Πραότητα και Απλότητα

Στο παρόν άρθρο θα προσπαθήσω να σας παρουσιάσω και να σας εξηγήσω, μέσω σχολιασμού και επαύξησης, την oρθόδοξη χριστιανική αντίληψη της πραότητας και της απλότητας. Τα δύο αυτά χαρακτηριστικά της ανθρώπινης προσωπικότητας έχουν, κατά τη γνώμη μου, παρανοηθεί. Ας αναρωτηθεί ο καθένας σας τι σημαίνει για αυτόν η απλότητα και η πραότητα, προτού να συνεχίσει την ανάγνωση. Πώς θα εξέφραζε την πραότητα απέναντι σε κάποιον άλλο και πώς την απλότητα; Είμαι σίγουρος πως θα βρεθείτε, οι περισσότεροι τουλάχιστον, προ εκπλήξεως όταν διαβάσετε τα όσα παραθέτω.

Ευελπιστώ να σας μεταφέρω όσο περισσότερες πληροφορίες μπορώ, προκειμένου, αν μη τι άλλο, να ανταμειφθείτε για το χρόνο της ανάγνωσης τούτου του κειμένου. Φυσικά δεν θα περιοριστώ μόνο στη χριστιανική δογματική, αλλά θα επεκταθώ και στις αποκρυφιστικές-εσωτεριστικές μεθόδους που ουσιαστικά προάγουν τα ίδια χαρακτηριστικά. Χαρακτηριστικά που είναι ονομασμένα διαφορετικά μεν, στην ουσία τους δε τα ίδια.

Στα επόμενα δύο κεφάλαια, όπου αναλύω την πραότητα και την απλότητα, αντλώ τα στοιχεία τούτα από το βιβλίο Κλίμακα του Αγίου Ιωάννου του Σιναϊτη· ένα πολύ παλιό βιβλίο το οποίο πωλείται στα περισσότερα βιβλιοπωλεία και αποτελεί  εγχειρίδιο για τους ορθόδοξους χριστιανούς μοναχούς. Στα επόμενα κεφάλαια τόσο θα επεκταθούμε και θα αναζητήσουμε όσο και θα αποπειραθούμε να προσεγγίσουμε την κρυμμένη τούτη γνώση, σε διδασκαλίες του δυτικού αποκρυφισμού και όχι μόνο.

Ας περάσουμε όμως να δούμε το πώς η ορθόδοξη χριστιανική διδασκαλία των μοναχών περιγράφει την πραότητα.

Περί πραότητας

Αναζήτησα σε ένα απλό λεξικό τι σημαίνει το «πράος». Η περιγραφή που πήρα ήταν «ο ήπιος στο χαρακτήρα». Αναζήτησα έπειτα το επίθετο «ήπιος» και πήρα την περιγραφή «ο ήρεμος και μαλακός». Συμπεραίνω λοιπόν ότι  πράος άνθρωπος είναι εκείνος που έχει  ήρεμο και μαλακό χαρακτήρα. Πράγματι, όσους ρώτησα σχετικά με το επίθετο «πράος» μου έδωσαν μια περιγραφή, λίγο πολύ, παρόμοια, ότι δηλαδή πράος είναι ο ήρεμος άνθρωπος, εκείνος που δεν αντιδρά όταν τον πειράζεις ή που, αν αντιδρά, είναι ήπια η αντίδρασή του αυτή· εκείνος που μπορείς να του επηρεάσεις, το μαλακό του, χαρακτήρα και να τον κατευθύνεις χωρίς να αντιδρά ·  εκείνος που δεν αποτελεί πρόβλημα ή που θα κάνει πίσω αντί να κυνηγήσει τα «θέλω» και τα «επιθυμώ» του · εκείνος που αποφεύγει τις μάχες, την αντίσταση, την επίθεση · εκείνος που, σαν φύλλο στον άνεμο ο χαρακτήρας του, παρασύρεται από τις καταστάσεις χωρίς αντίσταση, διότι η αντίσταση από μόνη της δεν ορίζεται ως χαρακτηριστικό της πραότητας, και που φοβάται και αποσύρεται, όταν οι καταστάσεις γύρω του είναι εχθρικές ή μαχητικές.

Μια όχι και τόσο θετική άποψη για τους πράους ανθρώπους. Δεν λέω, μπορεί να φταίει και το «αντιπροσωπευτικό δείγμα» ή και οι άνθρωποι που κλήθηκαν να απαντήσουν στην ερώτησή μου. Όπως και να έχει, ας δούμε πως περιγράφει η Κλίμακα, στον 24ο λόγο της, την πραότητα:

Η πραότητα είναι μια αμετακίνητη κατάσταση του νου, που παραμένει η ίδια και στις τιμές και στις περιφρονήσεις.

Να σημειώσουμε εδώ πως οι καταστάσεις του νου είναι, στο χριστιανικό δόγμα, οι καταστάσεις της λογικής και όχι των συναισθημάτων (που ονομάζονται καταστάσεις της καρδιάς). Για παράδειγμα, οι απόψεις, οι σκέψεις, τα συμπεράσματα, οι μνήμες και άλλα παρόμοια, είναι καταστάσεις του νου. Κυρίως όμως ως καταστάσεις του νου, είναι οι απόψεις και τα συμπεράσματα, διότι τα υπόλοιπα θεωρούνται ως στοιχεία του νου.

