Ελληνικές αρχαιότητες στο Μουσείο του Λούβρου (Α’)

    Το περίφημο Μουσείο του Λούβρου περιλαμβάνει ένα ολόκληρο τμήμα με διάσημες ελληνικές αλλά και ρωμαϊκές αρχαιότητες. Τις πληροφορίες που ακολουθούν στα σχετικά σημειώματά μου τα αντλώ από τον οδηγό του Jean Charbonneaux, La Sculpture grecque et romaine au Musée du Louvre, Éditions des Musées Nationaux, Paris 1963,σελ. 281. Πριν συνεχίσω, οφείλω να καυτηριάσω την απαράδεκτη συνήθεια των ξένων αρχαιολόγων, όταν αναφέρονται σε αρχαία έργα τέχνης αγνώστων δημιουργών, να τα ονομάζουν συμβατικά είτε με το όνομα του αρχαιοκάπηλου που τα μετέφερε από  την Ελλάδα και τα πούλησε στο εξωτερικό (βλ. τα «Ελγίνεια μάρμαρα») είτε με το όνομα του μουσείου, στο οποίο φυλάσσονται πια (βλ. «ο αγγειογράφος του Μουσείου του  Βερολίνου», «ο ζωγράφος του Gottingen», «ο καλλιτέχνης Steiner» κ.λπ) και σπανιότατα με ελληνικά ονόματα.

Στο Μουσείο του Λούβρου εκτίθεται το αρχαϊκής εποχής υπέροχο κεφάλι του «ιππέα του Rampin» (ύψους 0,27 εκ.), φιλοτεχνημένο σε πεντελικό μάρμαρο και χρονολογημένο στο 550 π.Χ. Το κεφάλι αυτό βρέθηκε στην Ακρόπολη των Αθηνών το 1877. Ο Charbonneaux αναφέρει ότι αποκτήθηκε από  το Λούβρο το 1896, αλλά αποσιωπά  το πώς αυτό κατέληξε στο εν λόγω μουσείο. Το κεφάλι προέρχεται από το έφιππο άγαλμα ενός ιππέα  που νίκησε ίσως στους Πύθιους αγώνες, όπως υποδηλώνεται από τον κλάδο δρυός με το οποίο είναι στεφανωμένο. Σήμερα γνωρίζουμε πως αυτό το  γλυπτό, που φέρει σημαντικά ίχνη μαύρου και κόκκινου χρώματος,  αποτελούσε μέρος ενός συνόλου δύο ιππέων, εκ των οποίων  ο ένας έστρεφε το κεφάλι του σε αντίθετη κατεύθυνση. Η κίνηση αυτή παραβίαζε τον ισχύοντα κανόνα της μετωπικότητας ή άλλως της «κατ’ ενώπιον αναπαράστασης». Το εξοργιστικό με το εν λόγω γλυπτό είναι ότι το πανωκόρμι του ιππέα και μέρος του σώματος του ίππου, που βρέθηκαν στην περσική τάφρο δέκα χρόνια αργότερα από την εύρεση του κεφαλιού, φυλάσσονται στο Μουσείο της Ακρόπολης. ΄Ετσι, το κεφάλι του ιππέα στο Λούβρο συμπληρώνεται από το γύψινο αντίγραφο του υπολοίπου πρωτοτύπου του Μουσείου της Ακρόπολης, το οποίο συμπληρώνεται από το γύψινο εκμαγείο του αυθεντικού κεφαλιού που εκτίθεται στο Λούβρο. Μπορώ μετά βίας να ανεχθώ το να εκτίθεται σε ξένο μουσείο ένα κλεμμένο ελληνικό γλυπτό, όμως δεν μπορώ να καταλάβω πώς είναι δυνατόν ένα γλυπτό να εκτίθεται κατακερματισμένο σε δύο μουσεία· και πώς είναι δυνατόν να το ανέχεται η επιστημονική κοινότητα των αρχαιολόγων. Πρέπει να ψηφιστεί από την UNESCO το δικαίωμα των μνημείων στη διατήρηση της ακεραιότητάς τους ή στην επανασύσταση της  τραυματισμένης   τους μορφής. Είναι αδιανόητο να τεμαχίζεται ένα οποιοδήποτε έργο από αγάπη για την τέχνη. Τούτο θυμίζει τον ευτράπελο ισχυρισμό ενός φονιά ότι σκότωσε την αγαπημένη του για να μην τη χάσει. Και μού θυμίζει επίσης την απαράδεκτη λεηλασία  των ναών του ΄Ανγκορ από τον συγγραφέα και μεγάλο αισθητή Αντρέ Μαλρώ (André Malraux, 1901-1976), ο οποίος προέβη στην κατάπτιστη αυτή πράξη από θαυμασμό και υπερβολική  αγάπη (!) για τα ακρωτηριασμένα απ’ αυτόν καμποτζιανά γλυπτά, που τα μετέφερε, βέβαια, στο Παρίσι.

Φοίβος Ι. Πιομπίνος   piombinos.com