Η σύγχρονη γνωστική νευροεπιστήμη αποκαλύπτει ότι η θεραπεία του ψυχικού τραύματος δεν επιτυγχάνεται με πίεση ή αυστηρή πειθαρχία, αλλά μέσω της σταθεροποίησης του νευρικού ρυθμού και της δημιουργίας ενός ασφαλούς περιβάλλοντος.

1. Η πίεση εμποδίζει, η ασφάλεια θεραπεύει

Η προσπάθεια να πιεστεί κάποιος να «ξεκολλήσει» από το τραύμα ενεργοποιεί το συμπαθητικό νευρικό σύστημα, πυροδοτώντας την απόκριση μάχης ή φυγής (Porges, 2011). Αυτό εμποδίζει την ενεργοποίηση του κοιλιακού πνευμονογαστρικού κλάδου του παρασυμπαθητικού συστήματος, που είναι υπεύθυνο για τη βαθιά χαλάρωση, την ενσυναίσθηση και την αποκατάσταση. Η πίεση κρατά το νευρικό σύστημα σε κατάσταση συναγερμού, ενώ η θεραπεία απαιτεί ασφάλεια και ρυθμό.

Λύσεις

• Προσευχή: Η ήρεμη προσευχή λειτουργεί ως ρυθμιστικό εργαλείο, φέρνοντας γαλήνη και εστίαση.

• Αγκαλιά: Η σωματική επαφή απελευθερώνει οξυτοκίνη, μειώνοντας το στρες και ενισχύοντας την αίσθηση ασφάλειας.

• Τυχαίες πράξεις καλοσύνης: Μικρές πράξεις, όπως το να προσφέρεις βοήθεια, καλλιεργούν συναισθήματα σύνδεσης.

• EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing): Αυτή η τεχνική χρησιμοποιεί διμερείς κινήσεις των ματιών για να βοηθήσει στην επεξεργασία τραυματικών αναμνήσεων, μειώνοντας την έντασή τους (Shapiro, 2018).

Βιβλιογραφία

Porges, S. W. (2011). The Polyvagal Theory: Neurophysiological Foundations of Emotions, Attachment, Communication, and Self-regulation; Shapiro, F. (2018). Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR) Therapy: Basic Principles, Protocols, and Procedures.

2. Το τραύμα αποτυπώνεται στο σώμα, όχι μόνο στο μυαλό

Η τραυματική μνήμη δεν εδρεύει στη γλώσσα ή στη λογική σκέψη, αλλά στο λιμπικό σύστημα και στο σωματικό αισθητικοκινητικό αποτύπωμα (LeDoux, 1996; van der Kolk, 2014). Οι απόπειρες να «λύσουμε» το τραύμα μόνο με συζήτηση συχνά αποτυγχάνουν, ενώ οι βίαιες μέθοδοι προκαλούν υπερδιέγερση της αμυγδαλής, μπλοκάροντας τον προμετωπιαίο φλοιό, που υποστηρίζει την ορθολογική επεξεργασία και την αυτορρύθμιση. Η θεραπεία απαιτεί σωματική και συναισθηματική σύνδεση.

Λύσεις

• Συμπόνια: Η καλλιέργεια αυτοσυμπόνιας μειώνει την αμυγδαλική απόκριση, δημιουργώντας ένα ασφαλές εσωτερικό περιβάλλον.

• Φως: Η έκθεση σε φυσικό φως ή η οπτικοποίηση φωτός κατά τη διάρκεια διαλογισμού ηρεμεί το νευρικό σύστημα.

• Σωματική Βίωση (Somatic Experiencing): Αυτή η μέθοδος βοηθά στην απελευθέρωση αποθηκευμένης ενέργειας από το σώμα μέσω ήπιων σωματικών ασκήσεων, επαναφέροντας την ισορροπία (Levine, 2010).

• Θεραπεία μέσω τέχνης: Η δημιουργική έκφραση μέσω ζωγραφικής ή άλλων τεχνών επιτρέπει την επεξεργασία του τραύματος χωρίς τη χρήση λέξεων (Malchiodi, 2020).

Βιβλιογραφία

LeDoux, J. (1996). The Emotional Brain: The Mysterious Underpinnings of Emotional Life; van der Kolk, B. (2014). The Body Keeps the Score: Brain, Mind, and Body in the Healing of Trauma; Levine, P. A. (2010). In an Unspoken Voice: How the Body Releases Trauma and Restores Goodness; Malchiodi, C. A. (2020). Trauma and Expressive Arts Therapy: Brain, Body, and Imagination in the Healing Process.

3. Η ρύθμιση ανοίγει την πόρτα στη νευροπλαστικότητα

Η αποκατάσταση του τραύματος απαιτεί συγχρονισμό εγκεφάλου-σώματος, που επιτυγχάνεται μέσω της ρύθμισης του νευρικού συστήματος. Πρακτικές όπως η συνειδητή αναπνοή, η απαλή κίνηση (π.χ. γιόγκα, περπάτημα) και η συνειδητή παύση επαναφέρουν τον ρυθμό στο σώμα, ενώ η νευροπλαστικότητα -η ικανότητα του εγκεφάλου να αναδιοργανώνεται -ενεργοποιείται σε ένα περιβάλλον ασφάλειας και σύνδεσης (Siegel, 2012).

Λύσεις

• Αγκαλιά: Η επαφή με αγαπημένα πρόσωπα ή κατοικίδια ενισχύει την αίσθηση ασφάλειας!