Η Χειριστική Συμπεριφορά της Σύγχυσης: Πώς Γεννιέται και πώς την αντιμετωπίζουμε

Όταν ένα παιδί μεγαλώνει σε ένα περιβάλλον γεμάτο ασυνέπεια, η σύγχυση γίνεται ο τρόπος του να επιβιώσει. Αυτή η σύγχυση, δυστυχώς, μπορεί να μετατραπεί σε χειριστική συμπεριφορά στην ενήλικη ζωή. Ας δούμε τρία χαρακτηριστικά παραδείγματα που δείχνουν πώς συμβαίνει αυτό, με έναν φρέσκο και κατανοητό τρόπο, και ας δώσουμε λύσεις για να το ξεπεράσουμε!

1. Ο Γονιός με τις «Διπλές Όψεις»

Τι συμβαίνει; Ο ένας γονιός είναι σαν χαμαιλέοντας: τη μια μέρα γεμάτος αγάπη και ζεστασιά, την επόμενη απόμακρος, ψυχρός ή ακόμα και τιμωρητικός. Το παιδί νιώθει σαν να περπατάει σε κινούμενη άμμο -τίποτα δεν είναι προβλέψιμο.

Για να τα βγάλει πέρα, γίνεται υπερ-ευαίσθητο, προσπαθώντας να «μαντέψει» τη διάθεση του γονιού αντί να ζει ελεύθερα τη στιγμή.

Πώς επηρεάζει; Αυτή η υπερεπαγρύπνηση μπορεί να οδηγήσει σε ενήλικες που δυσκολεύονται να εμπιστευτούν, που ψάχνουν συνεχώς για «σημάδια» στις σχέσεις τους ή που χειραγωγούν για να νιώσουν ασφαλείς.

Λύση :

• Αυτοπαρατήρηση: Αναγνώρισε πότε «σκανάρεις» υπερβολικά τους άλλους. Κράτα ημερολόγιο για να εντοπίσεις αυτά τα μοτίβα.

• Σταθερότητα: Δημιούργησε μικρές, σταθερές ρουτίνες στη ζωή σου (π.χ. πρωινή βόλτα, journaling) για να χτίσεις εσωτερική ασφάλεια.

• Θεραπεία: Ένας ψυχοθεραπευτής μπορεί να σε βοηθήσει να επεξεργαστείς αυτά τα τραύματα και να μάθεις να εμπιστεύεσαι ξανά.

2. Τα Διπλά Μηνύματα: «Σ’ Εμπιστεύομαι, αλλά…»

Τι συμβαίνει; Ο γονιός λέει «σε εμπιστεύομαι» αλλά ελέγχει κάθε σου κίνηση –από το τηλέφωνό σου μέχρι τις αποφάσεις σου. Αυτό το διπλό μήνυμα μπερδεύει το παιδί, που αρχίζει να αμφισβητεί τα συναισθήματά του. Τελικά, η ταυτότητά του χτίζεται γύρω από την ανάγκη να κερδίσει την έγκριση των άλλων.

Πώς επηρεάζει; Ως ενήλικες, αυτά τα παιδιά μπορεί να γίνουν «people pleasers» ή να χειραγωγούν για να εξασφαλίσουν την αποδοχή. Μπορεί επίσης να δυσκολεύονται να πάρουν αποφάσεις χωρίς εξωτερική επιβεβαίωση.

Λύση:

• Αυτοεκτίμηση: Κάνε μικρά βήματα για να εμπιστευτείς τις αποφάσεις σου. Ξεκίνα με απλά πράγματα, όπως να διαλέξεις τι θα φας ή τι θα φορέσεις χωρίς να ρωτήσεις άλλους.

• Όρια: Μάθε να λες «όχι» και να θέτεις υγιή όρια στις σχέσεις σου.

• Αυτοφροντίδα: Αφιέρωσε χρόνο σε δραστηριότητες που σε κάνουν να νιώθεις καλά με τον εαυτό σου, όπως γιόγκα, ζωγραφική ή περπάτημα στη φύση.

3. Υποσχέσεις που ποτέ δεν κρατιούνται

Τι συμβαίνει; «Θα έρθω στο παιχνίδι σου», «Θα πάμε εκδρομή αύριο» –υποσχέσεις που μένουν κενές. Το παιδί ζει σε μια διαρκή αναμονή, μαθαίνοντας ότι το «ναι» μπορεί εύκολα να γίνει «όχι». Αυτό γκρεμίζει την αίσθηση εμπιστοσύνης και συνέχειας.

Πώς επηρεάζει; Ως ενήλικες, αυτά τα παιδιά μπορεί να κρατούν τους άλλους σε μια κατάσταση αβεβαιότητας, επειδή έτσι ένιωθαν «ασφαλή» μικρά. Μπορεί να δίνουν υποσχέσεις που δεν τηρούν ή να δημιουργούν σύγχυση στις σχέσεις τους.

Λύση:

• Ειλικρίνεια: Δέσμευσε μόνο ό,τι μπορείς να τηρήσεις. Ξεκίνα με μικρές, εφικτές υποσχέσεις.

• Επικοινωνία: Αν νιώθεις ότι επαναλαμβάνεις αυτό το μοτίβο, μίλα ανοιχτά με τους κοντινούς σου ανθρώπους.

• Συγχώρεση: Δούλεψε με έναν θεραπευτή για να συγχωρήσεις το παρελθόν και να απελευθερωθείς από αυτό το βάρος.

Η Σύγχυση ως Εργαλείο: Από την Επιβίωση στη Χειραγώγηση

Σε ένα περιβάλλον ασυνέπειας, η σύγχυση γίνεται ο τρόπος του παιδιού να επιβιώσει. Ως ενήλικας, όμως, αυτό μπορεί να μετατραπεί σε χειριστική συμπεριφορά, καθώς ο άνθρωπος προσπαθεί να ελέγξει το περιβάλλον του για να νιώσει ασφαλής.

Αλλά υπάρχει ελπίδα! Με αυτογνωσία, θεραπεία και υγιείς σχέσεις, μπορούμε να σπάσουμε αυτόν τον κύκλο και να χτίσουμε μια ζωή γεμάτη εμπιστοσύνη και σταθερότητα.

Βιβλιογραφία

1 Bowlby, J. (1988). A Secure Base: Parent-Child Attachment and Healthy Human Development. London: Routledge.

2 Linehan, M. M. (1993). Cognitive-Behavioral Treatment of Borderline Personality Disorder. New York: Guilford Press.

3 Van der Kolk, B. (2014). The Body Keeps the Score: Brain, Mind, and Body in the Healing of Trauma. New York: Penguin Books.

4 Young, J. E., & Klosko, J. S. (1993). Reinventing Your Life: The Breakthrough Program to End Negative Behavior and Feel Great Again. New York: Plume.

Πώς να το Δουλέψεις

• Ψυχοθεραπεία: Η γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία (CBT) ή η θεραπεία σχημάτων (Schema Therapy) είναι εξαιρετικές για να δουλέψεις τα μοτίβα σύγχυσης.

• Mindfulness: Δοκίμασε την προσευχή για να πάρεις ευλογία για να μείνεις παρών και να μειώσεις την υπερεπαγρύπνηση.

• Κοινότητα: Πλαισίωσε τον εαυτό σου με ανθρώπους που είναι σταθεροί και ειλικρινείς. Οι υγιείς σχέσεις θεραπεύουν!

Ας σπάσουμε τον κύκλο της σύγχυσης και ας χτίσουμε μια ζωή γεμάτη εμπιστοσύνη και αγάπη!