Συμπεραίνουμε λοιπόν πως η πραότητα εκφράζεται σαν την αμετακίνητη στάση ως προς τις απόψεις και τα συμπεράσματα που έχει κάποιος. Είτε δέχεται για αυτά τιμητικά σχόλια είτε περιφρονητικά. Ειδικότερα το χωρίο τούτο αναφέρεται στην αμετακίνητη στάση κάποιου ως προς την άποψη του «ποιος και τι είμαι», απέναντι στα τιμητικά και περιφρονητικά σχόλια. Κάτι που προϋποθέτει την αυτογνωσία και ταυτόχρονα προφυλάσσει κάποιον από το «να πάρουν αέρα τα μυαλά του» ή να απογοητευτεί από τα περιφρονητικά σχόλια. Με λίγα λόγια μας λέει πως ο πράος άνθρωπος γνωρίζει ποιος είναι και κατ’ επέκταση γνωρίζει τι θέλει, προφυλάσσοντας τη νόησή του αποτρέποντάς της να επηρεαστεί από τις απόψεις και τις θέσεις των άλλων. Η ακόμα πιο απλά, ο πράος άνθρωπος γνωρίζει ποιος είναι και δεν παρασύρεται ούτε από τις τιμές ούτε από τις περιφρονήσεις των άλλων. Στο βαθμό που κάποιος αναπτύσσει την πραότητα, στον ίδιο βαθμό και αναπτύσσεται αυτό το γνώρισμα. Να σημειωθεί όμως ότι η άποψη αυτή (του πράου), τόσο για τον εαυτό του όσο και για ό,τι άλλο, πηγάζει από την αντικειμενική παρατήρηση της αλήθειας. Είναι δηλαδή η αλήθεια και όχι κάποια επιθυμητή ή φανταστική κατάσταση. Φυσικά και δεν φτάνει κάποιος στην πραότητα εύκολα, πρέπει σαφώς να αναπτύξει κάποιες άλλες πνευματικές ιδιότητες όπως είναι η ταπείνωση· ένα θέμα μεγάλο, για το οποίο θα μιλήσουμε στο μέλλον. Επιγραμματικά όμως, η ταπείνωση, κατά τη χριστιανική διδασκαλία, είναι η ιδιότητα του να αποδέχεσαι την αλήθεια, αντικρίζοντας τον πραγματικό σου εαυτό ή την αληθινή κατάσταση της πραγματικότητας γύρω σου, χωρίς να λες ψέματα στον εαυτό σου, προκειμένου να αισθανθείς δυνατός ή ικανός ή ό,τι άλλο. Ας συνεχίσουμε λοιπόν.

Πραότητα σημαίνει το να προσεύχεσαι ειλικρινώς για τον πλησίον σου, χωρίς να ενοχλείσαι καθόλου από τις ταραχές που σου προξενεί.

Να σημειώσουμε εδώ ότι οι Χριστιανοί, μέσω της προσευχής, εκφράζουν τη θέληση και την επιθυμία τους στον Θεό ενώ ταυτόχρονα έτσι Του ζητούν να τις πραγματοποιήσει, να τους ακούσει. Επιπρόσθετα υπάρχει στο χριστιανικό δόγμα η συνήθεια του να προσεύχεται κάποιος για τον πλησίον του, για τον άλλον άνθρωπο, είτε πρόκειται για  εχθρό του είτε είτε για φίλο του. Γενικότερα πάντως, μέσω της προσευχής εκδηλώνεται η επικοινωνία του Θείου με τον άνθρωπο. Όσο πιο ειλικρινής και πραγματική είναι η προσευχή τόσο μεγαλύτερη και διευρυμένη είναι η επικοινωνία μεταξύ Θεού-ανθρώπου, για αυτό και τόσο περισσότερο εισακούεται η προσευχή του, δηλαδή πραγματοποιείται αυτό που θέλει και επιθυμεί ο προσευχόμενος.

Στο χωρίο τούτο λοιπόν μας περιγράφεται ότι ο πράος δεν ενοχλείται καθόλου από τις ταραχές που του προξενούν οι άλλοι άνθρωποι. Δεν επιτρέπει να αλλάξει η ψυχική του κατάσταση (και όχι πλέον η νοητική) από τις πράξεις των άλλων ανθρώπων. Ακόμα κι αν είναι ενοχλητικές, έχει αναπτύξει τη δύναμη και τη δυνατότητα να μην επιτρέπει την αναταραχή της ψυχικής του γαλήνης ή ευθυμίας ή δυναμικότητας ή όποιου άλλου συναισθήματος έχει κατά την ώρα. Θεωρούμε τη ψυχική ηρεμία ως την κατάσταση εκείνη όπου τα συναισθήματα είναι συνεχόμενα και σταθερά στο χρόνο, κι αν αλλάζουν, γίνεται κάτω από συνειδητοποιημένες αιτίες. Έτσι η πραότητα, στο βαθμό που αναπτύσσεται, επιφέρει τη συνειδητή αποτροπή των συναισθημάτων να αλλάξουν ή απλούστερα, την τιθάσευσή τους.

