Γλωσσικά τινα (ΣΙΕ’): η πρόθεση υπέρ

Η λόγια πρόθεση υπέρ, συντασσόμενη με γενική, έχει την έννοια της υπεράσπισης, της υποστήριξης, της ωφέλειας, της ευεργεσίας: έπεσε μαχόμενος υπέρ πίστεως και πατρίδος / αυτή την εβδομάδα πραγματοποιήθηκε έρανος υπέρ των καρκινοπαθών / ο βασιλιάς παραιτήθηκε υπέρ του διαδόχου. Η φράση (α) τάσσομαι ή είμαι υπέρ σημαίνει ότι υιοθετώ και υποστηρίζω κάτι, ασπάζομαι κάτι: η βουλή τάχθηκε υπέρ της κατάργησης των κλειστών επαγγελμάτων (β) τα υπέρ και τα κατά σημαίνει τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα, τα συν και τα πλην μιας κατάστασης: ζύγισε προσεκτικά τα υπερ και τα κατά της επιλογής του / είναι πολλά τα υπέρ αλλά και τα κατά του νέου επαγγελματικού προσανατολισμού του.

Η πρόθεση υπέρ, συντασσόμενη με αιτιατική, υποδηλώνει την υπέρβαση ποσού, πάνω ή/και πέρα από κάποιο ποσό: ο έρανος συγκέντρωσε υπέρ τα χίλια δέματα.

Προσοχή στη χρήση της φράσης υπέρ το δέον  (όχι υπέρ του δέοντος, όπως πολλοί συνηθίζουν εσφαλμένα να λένε), που σημαίνει παραπάνω από το κανονικό, παραπάνω από αυτό που πρέπει: η γυναίκα μου είναι υπέρ το δέον ωραιοπαθής / ο υπάλληλος είναι υπέρ το δέον δουλικός ως προς τον προϊστάμενό του.

     Φοίβος Ι. Πιομπίνος   piombinos.com