Σχετικά με τη χρήση της αγγλικής γλώσσας στην ελληνική καθημερινότητα

Τα τελευταία χρόνια έχει παραγίνει το κακό με την αχαλίνωτη χρήση των αγγλικών για του ψύλλου τό πήδημα. Η αρχή έγινε με τους τίτλους των κινηματογραφικών ταινιών, που όλο και συχνότερα παραμένουν αμετάφραστοι, ακόμα κι όταν αυτοί δεν βασίζονται σε κάποιο δυσμετάφραστο στα ελληνικά λογοπαίγνιο, αλλά αποτελούνται από τετριμμένες λέξεις. Γιατί η ταινία «Βαβέλ» λόγου χάριν θα πρέπει να τιτλοφορείται «Babel»;
Στη συνέχεια άρχισαν να μη μεταφράζονται ούτε οι τίτλοι θεατρικών έργων, ιδίως εκείνων που ανεβάζονται από μικρές θεατρικές ομάδες, ευκαιριακές πολλές φορές, πού απευθύνονται ως επί το πλείστον σε νεανικό κοινό. Και τι να πει κανείς για τις ονομασίες κάποιων τέτοιων, νεανικών συνήθως, θιάσων αλλά και διαφόρων χορευτικών ομάδων; Εκεί έχει παραγίνει το κακό. ΄Οσο γιά τα περιοδικά ποικίλης ύλης και κυρίως για τα δωρεάν προσφερόμενα ούτε πού να γίνεται λόγος. Αυτά είναι γραμμένα στα ελληνοαγγλικά, και μάλιστα οι αγγλικές λέξεις γράφονται με τους λατινικούς χαρακτήρες τους, ακόμα και εκείνες που από χρόνια εχουν ενσωματωθεί στά ελληνικά, όπως π.χ. το μπάρ, τό κλάμπ κ.ά. Το πιο εξοργιστικό ωστόσο είναι όταν το κατ’ εμέ τούτο πρόβλημα αφορά παραστάσεις της Εθνικής Λυρικής Σκηνής ή του Φεστιβάλ Αθηνών, που τις χρηματοδοτεί το ελληνικό κράτος από την τσέπη των ελλήνων φορολογουμένων (βλ. π.χ. τις παραστάσεις του χοροδράματος «Αμερικανικό ΄Ονειρο», που δόθηκε στο θέατρο Ακροπόλ από τις 22/4-6/5/07 και που όλοι οι τίτλοι των επί μέρους κομματιών ήταν αμετάφραστοι). Αρκεί επίσης να ρίξει μια ματιά στα προγράμματα του Φεστιβάλ Αθηνών, όπου όμως καμιά φορά οι γερμανικοί ή γαλλικοί τίτλοι βρίσκουν παραδόξως μεταφραστή.
Σκέφτομαι πως, όταν όλα τα αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας έχουν υπέροχα μεταφραστεί στη γλώσσα μας, δεν θα πρέπει δα να είναι τόσο δύσκολο να μεταφραστούν οι δυο-τρεις λεξούλες ενός τίτλου. Κι όμως φαίνεται εκ των πραγμάτων πως είναι αδύνατον. Ειδάλλως, πώς γίνεται να απαιτείται από τους έλληνες θεατές να μιλούν αγγλικά για να μπορούν να καταλαβαίνουν στη χώρα τους τι πρόκειται να δουν επί σκηνής; Γιατί το «Paradox» σε χορογραφίες του Κίλιαν δεν μπορούσε να μεταφραστεί ως «Παράδοξο», αφού πρόκειται επιπλέον για ελληνικότατη λέξη; Τέτοιος σνομπισμός του χειρίστου είδους δεν υπήρξε ούτε τότε που οι κόρες των καλών οικογενειών έπρεπε να παίζουν πιάνο και να μιλούν γαλλικά, ώστε να μπορούν να αποκατασταθούν ευκολότερα. Τηρουμένων των αναλογιών, στις μέρες μας θα πρέπει, θαρρώ, να παίζουν κίμπορντς και να μιλούν αγγλικά.
Εξάλλου μπορώ, με μεγάλη εκ μέρους μου παραχώρηση, να δεχτώ τα ονόματα των ξένων μουσουργών ή μουσικών να γράφονται με λατινικά στοιχεία, εφόσον το αλφάβητο της γλώσσας τους είναι το λατινικό. Θά πρέπει ωστόσο σε αυτή την περίπτωση να προηγείται η γραφή τους στα ελληνικά, ώστε να μπορούν οι αγνοούντες μια ξένη γλώσσα νά το διαβάσουν. Δεν καταλαβαίνω όμως γιατί τα σλαβικά ονόματα να γράφονται κι αυτά με λατινικά στοιχεία και όχι με σλαβικά; Κι επειδή κανείς δεν θα μπορεί να τα διαβάσει με το σλαβικό αλφάβητο γραφής τους, ας τα γράφουν εν τοιαύτη περιπτώσει με ελληνικά στοιχεία, αφού το ελληνικό αλφάβητο μπορεί να αποδώσει με μεγαλύτερη φωνητική πιστότητα ένα ξένο όνομα από οποιοδήποτε άλλο αλφάβητο.

Φοίβος Ι. Πιομπίνος