Δεν σταματά όμως εδώ. Ο πράος άνθρωπος όχι μόνο ελέγχει και αποτρέπει τα συναισθήματα να φουντώσουν ανεξέλεγκτα, αλλά και δεν σταματά να προσεύχεται για τη πραγματοποίηση αυτού που θέλει ή επιθυμεί. Ανεξάρτητα από τις συνθήκες του περιβάλλοντός του ή των περιστάσεων γύρω του, πρέπει και μπορεί να παραμένει τόσο ατάραχος όσο και ανεπηρέαστος, καθηλωμένος στο θέλω ή το επιθυμώ του. Άλλωστε η θέληση και η επιθυμία είναι και αυτές συναισθηματικές καταστάσεις·  είναι και αυτές μια κατάσταση της καρδιάς. Έχοντας κάποια συναισθήματα υπό καταστολή, επιτρέπεις κάποια άλλα να αναπτυχθούν στη θέση τους. Συμπεραίνω λοιπόν ότι, καλλιεργώντας την πραότητα, αποκτάται η δυνατότητα για ισχυρά συναισθήματα κατά επιλογή και φυσικά μιας ισχυρής θέλησης και επιθυμίας.

Και πάλι όμως δεν σταματά εδώ. Στη χριστιανική δογματική, προτρέπεται να προσεύχονται ακόμα και για τους εχθρούς. Ακόμα λοιπόν και στη θύμηση κάποιου εχθρού, κατά την προσευχή υπέρ αυτού, πρέπει ο πράος να μένει ατάραχος. Όχι μόνο στη θέα λοιπόν αλλά ακόμα και στη θύμηση, μπορεί ο πράος και παραμένει ανέπαφος. Και μάλιστα όχι μόνο στη θύμηση προσώπων, αλλά ακόμα και καταστάσεων. Οπότε ο πράος άνθρωπος  κρατεί ανεπηρέαστη την συναισθηματική του ηρεμία, ακόμα και στη θύμηση των περιστάσεων ή προσώπων που ειδάλλως θα ανατάραζαν «την ψυχή του».

Συνοψίζοντας, συμπεραίνουμε από την ανάλυση του παραπάνω χωρίου ότι ο πράος άνθρωπος είναι εκείνος που μπορεί και κρατά ανέπαφη την εσωτερική του ηρεμία, ανεπηρέαστος τόσο από το εξωτερικό του περιβάλλον όσο και από το εσωτερικό του, τα στοιχεία του νου (όπως παραπάνω περιγράψαμε). Δίκαια λοιπόν ο συγγραφέας της Κλίμακας γράφει «Η πραότητα είναι βράχος επάνω από την αφρισμένη θάλασσα, που εντελώς ακλόνητος διαλύει όλα τα κύματα, τα οποία τον κτυπούν. […] Η πραότητα είναι συνεργός στην υπακοή, οδηγός στην αδελφοσύνη, χαλινός της μανίας, κόψιμο του θυμού, μίμηση του Χριστού, ιδιότητα των αγγέλων, δεσμός των δαιμόνων, ασπίδα κατά της πικρής οργής».

Αντιλαμβάνεστε κι εσείς πιστεύω πως η αρχική περιγραφή της πραότητας δεν έχει ομοιότητα με την παρούσα. Δεν θα αναζητήσω το λάθος στους γλωσσολόγους και φιλόλογους, μήτε στους θεολόγους. Εκείνο που ενδιαφέρομαι να τονίσω εδώ είναι πως οι Χριστιανοί, όταν μιλάνε για την πραότητα, οφείλουν να εννοούν τη δεύτερη περιγραφή και όχι τη πρώτη. Φυσικά αναφέρομαι στους Χριστιανούς που αποδέχονται το βάπτισμα, το οποίο δέχτηκαν όταν ήταν νήπια και κατ΄ επέκταση μωροί.

Ολοκληρώνοντας λοιπόν, να δώσουμε τη χριστιανική περιγραφή της πραότητας, που λέει πως ο πράος άνθρωπος:

Γνωρίζει ποιος είναι, τι θέλει και τι επιθυμεί, απαγορεύοντας τις φιλοφρονήσεις ή τις περιφρονήσεις των άλλων να του τα επηρεάσουν. Κρατά τη συναισθηματική του κατάσταση σταθερή και ελεγχόμενη, ανεξάρτητα από τις προκλήσεις τόσο του εξωτερικού του περιβάλλοντος όσο και του εσωτερικού του.

Περί απλότητας

Αναζήτησα στο ίδιο λεξικό, τη λέξη «απλός». Η περιγραφή της με κάλυψε.  Απλός άνθρωπος είναι ο μη σύνθετος. Για να μη σταματήσω όμως τα «περί απλότητας» εδώ, και επειδή γνωρίζω πως δε σας κάλυψα, θα συνεχίσω σε μια σύντομη ανάλυση.

