Γλωσσικά τινα (ΣΠΣΤ’): περί αμετάβατων και μεταβατικών ρημάτων

Τα τελευταία χρόνια που έχει θεριέψει η γλωσσική ημιμάθεια, γίνεται ανεξέλεγκτη εσφαλμένη χρήση των  αμετάβατων ρημάτων ως μεταβατικών (π.χ. διαπραγματεύονται οι μετοχές μιας εταιρείας αντί  η εταιρεία διαπραγματεύεται τις μετοχές της / διαρρέω τα εξεταστικά θέματα αντί τα θέματα διέρρευσαν από… / τα απόβλητα επεξεργάζονται στην Ψυττάλεια αντί οι δήμοι επεξεργάζονται τα απόβλητα στην Ψυττάλεια ή τα απόβλητα υφίστανται επεξεργασία στην Ψυττάλεια / η κυβέρνηση επικοινωνεί το οικιστικό της πρόγραμμα αντί το δημοσιοποιεί).

      Αμετάβατα είναι όλα τα ρήματα παθητικής φωνής καθώς και εκείνα των οποίων η ενέργεια δεν μεταβαίνει σε εξωτερικό ή εσωτερικό αντικείμενο (πρόσωπο, ζώο, πράγμα), αλλά παραμένει στο υποκείμενό του (π.χ. αναβράζω, βοώ, δέομαι,  εργάζομαι, κοιμάμαι, τρέχω, πηγαίνω, υποφέρω, υποχωρώ κ.ά.)  κατ’ αντιδιαστολή προς τα μεταβατικά ρήματα.

       Μεταβατικά   είναι τα ενεργητικά ρήματα,  των οποίων η ενέργεια μεταβαίνει σε αντικείμενο (πρόσωπο, ζώο, πράγμα),  είναι τα ενεργετικής φωνής  ρήματα που δέχονται ως συμπλήρωμα αντικείμενο (π.χ. ανακυκλώνω,  γεννώ, μεταγγίζω, πορίζω, τιμώ, φακελώνω κ.ά.).

Υπάρχουν ωστόσο ρήματα που είναι και μεταβατικά και αμετάβατα όπως π.χ. το ρήμα βράζω (βράζω από θυμό και βράζω τον καφέ ), παγώνω (η λίμνη πάγωσε από το κρύο και ο βοριάς πάγωσε τα πάντα στο πέρασμά του), ραγίζω (ράγισε η φιλία μας και η πέτρα ράγισε το τζάμι).

Φοίβος Ι. Πιομπίνος    piombinos.com