Η ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑ ΚΑΙ Ο ΑΪ ΒΑΣΙΛΗΣ

Στην εποχή μας ο κόσμος για άλλα “μεριμνά και τυρβάζει” και δεν οδεύει σε δρόμο καλό.

Προετοιμάζονται οι άνθρωποι για τον εορτασμό της νέας χρονιάς με μοναδική έννοια τους το “ρεβεγιόν” και ποιος θα ντυθεί άγιος Βασίλης, ο χοντρούλης και κοντός ασπρογένης κύριος με την κόκκινη φορεσιά και την άσπρη γούνα στο γιακά και τα μανίκια, που οι έμποροι του κόσμου ονόμασαν άι-Βασίλη μα δεν έχει καμία σχέση με τον δικό μας άγιο, τον Μέγα Βασίλειο.

Η συγκεκριμένη φιγούρα με την κόκκινη φορεσιά που είναι γνωστή σε όλον τον δυτικό κόσμο, αλλά και παγκοσμίως με το όνομα Santa Claus, είναι επινόηση της Βορείου Αμερικής του 19ου αιώνα.

Οι ιστορικές ρίζες αυτού του μύθου οδηγούν πίσω στον άγιο Νικόλαο καθώς το όνομα Santa Claus είναι παραφθορά του γερμανικού Sankt Nikolaus και του ολλανδικού Sanct Herr Nicholaas η Sinter Klaas. Ονομάζεται επίσης και Saint Nicholas ή Saint Nick.

Αν είναι ποτέ δυνατόν! Στο όνομα της εμπορικής ατραξιόν που παρατηρείται στις μέρες μας, τόλμησαν οι ανόητοι οι άνθρωποι να ταυτίσουν την μορφή αυτού του αστείου γεράκου με την κόκκινη φορεσιά, η οποία δημιουργήθηκε για καθαρά εμπορικούς λόγους, με την ασκητική και μεγάλη μορφή του ταπεινού ιεράρχη μας του αγίου Νικολάου που τόσο πολύ μίσησε το ψέμα και την αίρεση, ούτως ώστε αυτός, η εικόνα της πραότητας, να σηκώσει το χέρι του και να χαστουκίσει τον μέγα αιρεσιάρχη Άρειο, κατά τη Συνεδρία της Α’ Οικουμενικής Συνόδου το 325 μ.Χ. στην Νίκαια της Βιθυνίας.

Τόλμησαν, λοιπόν, και τολμούν οι συσκοτισμένοι άνθρωποι της Δύσης, αλλά και πάσης φύσεως αδαείς και ανόητοι, να ταυτίζουν αυτές τις δύο μορφές!

Στην Δύση, λοιπόν, αλλά και τον υπόλοιπο πλανήτη, ο Saint Nicholas, μοιράζει δώρα στα καλά παιδάκια, κατεβαίνοντας μέσα από τις καμινάδες των σπιτιών -αλήθεια πώς χωράει να κατέβει με την  στρογγυλή κοιλίτσα του από τα τοιχώματα της καμινάδας- ενώ για τα κακά παιδάκια, όπως φανερώνουν κάποιες παλαιότερες απεικονίσεις του, φέρνει μαζί του ένα μαύρο ξωτικό (!) για να τα μαστιγώσει! Το πιο ανορθόδοξο δε είναι το ότι στη Ορθόδοξη Ελλάδα οι μανάδες οι νέες, γαλουχούν και μεγαλώνουν τα παιδιά τους με αυτές τις ανοησίες! Έτσι τα παιδάκια περιμένουν τα δώρα από τον συγκεκριμένο Santa Claus που εμείς στην Ελλάδα τον παρουσιάζουμε ως “άγιο Βασίλη”.

Να θυμηθούμε όμως λίγο, έτσι για να δούμε την… διαφορά, ποιος ήταν ο πραγματικός, ο δικός μας άι-Βασίλης που το κανονικό του όνομα είναι Βασίλειος…

Πρόκειται για έναν από τούς τρεις Ιεράρχες μας, τον Επίσκοπο Καισαρείας Μέγα Βασίλειο -ο οποίος ήταν γεμάτος αγάπη για τον άνθρωπο-, τον πολυγραφέστερο συγγραφέα της Εκκλησίας μας, τον σφοδρό πολέμιο των αιρέσεων, τον δημιουργό της Βασιλειάδας, ενός συγκροτήματος το οποίο περιελάμβανε νοσοκομείο, λεπροκομείο, γηροκομείο, πτωχοκομείο, ξενοδοχείο, των οποίων την φροντίδα και επιμέλεια έφερε ο ίδιος. Αυτός είναι ο άγιος Βασίλειος και όχι η καρικατούρα που διαφημίζεται ασύστολα από τα ΜΜΕ.