Λογικά προσεγγίζοντας, ο μη σύνθετος άνθρωπος είναι ο ευθύς, εκείνος που δεν υποκρίνεται, που δεν δρα με πονηρό τρόπο, που εκδηλώνει τον πραγματικό του εαυτό απέναντι σε κάθε άνθρωπο. Γράφει και πάλι στον 24ο λόγο της η Κλίμακα :

«Η απλότητα είναι μια συνήθεια και συμπεριφορά της ψυχής αποίκιλη, που δεν κινείται σε κανέναν κακό λογισμό. […] Πρώτο γνώρισμα της παιδικής ηλικίας είναι η αποίκιλη απλότητα. […] Ευθύτητα σημαίνει απερίεργη σκέψης, ανυπόκριτη συμπεριφορά, ομιλία φυσική και ανεπιτήδευτη.»

«Η υποκρισία είναι μια κατάσταση όπου το σώμα, οι εξωτερικές δηλαδή εκδηλώσεις, βρίσκεται σε αντίθεση με την ψυχή. Είναι δε η κατάσταση αυτή περιπλεγμένη με παντός είδους κακές σκέψεις και επινοήσεις».

«Απονήρευτος άνθρωπος σημαίνει καθαρά φύση της ψυχής, όπως ακριβώς επλάσθη, που συνεργάζεται και συνομιλεί εύκολα με όλους τους ανθρώπους».

«Πονηρός σημαίνει τον άνθρωπο που κάνει ψεύτικες προβλέψεις και που φαντάζεται ότι αντιλαμβάνεται τους λογισμούς των άλλων από τα λόγια τους, και τα μυστικά των καρδιών τους από τις εξωτερικές κινήσεις».

Τι λόγια θα μπορούσε κάποιος να πει προς ολοκλήρωση των παραπάνω νοημάτων. Σας προτρέπω να διαβάσετε τις τρεις περίπου σελίδες που αφιερώνει η Κλίμακα στην περιγραφή της και φυσικά να τις σκεφτείτε, όχι να τις πιστέψετε. Ωστόσο απαιτούνται μερικές διευκρινήσεις.

Απλός είναι ο άνθρωπος εκείνος που δεν παίζει κανέναν ρόλο πέραν του να είναι ο εαυτός του. Όταν θέλει να βελτιώσει τον εαυτό του, δεν προσπαθεί να αναπτύξει ένα νέο ρόλο τον οποίο και θα παίζει. Αυτό που κάνει είναι να αναπτύσσει μια καινούργια ιδιότητα (π.χ. της πραότητας) του εαυτού του. Θα μιλήσουμε στο επόμενο κεφάλαιο για το πώς μια καινούργια ιδιότητα αναπτύσσεται και καλλιεργείται-συντηρείται ζωντανή.

Ο μη σύνθετος άνθρωπος είναι εκείνος που, πέραν του εαυτού του και των ιδιοτήτων του, δεν έχει άλλα «πρόσωπα», άλλους εαυτούς-ρόλους που φανερώνει ανά περιστάσεις· εκείνος που ανεξάρτητα από το τι κάνουν οι άλλοι ή το τι γίνεται γύρω του, είναι και παραμένει ο εαυτός του. Φυσικά και εκφράζει τις απαιτούμενες ιδιότητες του εαυτού του ανάλογα των περιστάσεων, αλλά κάνει ακριβώς αυτό και μόνο αυτό. Εσκεμμένα τονίζω τούτο το σημείο, διότι είναι το σημαντικότερο χαρακτηριστικό της απλότητας. Απλότητα σημαίνει το να είσαι εσύ, ο εαυτός σου, και να εκφράζεις τις ιδιότητές σου όποτε και όπως κρίνεις ότι απαιτούν οι περιστάσεις. Δεν σημαίνει να απαρνείσαι τον εαυτό σου παίζοντας κάποιον ρόλο, μιμούμενος κάποιον άλλον ή κάποιο άλλο πρότυπο. Διότι, όπως προανέφερα, έτσι αρνείσαι τον ίδιο σου τον εαυτό βάζοντάς τον στην άκρη καθώς γίνεσαι «κάποιος άλλος» ή «κάτι άλλο». Κι όσο περισσότερο είσαι ένας «άλλος», τόσο περισσότερο παύεις να «είσαι εσύ» (Εγώ Είμαι), τόσο περισσότερο ξεφτίζεις την ατομικότητά σου, πουλώντας την για «ένα πινάκιο φακής».

Πώς όμως κάποιος μπορεί να πάψει να είναι ένας «άλλος» και να γίνει ο εαυτός του; Απλούστατα, με το να μην είναι οι εξωτερικές του εκδηλώσεις, αυτές του σώματος, σε αντίθεση με την ψυχική του κατάσταση. Εδώ το ψυχική περιλαμβάνει τις νοητικές και συναισθηματικές καταστάσεις· να φέρεται και να πράττει δηλαδή όπως αισθάνεται, και να αισθάνεται όπως φέρεται και πράττει· να πιστεύει τις απόψεις του και να αναζητά την αλήθεια· κοντολογίς να μην αντιτίθεται στον εαυτό του.

