Ο Τσέχωφ και η ελληνική κοινότητα τουΤαϊγανίου

Η πολιτική επικαιρότητα γύρω από τη χερσόνησο της Κριμαίας μας έδωσε το έναυσμα να μιλήσουμε για μιαν ανθηρή άλλοτε ελληνική κοινότητα της ευρύτερης περιοχής, την οποία υποθέτω πως αγνοούν οι νεότεροι συμπολίτες μας.

Το Ταγκανρόγκ (ελλ. Ταϊγάνιον) είναι μια ρωσική πόλη κτισμένη στο μυχό της Αζοφικής Θάλασσας, σε απόσταση 30 χλμ από τις εκβολές του Ντον (ελλ. Ταναϊς). Επίνειο του Ροστόφ, είναι από τις ωραιότερες πόλεις της μεσημβρινής Ρωσίας και το σπουδαιότερο λιμάνι, μετά την Οδησσό, της βόρειας ακτής της Μαύρης Θάλασσας. Πριν από τη Ρωσική Επανάσταση, την τρίτη θέση μεταξύ των καταπλεόντων πλοίων είχαν τα φέροντα ελληνική σημαία. Τα χρόνια εκείνα η πόλη αριθμούσε περί τους 95.000 κατοίκους, οι οποίοι το 1994  ανήλθαν στους 293.600.

Το Ταϊγάνιο αναφέρεται από τον ιστορικό Ηρόδοτο ως Εμπόριον Κρεμνές, αλλά και από τον Ξενοφώντα και τον Στράβωνα ως ελληνική αποικία του 7^ου-5^ου π.Χ. αιώνα.

Το Ταγκανρόγκ θεμελιώθηκε από τον Μεγάλο Πέτρο το 1699 υπό το όνομα Αγία Τριάδα. Από τους πρώτους οικιστές της πόλης αυτής υπήρξαν οι ΄Ελληνες, οι οποίοι έδωσαν μεγάλη ώθηση στο εμπόριο και τη βιομηχανία. Με τα χρόνια συνέστησαν μεγάλη ελληνική παροικία.  Στις σελίδες 46-51 του βιβλίου Ελληνικαί παροικίαι του Δημητρίου Μεταξά Λασκαράτου διαβάζουμε για  την ελληνική κοινότητα του Ταϊγανίου, η οποία ιδρύθηκε το 1775 επί Αικατερίνης της Μεγάλης και αμέσως διακρίθηκε στο εμπόριο σιτηρών. Το 1781,  έξι μόλις χρόνια μετά την ίδρυσή της, είχε δικό της ναό, το ναό του Αγίου Κωνσταντίνου, και  δική της σχολή, της οποίας πρώτοι δάσκαλοι υπήρξαν οι εκάστοτε ιερείς, όπως ο Γεράσιμος Μπελούκας, και ο Παπακωνσταντίνος. Εδώ δίδαξε πριν από το 1821 και ο λόγιος Αλέξανδρος Πέζαρος (1797-1867), τη δε περίοδο 1874-1882 δάσκαλος χρημάτισε ο Ευστράτιος Τσακαλώτος (1842-1920). Η σχολή αυτή ήκμασε μέχρι την επικράτηση των Μπολσεβίκων (1918), οπότε οι ευημερούντες έλληνες μεγαλέμποροι έπαθαν πανωλεθρία.

Το Ταϊγάνιο υπήρξε ο τελικός προορισμός του ευεργέτη Ιωάννη Βαρβάκη. Εδώ γεννήθηκε ο Δημήτριος Μπερναρδάκης (1800-1870), ο ευεργέτης του Εθνικού Πανεπιστημίου των Αθηνών που προώθησε και την ανέγερση του Εθνικού Μουσείου. Εδώ έκαναν οι Βαλλιάνοι την περιουσία τους. Η παρουσία της ελληνικής παροικίας σε αυτή την πόλη υπήρξε τόσο σημαντική, ώστε οι Ρώσοι την αποκαλούν μέχρι σήμερα «πόλη των Ελλήνων».

΄Ενδοξο τέκνο του Ταγκανρογκ είναι ο ΄Αντον Παύλοβιτς Τσέχωφ (1860-1904), του οποίου ο  πατέρας υπηρετούσε ως υπάλληλος σε έναν ελληνικό εμπορικό οίκο. Εκείνο που πάμπολλοι αγνοούν είναι ότι ο πατέρας του Τσέχωφ, επειδή ήθελε τα παιδιά του να  λάβουν γερή μόρφωση, ενέγραψε τον μικρό ΄Αντον στην «αριστοκρατική» ελληνική ενοριακή σχολή. Στην προπαρασκευαστική τάξη της έμαθε, λοιπόν, ο Τσέχωφ τα πρώτα  γράμματα, που ηταν μάλιστα ελληνικά. Τούτο το γεγονός  και μόνο καταδεικνύει τη σπουδαιότητα που θα πρέπει να είχε τα χρόνια εκείνα η ελληνική κοινότητα στα μάτια των ρώσων συμπολιτών τους.

Φοίβος Ι. Πιομπίνος   piombinos blogspot.com