Περί των αρκτικολέξων

    Αρκτικόλεξο (ετυμ. αρχή+λέξη)  ονομάζουμε τη συντομογραφία που σχηματίζεται από τα αρχικά γράμματα πλήρων λέξεων: λ.χ. Ο.Τ.Ε. (Οργανισμός Τηλεπικοινωνιών Ελλάδος), Ε.Υ.Δ.Α.Π. (Εταιρεία Υδρεύσεως και Αποχετεύσεως Πρωτευούσης), Ο.Σ.Ε. (Oργανισμός Σιδηροδρόμων Ελλάδος), Ο.Π.Α.Π. (Οργανισμός Προγνωστικών Αγώνων Ποδοσφαίρου), Γ.Ε.Σ. (Γενικό Επιτελείο Στρατού), Γ.Λ.Κ. (Γενικό Λογιστήριο του Κράτους), Υ.ΕΘ.Α. (Υπουργείο Εθνικής ΄Αμυνας), Ο.Ο.Σ.Α. (Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Αναπτύξεως), Υ.Ε.Κ.Α. (Υπηρεσία Εκμετάλλευσης Κρατικών Αυτοκινήτων),  Ε.Ο.Κ. (Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα), Ο.Η.Ε. (Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών), Η.Π.Α. (Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής), ΠΑΣΟΚ (Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα), Ν.Δ. (Νέα Δημοκρατία) κ.λπ.Το αρκτικόλεξο έχει ως συνώνυμο το ακρωνύμιο.

    Τα αρκτικόλεξα, ως συντομογραφημένες λέξεις ή επωνυμίες οργανισμών, εταιρειών, πολιτικών κομμάτων κ.λπ., προέκυψαν από τις αυξανόμενες ανάγκες εξοικονόμησης χώρου και χρόνου στον –έντυπο ή ηλεκτρονικό κυρίως- λόγο. Το φαινόμενο αυτό, που καθιερώθηκε ιδιαιτέρως μετά τον Β’  Παγκόσμιο πόλεμο, υπό την επίδραση των Αγγλοσαξόνων,  έλαβε τα τελευταία χρόνια τεράστιες διαστάσεις διεθνώς με την επέκταση της γραφειοκρατίας, του κομματικοσυνδικαλιστικού λόγου, της γλώσσας των μέσων ενημέρωσης, και  έχει καταστεί σύνηθες ακόμα και στην καθημερινή γλώσσα των ανθρώπων. Εκείνο ωστόσο που ηχεί κακόγουστο στην Ελλάδα είναι η χρήση των αρκτικολέξων  ή συντομογραφιών ως κανονικών λέξεων, προφέροντάς τις συγκεκομμένα όπως γράφονται, δηλαδή με τα γράμματα που τις δηλώνουν στον γραπτό λόγο και όχι με την πραγματική λεξική ονομασία τους. ΄Ετσι ακούμε ή κάνουμε λόγο για το δου νου του (Δ.Ν.Τ.), τον οτέ (Ο.Τ.Ε.), τον εότ  (Ε.Ο.Τ.), τα μι μι έψιλον (Μ.Μ.Ε.) και άλλες κακόηχες επωνυμίες. Με αυτό τον τρόπο καταντήσαμε να μιλάμε κάτι σαν αλαμπουρνέζικα, κινδυνεύοντας πολλές φορές να μην καταλαβαινόμαστε μεταξύ μας: «Το δου σου (Δ.Σ.=Διοικητικό Συμβούλιο) της γε σε ε (Γ.Σ.Ε.Ε.=Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδος) και η σίγμα έψιλον (Σ.Ε.=Συντονιστική Επιτροπή) των εργαζομένων στη δεή (Δ.Ε.Η.=Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού) απεφάσισε  τη διενέργεια εδέ (Ε.Δ.Ε.=΄Ενορκη Διοικητική Εξέταση) προκειμένου να…» Το φαινόμενο, λοιπόν, αυτό, ενώ παρέχει, όπως προείπαμε, οικονομία χώρου και χρόνου, πρέπει να χρησιμοποιείται με φειδώ,  ειδαλλιώς καθιστά το λόγο ακατανόητο, ασαφή. Γιατί μπορεί για τα πιο συνήθη αρκτικόλεξα να γνωρίζουμε τι αντιπροσωπεύουν, ακόμα κι όταν αγνοούμε επακριβώς τις λέξεις από τις οποίες αποτελούνται. Ποιος όμως γνωρίζει ότι ο Ο.Κ.Χ.Ε. είναι ο Οργανισμός Κτηματολογίου και Χαρτογραφήσεως Ελλάδος, ότι η Ε.Ο.Φ.Π. είναι η Ελληνική Ομοσπονδία Φιλάθλων Πάλης ή ότι το Ε.Κ.Ε.Τ.Α. είναι το Εθνικό Κέντρο Ερεύνης και Τεχνολογικής Αναπτύξεως;

Φοίβος Ι. Πιομπίνος   piombinos blogspot.com