Ας περάσουμε όμως να δούμε ένα από τους πολλούς τρόπους ανάπτυξης πνευματικών ιδιοτήτων, τον καλύτερο κατά την άποψή μου.

Πνευματική αρχιτεκτονική

Αρχικά να τονίσω πως οι ιδιότητες του πράου και απλού ανθρώπου δεν αποτελούν γνώρισμα μόνο του χριστιανικού δόγματος. Όλες οι σοβαρές διδασκαλίες περί των ιδιοτήτων της ανθρώπινης ψυχής εμπεριέχουν τα στοιχεία που σας παρουσίασα, μεταξύ των άλλων. Με απλά λόγια, η Αλήθεια είναι μία, απλώς περιγράφεται διαφορετικά από τον κάθε Μεγάλο Διδάσκαλο ή Μεσσία ή προφήτη ή κ.τ.λ. Κατά τον ίδιο τρόπο που, αν ζητήσω μια περιγραφή του μολυβιού (το οποίο κρατώ) από τριάντα άτομα, θα πάρω και τριάντα διαφορετικές (ελαφρώς ή μη) περιγραφές, μολονότι το μολύβι είναι ένα.

Ανέφερα ότι «το να παίζεις ένα ρόλο… σε αντίθεση με την ψυχική σου κατάσταση», επιφέρει αρνητικά αποτελέσματα. Ωστόσο το παίξιμο του ρόλου είναι ένα από τα τρία στοιχεία της «τεχνικής» που θα σας παρουσιάσω. Από μόνο του είναι αρνητικό, αλλά σε συνδυασμό με τα άλλα δύο επιφέρει τέλεια αποτελέσματα. Αυτά τα τρία λοιπόν στοιχεία (και όχι βήματα) είναι :

Στοιχείο Πρώτο

Πρώτα πρέπει να συλλάβουμε διανοητικά την ιδιότητα αυτή ως δική μας. Αφού αποφασίσουμε τι επιθυμούμε να αναπτύξουμε, το αναλύουμε (όπως έκανα εδώ με την πραότητα για παράδειγμα) με σκοπό να το κατανοήσουμε. Φυσικά η ανάλυση δεν πρέπει να είναι πολύ εκτενή, διότι θα χαθούμε σε ένα τεράστιο δικτυωτό σχηματισμό, όπως και ενώνονται οι έννοιες (τούτες και όχι μόνο) μεταξύ τους. Έχοντας κατανοήσει και συνειδητοποιήσει το τι επιθυμούμε, βάζουμε σε δράση τη βούλησή μας και πλέον αφήνουμε τον εαυτό μας να «θέλει». Τι να θέλει όμως; Στο σημείο αυτό συλλαμβάνουμε διανοητικά τον εαυτό μας να φέρεται και να αισθάνεται σαν κάτοχος της ιδιότητας αυτής. Φανταζόμαστε το πώς θα αισθανόμασταν και το πώς θα εκφράζαμε με τη συμπεριφορά μας το συναίσθημα αυτό. Βλέπουμε, με τα μάτια του μυαλού μας, τον εαυτό μας να φέρεται έτσι όπως αισθανόμαστε τον εαυτό μας να αισθάνεται.

Δεν μπορώ να σας περιγράψω περισσότερο αναλυτικά το «πώς», παρά λέγοντάς σας ότι πρέπει να αφήσετε τον εαυτό σας και να τού επιτρέψετε να θέλει αυτό που συνέλαβε διανοητικά. Αλλά η ιδιότητα που αποφασίσατε να αναπτύξετε είναι ένα «ψυχικό» στοιχείο και όχι ένα πακέτο συμπεριφοράς. Δηλαδή είναι μια συναισθηματική κατάσταση και όχι μια συμπεριφορά, άσχετη με τη συναισθηματική κατάσταση. Κάτι το οποίο σημαίνει ότι έχει μεγαλύτερη σημασία να δείτε το πώς θα αισθανόσασταν, παρά το πώς θα συμπεριφερόσασταν.

Στοιχείο Δεύτερο

Το δεύτερο στοιχείο είναι και το περισσότερο συνηθισμένο. Ουσιαστικά είναι το «παίξιμο του ρόλου». Φυσικά εδώ σαν ρόλο εννοώ τόσο την εξωτερική δράση σύμφωνα με τις εποπτικές εικόνες που συλλάβατε στο πρώτο στοιχείο, όσο και την εσωτερική κατάσταση. Ουσιαστικά, μιμηθείτε την εξωτερική συμπεριφορά και αναπαράγετε τα συναισθήματα που νιώθατε, κατά τη «φανταστική» σύλληψη της ιδιότητας (πρώτο στοιχείο). Με απλά λόγια, δράστε σαν να είχατε πραγματικά την ιδιότητα αυτή. Για την αλήθεια, όλοι οι άνθρωποι έχουν όλες τις ιδιότητες που υπάρχουν. Απλώς θα πρέπει να το συνειδητοποιήσουν πρώτα και να ζήσουν σε σχέση με αυτές έπειτα. Εδώ  μαθαίνουμε, λοιπόν, το πώς θα ζούσαμε με τη συμπεριφορά που αντιληφθήκαμε. Να αισθανόμαστε καθώς θα πράττουμε, και να πράττουμε καθώς θα αισθανόμαστε. Ή ακόμα καλύτερα, να ζούμε σε σχέση με τη νέα μας ψυχική ιδιότητα.

