Η ελληνική ευσέβεια

To ελληνικό πνεύμα δεν έπαψε ποτέ να αντιστέκεται σθεναρά στην όποια λυσσαλέα προσπάθεια εκβαρβαρισμού του. Η έμφυτη στους ΄Ελληνες αγάπη προς την τέχνη συνετέλεσε ώστε ευτυχώς να μην εφαρμοστούν αυστηρά τα διατάγματα του Θεοδοσίου Α’ ούτε το διάταγμα του 435 μ.Χ. του Θεοδοσίου Β’ του Μικρού, το οποίο διέταζε να καταστραφούν τα αρχαία ιερά. ΄Ετσι σώθηκαν τα αριστουργήματα της Ακρόπολης των Αθηνών, η οποία σημειωτέον διατηρούσε ώς τον 5ο μ.Χ. αιώνα ολόκληρο τον εξαίσιο στολισμό των μνημείων της, ειδάλλως δεν θα είχαμε σήμερα ούτε Παρθενώνα ούτε Ερέχθειο. Όπως φρονεί ο βυζαντινολόγος Αδαμάντιος Αδαμαντίου, ακριβώς το αίσθημα σεβασμού των Ελλήνων προς τα έργα μεγάλης καλλιτεχνικής αξίας συνέτεινε ώστε να βρεθεί τρόπος επίδειξης ευλάβειας και προς τον Χριστιανισμό και προς την τέχνη. Εξ ου η προς διαφύλαξή τους μετατροπή των αρχαίων ναών του ελληνικού κόσμου σε χριστιανικούς, η οποία δεν έγινε, όπως πολλοί αντικληρικοί διανοούμενοι θέλουν να πιστεύουν, προκειμένου να καταδειχτεί η θριαμβική επικράτηση του Χριστιανισμού επί της λατρείας των εθνικών. Απεναντίας, τούτο το πολυσήμαντο για την ιστορία, τόσο του ελληνικού όσο και του παγκόσμιου πολιτισμού, γεγονός δείχνει ακράδαντα όχι μόνο τη συνέχιση του αρχαίου καλλιτεχνικού αισθήματος, αλλά και την επιβίωση των αρχαίων δοξασιών και συνηθειών. ΄Ετσι, με τη μετατροπή των αρχαίων ναών σε χριστιανικές εκκλησίες, οι ιεροί τόποι δεν άλλαξαν κατ’ ουσίαν χρήση, αλλά εξακολούθησαν να χρησιμοποιούνται για το σκοπό για τον οποίο είχαν εγκαθιδρυθεί, να χρησιμοποιούνται δηλαδή ως λατρευτικοί, προσκυνηματικοί χώροι, ώστε η παλαιά λατρεία να συνεχίζεται μυστικά ανά τους αιώνες, αν και υπό νέο όνομα και με νέα μορφή. Απόδειξη αδιάσειστη αποτελεί, όπως προαναφέρθηκε, η Ακρόπολη των Αθηνών, η οποία πιθανολογείται ότι τον 10ο μ.Χ. αιώνα είχε διατηρήσει στο σύνολό της την αρχαία όψη της, που δεν κατόρθωσαν να την αλλοιώσουν πολύ οι εγκαθιδρυθέντες πάνω της χριστιανικοί ναοί ούτε οι προσθήκες νέων οικοδομημάτων. Εδώ αξίζει να αναφερθεί ότι η εκκλησία που δημιουργήθηκε στο εσωτερικό του Παρθενώνα ήταν αφιερωμένη -όλως τυχαίως!- στην Παρθένο Μαρία.

Φοίβος Ι. Πιομπίνος piombinos.com