Για τον εορτασμό του Εικοσιένα

     Τώρα που ετοιμαζόμαστε πυρετωδώς να γιορτάσουμε τα διακόσια χρόνια από την έναρξη του εθνικο-απελευθερωτικού αγώνα των Ελλήνων το 1821, μου γεννήθηκαν κάποιες σκέψεις ως προς την κριτική θεώρηση των γεγονότων που συνέβησαν τότε. Στον νου μου ήρθαν τα σοφά, αλλά και αυτονόητα για κάποιους ερευνητές, λόγια του δασκάλου μου Pierre Vidal-Naquet (1930-2006), τότε που παρακολουθούσα τα μαθήματα που παρέδιδε γύρω από την οικονομία της αρχαίας Ελλάδας στην παρισινή École Pratique des Hautes Études (EPHE). Ο Vidal-Naquet υποστήριζε μετ΄επιτάσεως και σθεναρά τη θέση ότι δεν μας επιτρέπεται διόλου να κρίνουμε την οποιαδήποτε ιστορική στιγμή με τα μέτρα της σημερινής εποχής μας. Πώς είναι δυνατόν να κρίνουμε λόγου χάριν το θεσμό της σκλαβιάς κατά την αρχαιότητα με χριστιανικά κριτήρια ή να την ερευνούμε με μαρξιστική ορολογία και οπτική, αιώνες προτού να έχει υπάρξει ο Κάρολος Μαρξ; Σκέφτομαι λοιπόν με αγωνία όλες τις ατέρμονες συζητήσεις, τις θεωρητικές, ιδεολογικές έριδες, τις αντεγκλήσεις, τις αντιπαραθέσεις, τις αμφισβητήσεις  που θα προκαλέσει η επέτειος αυτή στους κύκλους των ιστορικών κρίνοντας αφ΄υψηλού γεγονότα που διαδραματίστηκαν δεκαετίες πρίν σε συνθήκες ξένες για μάς από άτομα τόσο διαφορετικής νοοτροπίας από τη δική μας. Το καλύτερο που θα έχουμε να κάνουμε είναι να οργανώσουμε ένα εθνικό μνημόσυνο για όλους ανεξαιρέτως τους αγωνιστές και πρωταγωνιστές του έπους του Εικοσιένα, αρματολούς και  κλέφτες, δημογέροντες, προεστούς και κοτζαμπάσηδες ή Φαναριώτες και να κρατήσουμε λίγα λεπτά σιγής στη μνήμη τους. Ας ασχοληθούμε με το δυσοίωνο παρόν μας κι ας περιοριστούμε απλώς στη χωρίς πάθος και προκατάληψη, χωρίς καμία επικριτική διάθεση,  ιστορική αναφορά, στην ψυχρή  παράθεση των ιστορικών γεγονότων που έλαβαν χώρα  κατά την Επανάσταση του 1821. Δεν είναι άλλωστε σώφρον ούτε έχει κατ΄ανάγκην ουσιαστικό νόημα να ασχολούμαστε, και μάλιστα  εν θερμώ, με το παρελθόν, κι ας ξεσηκώσει η θέση μου αυτή  θύελλα αρνητικών αντιδράσεων. Μη λησμονούμε ωστόσο τη σοφή βιβλική αφήγηση σύμφωνα με την οποία η γυναίκα του Λωτ που στράφηκε προς τα πίσω της κατά την έξοδο από τα Σόδομα και τα Γόμορρα μεταμορφώθηκε σε στήλη άλατος. Συχνά λέγεται πως η ιστορία επαναλαμβάνεται. Εννοείται βέβαια πως η κακή πλευρά της ιστορίας επαναλαμβάνεται, γιατί το Καλό δεν μπορούμε να πούμε πως επαναλαμβάνεται. Προς τι, λοιπόν, να επιμένουμε να απαθανατίζουμε, να διαιωνίζουμε το Κακό; Ποτέ δεν παραδειγματίστηκε, δεν διδάχθηκε η ανθρωπότητα από το κακό ώστε να το εξαλείψει, ούτε οι φυλακές σωφρόνισαν τους κακούργους και απέτρεψαν ριζικά το φόνο και την κλοπή.

      Φοίβος Ι. Πιομπίνος    piombinos.com