Για την Πλατεία Ομονοίας

Όποτε τυχαίνει να περάσω από την πολύπαθη Ομόνοια, θυμός με πιάνει αντικρίζοντας το θλιβερό σκέλεθρο μιας γλυπτικής εγκατάστασης του Γιώργου Ζογγολόπουλου (1903-2004),η οποία υψώνεται στο ανατολικό τμήμα της πλατείας, εκεί κοντά όπου ξεκινάει η οδός Σταδίου και την οποία ούτε καν προσέχουν οι συνθλιμμένοι μες στην καθημερινότητά τους περαστικοί, ακόμα δε λιγότερο οι εξαθλιωμένοι μετανάστες πού περιφέρονται στην περιοχή. Με πιάνει θυμός, αφού δεν μπορώ να χωνέψω την αχαρακτήριστη αδιαφορία του πρώτου πολίτη της Αθήνας, ο οποίος, όμως δεν φείδεται χρημάτων για να διοργανώνει καλλιτεχνικά «δρώμενα» αμφίβολης ποιότητας ή παντελώς ασήμαντων. Με πιάνει επίσης θυμός για την αδιαφορία των κατοίκων τούτης της ταλαίπωρης πόλης, οι οποίοι θαρρείς και απλώς την ανέχονται, χωρίς αληθινά να την πονούν, πράγμα που τελικά είναι φυσικό, αν σκεφτεί κανείς ότι στη συντριπτική τους πλειονότητα είναι πρώτης γενιάς «αστικοποιημένοι χωρικοί» που ζουν σε μια μητριά πόλη.
Για να επανέλθω στο εικαστικό δημιούργημα του Ζογγολόπουλου, αυτό ανήκει στα έργα της αποκαλούμενης κινητικής τέχνης, η οποία έχει καθιερωθεί ήδη από τη δεκαετία του ’20 και την οποία λάμπρυναν, μεταξύ άλλων, ο Μαρσέλ  Ντυσάν (Marcel Duchamp), ο Λάσλο Μοχόλι – Νάγκι (Laszlo Moholy-Nagy) και πολύ πιο πρόσφατα ο Ζαν Τενγκελί (Jean Tinguely).        Τα έργα του κινήματος τούτου εμπεριέχουν κίνηση, είτε πραγματική όταν πρόκειται για γλυπτά είτε φαινομενική όταν πρόκειται για πίνακες. Μέσα στο εν λόγω καλλιτεχνικό πλαίσιο, η αρχική σύλληψη του Ζογγολόπουλου για το έργο του που στήθηκε στην Ομόνοια προέβλεπε να τίθενται κάποια επιμέρους στοιχεία του σε κίνηση υπό την πίεση του υδάτινου στοιχείου. Ούτε όμως είδαμε ποτέ νερό να ρέει ούτε βέβαια τα κινητά μέρη της γλυπτικής τούτης εγκατάστασης να κινούνται, αφού το όλο σύστημα δεν λειτούργησε ποτέ. Αντ’ αυτού τη βλέπουμε, μέρα με τη μέρα, να ρημάζει σαν ημιτελές ικρίωμα, έτσι παρατημένη στην τύχη της, μέσα στο άνυδρο τσιμεντένιο, γκρίζο και λερό περιβάλλον της.
Είναι δυνατόν οι αρχιτέκτονες που κέρδισαν το πρώτο βραβείο για τη διαμόρφωση της πλατείας να μην έχουν προβλέψει να εντάξουν στη μελέτη τους την παρουσία αυτού του έργου; Και το Καλλιτεχνικό Επιμελητήριο δεν έχει αντιληφθεί τη σκανδαλώδη απαξίωση του έργου ενός καλλιτέχνη του διαμετρήματος του Ζογγολόπουλου; Ούτε οι πολιτιστικές υπηρεσίες του Δήμου; Ούτε ένας καλλιτέχνης; Το όνειδος για την κατάντια του έργου τούτου ανήκει σε όλους μας. Έτσι πάντως που έχει υποβαθμιστεί ο όλος περιβάλλων χώρος της πλατείας, μάς κάνει να νοσταλγούμε την παλαιότερη διαμόρφωσή του με το λοξό σιντριβάνι και το γρασίδι. Αλλά και ο εμβληματικός «Δρομέας» του Βαρώτσου ήταν πιο ταιριαστός στην Ομόνοια και αναδεικνυόταν πολύ καλύτερα εδώ παρά στην πλατεία Μεγάλης του Γένους Σχολής, μπροστά από το Χίλτον, και δεν καταλαβαίνω με ποιο σκεπτικό αποφασίστηκε η μεταφορά του, που μάς κόστισε επιπλέον έναν κόσμο λεφτά.

Φοίβος Ι. Πιομπίνος   piombinos.blogspot.com