Στέλιος Νικολαΐδης

Ανάλυση της Θεωρίας βάσει της Νευροψυχολογίας!

today20 Ιουνίου, 2025

Background

Η ενσυναίσθηση είναι η ικανότητα να κατανοούμε και να βιώνουμε τα συναισθήματα των άλλων. Στα παιδιά, αυτή αναπτύσσεται μέσω νευρολογικών και κοινωνικών μηχανισμών:

1. Προμετωπιαίος Φλοιός (Prefrontal Cortex)

Ο προμετωπιαίος φλοιός, υπεύθυνος για τη ρύθμιση συναισθημάτων και τη λήψη αποφάσεων, είναι υπό ανάπτυξη στα παιδιά. Συνεργάζεται με την αμυγδαλή (amygdala), το κέντρο επεξεργασίας συναισθημάτων. Όταν ένα παιδί αντιλαμβάνεται τον γονιό του αγχωμένο ή λυπημένο, μπορεί να αναλάβει το συναισθηματικό φορτίο για να μειώσει την ένταση στο οικογενειακό περιβάλλον.

2. Καθρεφτικοί Νευρώνες (Mirror Neurons)

Οι καθρεφτικοί νευρώνες επιτρέπουν στα παιδιά να «μιμούνται» συναισθηματικά τις εμπειρίες των άλλων. Αν ένα παιδί δει τη μητέρα του να κλαίει, οι νευρώνες αυτοί ενεργοποιούνται, κάνοντάς το να νιώσει παρόμοια θλίψη. Αυτό μπορεί να το οδηγήσει στο να πάρει το φορτίο, π.χ., να θεωρήσει ότι φταίει το ίδιο, αντί να κατηγορήσει τον γονιό.

3. Αυτο-Ενοχοποίηση

 Λόγω εγωκεντρισμού (developmental egocentrism), τα παιδιά συχνά πιστεύουν ότι είναι η αιτία των προβλημάτων. Αν οι γονείς τσακώνονται, το παιδί μπορεί να σκεφτεί: «Αν δεν ζητούσα παιχνίδι, δε θα μάλωναν». Αυτή η αυτο-ενοχοποίηση προστατεύει την εικόνα των γονιών ως «τέλειων».

Παραδείγματα

1. Παράδειγμα: Οικογενειακή Ένταση

Μια  8χρονη ακούει τους γονείς της να τσακώνονται για οικονομικά προβλήματα. Αντί να κατηγορήσει τον πατέρα της που έχασε τη δουλειά του, νιώθει ότι φταίει η ίδια επειδή ζήτησε καινούρια παπούτσια. Αναλαμβάνει το φορτίο, γίνεται υπερβολικά ήσυχη και προσπαθεί να «είναι καλή» για να μην επιβαρύνει τους γονείς.

2 Παράδειγμα: Συναισθηματική Απόσταση

Ο 10χρονος Γιάννης βλέπει τη μητέρα του συχνά λυπημένη λόγω κατάθλιψης. Αντί να της πει ότι νιώθει παραμελημένος, αναλαμβάνει το φορτίο, λέγοντας στον εαυτό του ότι πρέπει να είναι πιο «ανεξάρτητος» για να μην τη στενοχωρήσει.

Λύσεις

1. Ενίσχυση της Επικοινωνίας στην Οικογένεια

Οι γονείς πρέπει να δημιουργήσουν ένα ασφαλές περιβάλλον όπου το παιδί νιώθει άνετα να εκφράσει τα συναισθήματά του. Για παράδειγμα, μπορούν να πουν: «Δεν φταις εσύ για τα προβλήματά μας, μπορούμε να μιλάμε ανοιχτά». Αυτό μειώνει την τάση του παιδιού να αναλαμβάνει το φορτίο.

2. Εκπαίδευση στη Συναισθηματική Ρύθμιση

Οι γονείς μπορούν να διδάξουν στο παιδί τεχνικές όπως η βαθιά αναπνοή ή η καταγραφή συναισθημάτων σε ημερολόγιο. Αυτές οι μέθοδοι βοηθούν το παιδί να διαχειρίζεται τα συναισθήματα χωρίς να αυτο-ενοχοποιείται.

3. Ενσωμάτωση της Προσευχής

Η προσευχή μπορεί να προσφέρει συναισθηματική γαλήνη και να ενισχύσει την αίσθηση ασφάλειας. Οι γονείς μπορούν να προσευχηθούν μαζί με το παιδί, π.χ.: «Θεέ μου, δώσε μας δύναμη και αγάπη να ξεπερνάμε τις δυσκολίες». Αυτό ενισχύει τη σύνδεση της οικογένειας και δίνει στο παιδί ένα πλαίσιο για να εκφράσει τις ανησυχίες του.

4. Συμβουλευτική Υποστήριξη

Η συνεργασία με έναν παιδοψυχολόγο μπορεί να βοηθήσει το παιδί να κατανοήσει ότι δεν είναι υπεύθυνο για τα προβλήματα των γονιών. Τεχνικές όπως η γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία (CBT) μπορούν να αλλάξουν τα μοτίβα αυτο-ενοχοποίησης.

5. Δημιουργία Θετικών Εμπειριών

Οι γονείς μπορούν να ενισχύσουν τη συναισθηματική ανθεκτικότητα του παιδιού μέσω δραστηριοτήτων όπως παιχνίδια, βόλτες ή κοινές δημιουργικές ασχολίες. Αυτές οι στιγμές μειώνουν το άγχος και δείχνουν στο παιδί ότι η οικογένεια μπορεί να είναι ενωμένη ακόμα και σε δύσκολες στιγμές.

Συμπέρασμα

Η τάση ενός παιδιού να αναλαμβάνει το συναισθηματικό φορτίο μέσω ενσυναίσθησης είναι μια παράδοξη αλλά φυσική απόκριση, που πηγάζει από την ανάπτυξη του εγκεφάλου και την ανάγκη του να διατηρήσει την οικογενειακή αρμονία. Μέσα από νευροψυχολογικές γνώσεις, μπορούμε να κατανοήσουμε αυτή τη συμπεριφορά και να προτείνουμε λύσεις όπως η ανοιχτή επικοινωνία, η προσευχή και η επαγγελματική υποστήριξη. Με αυτά τα εργαλεία, τα παιδιά μπορούν να απελευθερωθούν από το περιττό φορτίο και να αναπτυχθούν σε συναισθηματικά υγιή άτομα.

Συντάκτης: Στέλιος Νικολαΐδης

Σχολιάστε το άρθρο (0)

Αφήστε το σχόλιό σας

Το email σας δεν θα δημοσιευθεί. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *


[wpens_easy_newsletter firstname="no" lastname="no" button_text="Εγγραφή"]

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