Οι περισσότεροι απλοί άνθρωποι, όταν εντυπωσιάζονται συνειδητά ή ασυνείδητα από τη συμπεριφορά κάποιου άλλου, τη μαγνητοσκοπούν. Έπειτα τη μιμούνται και μερικοί την αναλύουν στο πώς «θα αισθανόντουσαν» καθώς θα τη μιμούνται. Όπως κατανοείτε, μέσω της μίμησης της εξωτερικής συμπεριφοράς, χάνουμε την εσωτερική κατάσταση. Όπως και προείπαμε, οι ψυχικές ιδιότητες είναι εσωτερικές καταστάσεις, για τις οποίες η εξωτερική συμπεριφορά είναι μόνο μια έκφραση. Απλούστερα λοιπόν, κάποιος που μόνο μιμείται χάνει την εσωτερική κατάσταση, χάνει το δικαίωμα του να είναι πραγματικός και αληθινός. Γίνεται σαν όλους αυτούς που φαίνονται να είναι, μα δεν είναι τίποτε. Κάτι το οποίο φαίνεται πάντα στις δύσκολες στιγμές ή στη πραγματοποίηση δύσκολων έργων.

Στοιχείο Τρίτο

Έχοντας κάποιος πρώτα συνειδητοποιήσει και έπειτα ζήσει (και εξακολουθεί να ζει) σε σχέση με μια ψυχική ιδιότητα, τού απομένει μόνο να αρχίσει να ορίζει τον εαυτό του με αυτή την ιδιότητα. Δηλαδή σαν «απλός άνθρωπος» που είναι, καθώς θα φέρεται ως ο εαυτός του, να συνυπολογίζει σαν «δική του» τη νέα τούτη ιδιότητα. Όταν θα εκφράζει τον εαυτό του, να μη θεωρεί τις νέες του ιδιότητες σαν ξένες ή σαν νέες ή σαν μη δικές του ακόμα. Όλες οι ιδιότητες με τις οποίες ζει σε σχέση, είναι δικές του. Νέες ή παλιές. Εκείνο που ισχύει είναι πως όσο περισσότερο ζεις σε σχέση με κάτι, τόσο πιο πραγματικό είναι για σένα και γίνεται για τους άλλους. Άρα και όσο περισσότερο ζεις σε σχέση με την κατοχή της ιδιότητας αυτής, τόσο περισσότερο την κατέχεις. Προσοχή λοιπόν σε αυτό το σημείο, διότι στο βαθμό που κάποιος καλλιεργεί την απλότητα και είναι απλός, στον ίδιο βαθμό καταφέρνει να ακολουθεί ολοκληρωτικά αυτή τη μέθοδο.

Τα τρία παραπάνω στοιχεία που παρουσίασα δεν είναι τα βήματα που απλώς θα πρέπει κάποιος να ακολουθήσει ώστε να αναπτύξει μια νέα ψυχική ικανότητα. Είναι τα τρία στοιχεία που απαρτίζουν μια διαδικασία, στην οποία το καθένα ενώνεται με τα άλλα δύο σχηματίζοντας ένα τρίγωνο. Το τρίγωνο της Πνευματικής Αρχιτεκτονικής είναι κάτι που διδάσκεται, αργά ή γρήγορα, στους μαθητές κάθε σοβαρού τάγματος εσωτεριστών, είτε με αυτή είτε με άλλη ονομασία. Τούτο το τρίγωνο υπάρχει σε κάθε θρησκευτικό δόγμα, το οποίο «γεννά» ανθρώπους άγιους ή δυναμικούς ή ατομικότητες κ.τ.λ. Ως διαδικασία λοιπόν, ακολουθούμε την όποια σειρά και τις όσες επαναλήψεις, θέλουμε και κρίνουμε σκόπιμο. Ουσιαστικά δεν σταματούμε ποτέ να ακολουθούμε τη διαδικασία τούτη, για κάθε ιδιότητα, για όσο θα ζούμε. Κάνοντας τη ζωή μας μια υπαρκτή απόδειξη του συνόλου των εσωτερικών μας ιδιοτήτων· της ίδιας μας της ψυχής, που είναι και αθάνατη.

