Γλωσσικά τινα (ΣΟΔ‘): περί του επιθέτου νόστιμος

Στη νεοελληνική γλώσσα το επίθετο νόστιμος χαρακτηρίζει 1. αυτόν που διαθέτει ευχάριστη γεύση, που προκαλεί γευστική απόλαυση (π.χ. το φαγητό σήμερα είναι ιδιαίτερα νόστιμο) 2. αυτόν που προκαλεί καλή διάθεση και ευχαρίστηση, που λέγεται ή γίνεται με χάρη και κομψότητα(π.χ. μας διηγήθηκε ένα  νόστιμο επεισόδιο των φοιτητικών του χρόνων) 3. αυτόν που είναι ευχάριστος στην όψη, που προκαλεί ευχάριστες εντυπώσεις (π.χ. ο Νίκος τά ΄φτιαξε με μία πολύ νόστιμη κοπέλα). Πώς όμως το εν λόγω επίθετο προέκυψε από το ομόηχο της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, το οποίο  είναι κυρίως γνωστό από τη φράση νόστιμον ἧμαρ που απαντάται στο προοίμιο της ομηρικής Οδύσσειας και σήμαινε την ημέρα της επιστροφής στην πατρίδα, του επαναπατρισμού; Τα χρόνια εκείνα το επίθετο προερχόταν από το ουσιαστικό νόστος, που αναφερόταν στην επιστροφή ξενιτεμένου στην πατρίδα του, και το ρήμα νέομαι, που σημαίνει επιστρέφω, γυρίζω πίσω στην πατρίδα μου. (βλ. και τον υπέροχο  ελληνογενή  γαλλικό όρο nostalgie=νοσταλγία, που αναφέρεται  στο άλγος του νόστου). Νόστιμος χαρακτηριζόταν λοιπόν ο αναφερόμενος στην επιστροφή στην πατρίδα, γεγονός λίαν ευχάριστο  για τον όποιον επακάμψαντα. Κατ΄επέκταση το επίθετο χαρακτηρίζει σήμερα εκείνον που προκαλεί ωραίες αναμνήσεις ή που δημιουργεί ευχάριστη διάθεση, ευχαρίστηση.

Φοίβος Ι. Πιομπίνος    piombinos.com