ΤΟ ΕΘΙΜΟ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΟΠΙΤΤΑΣ

Το έθιμο της  βασιλόπιτας σχετίζεται με τον Μέγα Βασίλειο και επαναλαμβάνεται προς τιμήν του, η μάλλον έτσι θα έπρεπε να γίνεται.

Σύμφωνα με τον Συναξαριστή της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας, το θέμα έχει περιληπτικά ως εξής:

Όταν κάποτε ο αυτοκράτωρ Ιουλιανός, ο επονομαζόμενος Παραβάτης,  θέλησε να εκστρατεύσει στην Περσία, πέρασε από την πόλη της Καισαρείας της οποίας τότε Επίσκοπος ήταν ο Μέγας Βασίλειος. Μαθαίνοντας ο άγιος Επίσκοπος την επερχόμενη έλευση του βασιλέως και παρότι γνώριζε την πλάνη του, θέλοντας να τον τιμήσει, πιστός στην ευαγγελική ρήση “απόδοτε τα του Καίσαρος τω Καίσαρι και τα του Θεού τω Θεώ”, βγήκε προς προϋπάντησή του μαζί με όλο το λαό στην είσοδο της πόλης. Τότε μετά από απαίτηση του βασιλιά να του δώσει κάτι για τροφή και μην έχοντας τίποτε άλλο, ο άγιος του προσέφερε τρεις άρτους από κριθάρι από τούς οποίους έτρωγε και ο ίδιος. Ο αλλαζόνας όμως και υπερόπτης βασιλιάς, ενοχλημένος από την προσφορά αυτή, διατάζει τούς ανθρώπους του να ανταμείψουν αυτή τη δωρεά δίνοντας χόρτο από το λιβάδι στο Μέγα Βασίλειο. Βλέποντας ο άγιος αυτήν την καταφρόνηση λέει στον αυτοκράτορα: “Ημείς μεν, ω βασιλεύ, από εκείνο το οποίον τρώγομεν, καθώς εζήτησας, προσεφέραμεν· η δε βασιλεία σου, ως αρμόζει, μας αντήμειψε την δωρεάν από εκείνο που τρώγεις”. Μόλις άκουσε αυτά ο βασιλιάς τόσο πολύ θύμωσε που απείλησε πως κατά την επιστροφή του θα κατακαύσει την πόλη και θα αιχμαλωτίσει όλους τους κατοίκους της, διότι ατιμάζουν τους θεούς που ο ίδιος ασπάζεται και προσκυνά· απείλησε επίσης και τον άγιο με θανάτωση. Έτσι έφυγε ο αυτοκράτορας πηγαίνοντας προς τα μέρη της Περσίας. Ο άγιος ωστόσο δεν θορυβήθηκε, αλλά είχε την πίστη και την ελπίδα του στον Θεό. Σκέφθηκε, λοιπόν, πως ίσως θα μπορούσε να καταπραΰνει τον θυμό και την οργή του βασιλέως, προσφέροντάς του πολλά δώρα και χρυσαφικά κατά την επιστροφή του.

Συμβούλεψε, λοιπόν, το ποίμνιό του, να φέρουν ό,τι χρυσαφικό διέθετε ο καθένας, άλλος νομίσματα, άλλος πολύτιμους λίθους, άλλος κοσμήματα κ.λπ. να τα φυλάξει στο Σκευοφυλάκιο.

Έτσι κι έγινε. Μαζεύουν οι άνθρωποι όλο τους το χρυσάφι και το δίνουν στον καλό τους Επίσκοπο να το φυλάξει στο Σκευοφυλάκιο μέχρι την επιστροφή του βασιλιά. Με θαυματουργική επέμβαση της Παναγίας όμως και με τη συμμετοχή του αγίου Μερκουρίου, θανατώνεται ο ασεβής και μιαρός βασιλεύς και απαλλάσονται οι κάτοικοι της Καισαρείας με τον Επίσκοπο τους από τις απειλές του.

Έμενε όμως το θέμα του συγκεντρωμένου χρυσού. Διατάσσει λοιπόν ο Άγιος να ζυμώσουν άρτους και να τούς τοποθετήσουν μπροστά του. Βάζει, λοιπόν, μέσα σε κάθε άρτο κάποια ποσότητα χρυσού, λίθων και ό,τι άλλο πολύτιμο υπήρχε και τα μοιράζει στο ποίμνιο. Όχι μονάχα δεν ζημιώθηκε κανείς την περιουσία του, αλλά ο καθένας έλαβε στον άρτο που του δόθηκε αυτό ακριβώς το οποίο ο ίδιος είχε προσφέρει. Το χρυσάφι της δικής του προσφοράς!