Ωστόσο, σημαντικότατο ρόλο παίζει η πραότητα, όπως την περιγράψαμε. Διότι προστατεύει και κρατά το πνεύμα σταθερό, καθηλωμένο και συνεκτικά δεμένο με το Εγώ, ώστε αυτό να Είναι και να Γίνεται. Επιπρόσθετα, χρειάζεται να αναπτυχθεί και η πίστη, ως ψυχική ιδιότητα. Πρέπει να πιστεύετε ότι αυτό που αποφασίσατε να κάνετε, θα επιφέρει τα αποτελέσματα, για τα οποία και αποφασίσατε να το κάνετε. Θα πρέπει να πιστεύετε ότι η ψυχική ιδιότητα που θα αναπτύξετε, θα είναι αυτό που ορίζει ότι είναι. Η πίστη είναι μια ιδιότητα της ψυχής. Είναι ένα τεράστιο κεφάλαιο, το ποίο πρέπει και θα αναλυθεί. Είναι ο δρόμος που οδηγεί ένα Άτομο, στη δύναμη και την ελευθερία. Αλλά όλα έρχονται με μια σειρά· και όλα εκφράζονται ή εμφανίζονται διαφορετικά ανάλογα με το πού στέκεται κάποιος.

Οι γέφυρες της γνώσης

Οι ιδιότητες της πραότητας και της απλότητας δεν είναι μόνο χριστιανικά γνωρίσματα. Κάθε εσωτεριστής, αναπτύσσει τις ιδιότητες αυτές ή μέρη τους (όπως εδώ παρουσιάστηκαν) με άλλο τρόπο ή άλλο όνομα. Για παράδειγμα, ο δυτικός εσωτεριστής καλλιεργεί «την απρόσβλητη συναισθηματική κατάσταση», υψώνοντας νοητικές ασπίδες γύρω του ή με το να ζει σε σχέση με την ύπαρξη μιας «φανταστικής» σφαίρας που τον περιβάλλει και τον προστατεύει. Κάποιος επηρεασμένος από ανατολικά δόγματα, καλλιεργεί την απλότητα και το να είναι ο εαυτός του, με το να διαλογίζεται (κάποια είδη διαλογισμού) ή με το να καθαρίζει τα «τσάκρας» του (ενεργειακά κέντρα). Πολλά ακόμα θα μπορούσα να σας παρουσιάσω εδώ, μα είναι φανερά στα μάτια του προσεκτικού Αναζητητή της Αλήθειας και της γνώσης. Αρκεί να συγκρίνετε την ουσία μιας σοβαρής διδασκαλίας με αυτή μιας άλλης.

Ωστόσο, ακόμα και οι πνευματικές ιδιότητες κάποιας ψυχής, δεν είναι απαραίτητο πως θα είναι πάντα υπαρκτές και «παρούσες στην ψυχή» κάποιου. Είναι σίγουρο πως θα «τύχει», η συνειδητή επιλογή για την ανάπτυξη μιας ιδιότητας να είναι μια διαδικασία, ένας δρόμος, που θα περνά μέσα από την ολοκληρωτική ή μερική εκμηδένιση μιας άλλης ή κάποιων άλλων. Μπορεί λόγω κάποιων επιλογών μας, να απαιτείται η υποχώρηση της ίδιας μας της πραότητας, της δύναμης ή και της ύπαρξής μας. Από εμάς εξαρτάται το τι επιλογές θα κάνουμε. Από εμάς περιμένουν επομένως αυτές οι επιλογές να πραγματοποιηθούν.

Όπως λοιπόν σε μια σκακιέρα, τα πράγματα οδηγούν σε ένα «ματ», σε ένα τέλος, έτσι και εδώ. Στη περίπτωσή μας, αν και η σκακιέρα έχει άπειρα τετράγωνα, κάποιες επιλογές μας, περιορίζουν σιγά σιγά τις επόμενες επιλογές-κινήσεις μας. Έτσι πολλοί μιλούν ότι η ύπαρξη είναι ένας διαρκής πόλεμος. Ένα μεγάλο παιχνίδι σε μια τεράστια σκακιέρα. Άλλοι χάνουν κι άλλοι νικούν. Δεν  το βλέπω όμως, εγώ έτσι. Μπορεί η ανάπτυξη μιας ψυχικής ιδιότητας, να πραγματοποιείται μέσω της καταστροφής κάποιας ή κάποιων άλλων, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι το παιχνίδι της ύπαρξης είναι ένας πόλεμος. Όλοι είναι ελεύθεροι να επιλέξουν. Όσοι επιλέγουν ύπαρξη, υπάρχουν· όσοι επιλέγουν δύναμη, δυναμώνουν· όσοι συνήθισαν και επαναπαύτηκαν στην οπισθοχώρηση, θα οπισθοχωρούν· όσοι οπισθοχώρησαν στην ανυπαρξία, θα χαθούν. Όλοι οι δρόμοι όμως οδηγούν σε Ένα τέλος και έχουν Μία αρχή. Ξεκινούν από την ανυπαρξία και τελειώνουν στη Θέωση. Απλώς, όσοι βιάζονται, επιλέγουν τον πιο ευθύ δρόμο, ο οποίος όπως πάντοτε είναι ο δυσκολότερος. Όσοι δε βιάζονται, κινούνται σιγά και έμμεσα. Κι όποιοι διαθέτουν όλο το χρόνο του σύμπαντος, δεν προσπαθούν καθόλου παρά μένουν στην ανυπαρξία ή επιστρέφουν πολύ γρήγορα σε αυτή. Λογικό δεν είναι;

