Γλωσσικά τινα (94): τα λεξικά επιθήματα –γενής και –γόνος

Πάμπολλα είναι τα παράγωγα των δύο αυτών λεξικών επιθημάτων, των οποίων η χρήση συγχέεται συχνά, μολονότι η σημασία τους είναι διαφορετική, πιθανότατα επειδή ετυμολογικώς συνδέονται με το ίδιο ρήμα γί(γ)νομαι.
Η κατάληξη –γενής δηλώνει αυτόν ή αυτό που γίνεται/έγινε, που προκαλείται από κάτι. Η κατάληξη –γόνος δηλώνει αυτόν ή αυτό που προκαλεί κάτι, που κάνει κάτι.
΄Αρα σεισμογενής είναι αυτός που προέρχεται από σεισμό (π.χ. σεισμογενείς μετατοπίσεις), ενώ σεισμογόνος είναι αυτός που προκαλεί σεισμό (π.χ. σεισμογόνο ρήγμα). Καρκινογενής είναι αυτός που προέρχεται από τον καρκίνο (π.χ. καρκινογενής πάθηση), ενώ καρκινογόνος είναι εκείνος που προκαλεί καρκίνο (π.χ. καρκινογόνες χημικές ουσίες). Ηφαιστειογενής είναι αυτός που προκαλείται από έκρηξη ηφαιστείου (π.χ. ηφαιστειογενής σεισμός, ηφαιστειογενή πετρώματα/εδάφη/νησιά), λατινογενείς γλώσσες είναι όσες προέρχονται από τη λατινική, πυριγενή πετρώματα αυτά που γίνονται από τη φωτιά, φαρμακογενείς ασθένειες εκείνες που προέρχονται από φάρμακα.

Φοίβος Ι. Πιομπίνος  piombinos.blogspot.gr