Εις ανάμνησιν, λοιπόν, αυτού του θαύματος του αγίου, φτιάχνουμε μέχρι σήμερα την βασιλόπιτα βάζοντας μέσα συμβολικά και ένα φλουρί.

Στούς περισσοτέρους ανθρώπους οι παραπάνω περιγραφές είναι παντελώς άγνωστες, διότι ποτέ κανείς δεν αναζήτησε ένα βαθύτερο και ουσιαστικότερο νόημα.

Όμως καλό είναι τις άγιες αυτές μέρες να μην απογοητεύεται κανείς από το κοσμικό κλίμα, αλλά αντιθέτως να χαίρεται και να αγαλλιά η ψυχή μας, διότι μέγα θαύμα συνέβη στον κόσμο.

“Ο Λόγος σαρξ εγένετο και εσκήνωσεν εν ημίν”. “Το απ’ αιώνος απόκρυφον και αγγέλοις άγνωστον μυστήριον…” φανερώνεται στους “μικρούς” ανθρώπους.

Σήμερον ο Δημιουργός του ουρανού και της γης και πάσης ορατής και αοράτου κτίσεως, ο αόρατος, απερίγραπτος, άχρονος, αγέννητος, άναρχος, αΐδιος, ο αχώρητος και παντοδύναμος Θεός, ο Βασιλεύς των βασιλευόντων και Κύριος των κυριευόντων, γεννάται εν Βηθλεέμ της Ιουδαίας.

Ο αόρατος γίνεται ορατός!

Ο απερίγραπτος γίνεται περιγραπτός!

Ο Δημιουργός γίνεται δημιούργημα!

Ο άχρονος έρχεται εν χρόνω!

Ο αγέννητος γεννάται εν χρόνω!

Ο άναρχος λαμβάνει αρχή!

Ο αΐδιος αλλάζει!

Ο αχώρητος εν παντί χωρείται εν σαρκί!

Ο παντοδύναμος γίνεται αδύναμος!

Ο βασιλεύς γίνεται υπήκοος!

Ο Κύριος γίνεται δούλος!

Ο Θεός από απέραντη αγάπη για τον άνθρωπο γίνεται ταπεινός άνθρωπος για να κάνει τον άνθρωπο Θεό κατά χάριν!

Ω τη απείρω και ανεκφράστω αγάπη και ταπεινώσει Σου Κύριε!

Δόξα τη Μακροθυμία Σου Κύριε!….

Και επειδή στους χριστιανούς η ελπίδα δεν πεθαίνει ποτέ, δεν πρέπει να απογοητευόμαστε, αφού η μοναδική για όλους ελπίδα είναι ο Χριστός.

Με τον ερχομό Του στη γη, μας διαμηνύει πως είναι εδώ, βρίσκεται κοντά μας, δίπλα μας, υπάρχει για όλους το ίδιο. Φτάνει να Τον αναζητήσουμε, απλώνοντας το χέρι μας για να το πιάσει Εκείνος  και ποτέ να μην το αφήσει, εκτός κι αν το τραβήξουμε εμείς.

Συνειδητοποιώντας το δράμα που ζει ο μεγαλύτερος πληθυσμός στον πλανήτη, το δράμα της αποστασίας, της αθεΐας, της αδιαφορίας, της άγνοιας, του καταναλωτισμού, του εγωκεντρισμού, της καλοπέρασης και του συμφέροντος, καλό είναι να προσπαθήσουμε όλοι να νιώσουμε συντριβή καρδίας τις μοναδικές αυτές ημέρες, προσευχόμενοι από ψυχής στον νεογέννητο Σωτήρα. Να έλθει να επισκεφθεί και την δική μας ταπεινή φάτνη, και να μας προστατέψει από κάθε παγίδα, πλάνη και αίρεση που μας παρασύρει μακριά από τον σκοπό της ύπαρξης και της ζωής μας, της ένωσή μας μαζί Του στην απόλυτη απόλαυση της τρυφής και της χαράς, σε τόπο που ετοίμασε ο ΄Ιδιος “τοις αγαπώσιν Αυτόν” και όπου “ουκ έστι πόνος, ου λύπη, ου στεναγμός, αλλά ζωή ατελεύτητος”.

Αμήν. Γένοιτο!