Για αυτό, λοιπόν, σας προτρέπω να συνειδητοποιήσετε πως υπάρχετε όχι μόνο εδώ αλλά και στον άλλο κόσμο, στον φανταστικό, στον μη υλικό. Προσπαθήστε να είστε ένα Εγώ μέσα στους Εμ, και όχι ένας άλλος ανάμεσα σε αυτούς. Διεκδικείστε το έννομο δικαίωμα του να είστε ένα άτομο και όχι μια σκιά. Καλλιεργείστε την πραότητα και μέσω αυτής θα αναπτύξετε την απλότητα. Σιγά σιγά έτσι θα αποκτάτε έτσι μια στάση ζωής που θα δηλώνει με τη θετική έννοια και έμπρακτα ότι : «Εγώ είμαι… ανεξάρτητα του τι κάνεις εσύ. Εγώ είμαι… ανεξάρτητα του τι γίνεται γύρω μου. Δεν εξαρτάται η ψυχή μου από εσένα· δεν εξαρτάται η ψυχή μου από τις περιστάσεις. Εγώ είμαι ανεξάρτητος από τούτο τον κόσμο. Είμαι μια ατομικότητα αυθύπαρκτη και ορισμένη από τις ιδιότητές μου».

Και όπως το σώμα σας έχει κάποια χαρακτηριστικά που το ορίζουν εδώ στον φυσικό κόσμο, έτσι και η ατομικότητά σας έχει χαρακτηριστικά που την ορίζουν στον μη υλικό κόσμο. Τούτα τα χαρακτηριστικά είναι οι ιδιότητες της ψυχής. Κατά τον ίδιο τρόπο, λοιπόν, που ορίζεις την ύπαρξή σου σε τούτο τον κόσμο, μέσω των υλικών δράσεων, του σώματος κ.τ.λ. Έτσι και η ψυχή είναι ένα σύνολο από ιδιότητες για τον μη υλικό κόσμο αλλά και τα χαρακτηριστικά της ατομικότητας, που θα την ορίζουν και θα της επιτρέπουν να δρα στον μη υλικό κόσμο. Ζήστε αιώνια λοιπόν.

Επίλογος

Τούτο το κείμενο περιέχει πολλές πληροφορίες. Μα περιέχει μόνο πληροφορίες και όχι γνώση. Γνώση είναι το να ζεις σε σχέση με την πληροφορία που «γνωρίζεις». Και η πληροφορία γίνεται γνώση μέσω της πίστης. Δεν σας ζητώ λοιπόν να πιστέψετε όσα εδώ γράφω. Σας προκαλώ να ερευνήσετε και να τα κρίνετε, να τα ελέγξετε και, πάνω από όλα, να τα σκεφτείτε. Όπως γράφω και στο τέλος του κειμένου «Η αβέβαιη πραγματικότητα» : «Ο καρπός της γνώσεως δεν αξίζει τίποτα, αν η γνώση δεν καρπωθεί με την αξία της, διότι τούτη η γνώση σημαίνει ότι «ζω σε σχέση με τα του μελλόντων καθορίζειν» διαβαίνοντας τα μονοπάτια του χρόνου σε μια αβέβαιη πραγματικότητα».

Τελειώνοντας λοιπόν, δηλώνω πως εγώ δεν είμαι κανένας γνώστης ή μύστης ή μεγάλος διδάσκαλος που γνωρίζει και κάνει σημεία και τέρατα, όπως συνηθίζεται να διαφημίζουν όποιον μιλά για τα «απόκρυφα» της φύσεως. Απλώς αποδέχομαι το χριστιανικό βάπτισμα. Φυσικά ένας Χριστιανός δεν θα έπρεπε ούτε καν να ασχολείται με τη μαγεία, τον αποκρυφισμό κ.τ.λ., τα «δαιμονικά» τούτα πράγματα. Για αυτό και δε ξέρω αν οι σύγχρονοι Χριστιανοί θα αποδέχονταν κάποιον σαν εμένα ως ομόθρησκό τους. Όπως και να έχει, η υποχρέωσή μου σαν βαπτισμένος είναι και θα παραμείνει να γίνω όσο και όπως μπορώ «κατά χάριν Θεός… όμοιος του Χριστού». Προσπαθώντας να μαθητεύσω σε τούτη τη Σχολή που αποκαλείτε σύμπαν. Ως μαθητής του μόνου Μεγάλου Διδασκάλου που αποκαλείτε Θεός. Γνωρίζοντας πως όλη η δυναμική απόκρυφη γνώση του πολιτισμού μας πηγάζει ακριβώς από τη συνειδητοποίηση ότι «ο Μαθητής και ο Δάσκαλος είναι έννοιες σχετικές».

Επιλεκτική βιβλιογραφία

Κλίμακα – Αγ. Ιωάννου του Σιναϊτη
Οι μαγικές δυνάμεις του πνεύματος – William Walker Atkinson
Διάλογοι στον Άθω – μοναχού Θεόκλητου Διονυσιάτου
Η επιστήμη των Μάγων – Dr. Gerard Encausse (Papus)

Του συγγραφέα Παύλου Μανωλίδη

Πηγή: neoastro.gr