο ικανού συντρόφου.

Η κυριαρχία σε μια σχέση δεν βασίζεται αποκλειστικά στην ευφυΐα ή την ψυχολογική σταθερότητα. Παράγοντες όπως η επιμονή, η χειραγώγηση, η κοινωνική αποδοχή και η ψυχολογική δυναμική μπορούν να καθορίσουν ποιος τελικά θα επικρατήσει. Το σημαντικό για κάθε σύντροφο είναι να κατανοήσει αυτές τις δυνάμεις και να εργαστεί για την ισορροπία και την αμοιβαία υποστήριξη στη σχέση, αντί για την εξουσία και την υποταγή.