Ἡ Κρυφὴ Ἁρμονία: Τὸ Ἀπόσπασμα τοῦ Ἡρακλείτου ποὺ μᾶς καλεῖ νὰ «Ξυπνήσουμε»

1. Τὸ Χρυσὸ Ἀπόσπασμα

Σᾶς παρουσιάζουμε ἕνα ἀπὸ τὰ λακωνικότερα καὶ βαθύτερα γνωμικὰ τοῦ Ἡρακλείτου τοῦ Ἐφεσίου, τοῦ «Σκοτεινοῦ Φιλοσόφου», ποὺ ἀναλύθηκε καὶ ἀπὸ τὸν μύστη Osho, ὡς θεμελιώδης ἀρχὴ γιὰ τὴν ἀναζήτηση τῆς ἀλήθειας:

«Τοῖς ἐγρηγορόσιν ἕνα καὶ κοινὸν κόσμον εἶναι, τῶν δὲ κοιμωμένων ἕκαστον εἰς ἴδιον ἀποστρέφεσθαι.»

(Ἀπόσπασμα Β 89, Diels–Kranz)

2. Ἡ Μετάφρασις καὶ ἡ Βαθύτερη Ἔννοια

Νεοελληνικὴ Ἀπόδοσις: «Γιὰ ὅσους εἶναι ξύπνιοι, ὁ κόσμος εἶναι ἕνας καὶ κοινός· ἀπὸ τοὺς κοιμώμενους ὅμως, ὁ καθένας ἀποσύρεται στὸν δικό του κόσμο.»

Πυρήνας τῆς Σκέψεως: Ὁ Ἡράκλειτος μᾶς ὑπενθυμίζει ὅτι ὑπάρχει μία ἀντικειμενικὴ καὶ κοινὴ Πραγματικότητα (ὁ Λόγος) ποὺ διέπει τὰ πάντα. Οἱ ἄνθρωποι ὅμως ζοῦν σὲ δύο διαφορετικὲς καταστάσεις:

Οἱ Κοιμώμενοι: Ζοῦν μέσα στὶς ἀτομικὲς φαντασιώσεις, τὶς προσωπικὲς γνῶμες καὶ ψευδαισθήσεις τους, ὅπως ἀκριβῶς ἕνας ἄνθρωπος στὸν ὕπνο του ζεῖ τὸν δικό του κόσμο.

Οἱ Ἐγρηγορότες: Εἶναι αὐτοὶ ποὺ ἔχουν «ξύπνήσει» τὴ συνείδησή τους (μέσω τῆς φιλοσοφίας, τῆς προσευχῆς ἢ τῆς διαφώτισης) καὶ ἔχουν πρόσβαση στὴν μία καὶ μοναδικὴ κοινὴ Ἀλήθεια.

3. Ἡ Μαγεία τῆς Ἑλληνικῆς Γλώσσης

Τὸ ἀπόσπασμα αὐτὸ εἶναι ἕνα μνημεῖο τῆς λακωνικότητας  καὶ τῆς ἀκρίβειας τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς:

Συμπύκνωσις: Μέσα σὲ μία μόλις πρόταση, ὁ φιλόσοφος καταφέρνει νὰ χωρίσει τὴν ἀνθρώπινη ὕπαρξη σὲ δύο διαστάσεις καὶ νὰ ὁρίσει τὸν τρόπο πρόσβασης στὴν ἀλήθεια.

Ποιητικὴ Δύναμις: Ἡ ἀντίθεση μεταξὺ τοῦ «κοινοῦ κόσμου» καὶ τοῦ «ἰδίου κόσμου» (τὸν ὁποῖο ἀποστρέφεσθαι, δηλαδὴ στρέφεται κανεὶς σὲ αὐτόν) εἶναι τόσο εὔγλωττη ὅσο καὶ βαθυστόχαστη.

4. Ποιος ἦταν ὁ Ἡράκλειτος;

Καταγωγή: Ἀριστοκράτης ἀπὸ τὴν Ἔφεσο τῆς Ἰωνίας.

Τὸ Προσωνύμιο: Ἀποκαλεῖτο «Σκοτεινὸς Φιλόσοφος» (ὁ Σκοτεινός) λόγω τοῦ ἀποφθεγματικοῦ καὶ αἰνιγματικοῦ του ὕφους, ποὺ δυσκόλευε τὴν κατανόηση ἀπὸ τοὺς πολλούς.

Κεντρικὴ Ἀρχή: Ἡ σκέψις του κυριαρχεῖται ἀπὸ τὴν Κρυφή Ἁρμονία τῶν ἀντιθέτων.

Τὸ Ὄνομα: Τὸ ὄνομα Ἡράκλειτος προέρχεται ἀπὸ τὶς λέξεις:

«Ἡρακλῆς» (δύναμις, δόξα)+«κλειτός» (ἔνδοξος, περίφημος).

Σημασία: «Αὐτὸς ποὺ ἔχει τὴν δόξα τοῦ Ἡρακλή» ἤ «Περίφημος γιὰ τὴ δύναμή του».

Ἐρωτήματα γιὰ Σκέψη: Ζεῖτε στὸν «κοινὸ κόσμο» τῆς Ἀλήθειας, ἢ ἔχετε ἀποσυρθεῖ στὸν «ἴδιο κόσμο» τῶν προσωπικῶν ψευδαισθήσεων;