Γλωσσικά τινα (ΣΝΘ’): τα ρήματα χαϊδεύομαι, χαιρετάω, χαιρετιέμαι, χαιρετίζω, χαιρετίζομαι, χαρίζομαι, χιλιάζω, χρειάζομαι και χρήζω

    Το ρήμα χαϊδεύομαι δεν χρησιμοποιείται συνήθως ως παθητικό του ρήματος χαϊδεύω, αλλά με την ειδική έννοια του να επιδιώκει κάποιος χάδια με νάζια και τσαλίμια (π.χ. η γάτα έτρεξε να χαϊδευτεί στα πόδια μου). Η μετοχή χαϊδεμένος έχει συχνά την έννοια του καλομαθημένου (π.χ. ο Κωστής είναι το χαϊδεμένο της μάνας του).

Το ρήμα χαιρετάω κανονικά χρησιμοποιείται στην περίπτωση που απευθυνόμαστε σε κάποιον την ώρα που τον συναντάμε ή τον αποχωριζόμαστε ή τον επισκεπτόμαστε στη γιορτή του για ευχές. Το ρήμα χαιρετίζω χρησιμοποιείται για επίσημο τρόπο χαιρετισμού (π.χ. ο υποψήφιος πρωθυπουργός χαιρετίζει από τον εξώστη του ξενοδοχείου όπου διανυκτέρευσε το συγκεντρωμένο πλήθος των ψηφοφόρων του) ή   για ευνοϊκή υποδοχή (π.χ. η πρόταση του υπουργού χαιρετίστηκε από τους συνεργάτες του με μεγάλο  ενθουσιασμό). Το ρήμα χαιρετιέμαι  ή χαιρετίζομαι χρησιμοποιείται κυρίως για την περίπτωση που ανταλλάσσει κάποιος χαιρετισμό με κάποιον άλλο (π.χ. κάθε πρωί χαιρετιέμαι με τη θυρωρό της πολυκατοικίας μας).

Το μεσοπαθητικό ρήμα χαρίζομαι χρησιμοποιείται κυρίως με την ειδική έννοια του ευνοώ κάποιον κρίνοντάς τον με πιο χαλαρά κριτήρια, μεροληπτικά (π.χ. είναι αδέκαστος κριτής και δεν χαρίζεται σε κανέναν και για κανέναν). Η μετοχή χαρισμένος αντιστοιχεί στη σημασία του χαρίζω, δωρίζω.

Το ρήμα χιλιάζω χρησιμοποιείται σχεδόν αποκλειστικά ως ευχή σε γενέθλια (π.χ.  εύχομαι να τα χιλιάσ-εις / -ετε, δηλ. να ζήσ-εις / -ετε χίλια χρόνια).

Η μετοχή ενεστώτα χρειαζούμενα του ρήματος χρειάζομαι χρησιμοποιείται ως ουσιαστικό με την έννοια  εκείνων που είναι χρειώδη, απαραίτητα, αναγκαία (π.χ. στο ταξίδι να πάρεις μαζί σου μόνο τα χρειαζούμενα).

Το μεταβατικό ρήμα χρήζω  χρησιμοποιείται μόνο στον ενεστώτα και τον παρατατικό σε εκφράσεις όπως π.χ. κάποιος χρήζει βοηθείας, δηλαδή έχει ανάγκη από βοήθεια, ή χρήζει σχολιασμού, προστασίας, εκσυγχρονισμού κ.λπ.

Φοίβος Ι. Πιομπίνος   piombinos.com