Γλωσσικά τινα (ΡΞΗ’): η ξενομανία στην καθημερινή ομιλία μας

Συνεχίζουμε την παράθεση ξένων όρων που χρησιμοποιούνται τα τελευταία χρόνια κατά κόρον στην ελληνική γλώσσα μολονότι υπάρχουν θαυμάσιοι αντίστοιχοι όροι.

Η λέξη αβανγκάρντ (<γαλλικό avant-garde «εμπροσθοφυλακή» <avant «πριν» +  garde «φρουρά») δεν είναι άλλη από την πρωτοπορία.

Το αβαντάζ (<γαλλικό avantage <avant «πριν» <ab ante) σημαίνει το πλεονέκτημα.

Το ανεκδιήγητο ρήμα εξιτάρω, που χρησιμοποιείται βλακωδώς τελευταία, αποτελεί μεταφορά του γαλλικού ρήματος exciter και σημαίνει απλούστατα διεγείρω, ερεθίζω.

Το ρήμα ιντριγκάρω (<λατ. intricare και γαλλ. intriguer) δεν χρησιμοποιείται με την έννοια του μηχανορραφώ, που τη χροιά του τη διατηρεί το ουσιαστικό ίντριγκα, αλλά με την έννοια του εξάπτω τη φαντασία (π.χ. με ιντριγκάρει να μάθω τι σκέφτεται η φίλη μου).

Το κομπλιμέντο κ. κοπλιμέντο και κομπλιμάν (<ιταλικό complimentο) χρησιμοποιείται αντί της ελληνικότατης λέξης φιλοφρόνηση.

Το ματς (<αγγλικό match) χρησιμοποιείται συνηθέστατα αντί της λέξης αγώνας.

Ο νιχιλισμός είναι η εξελληνισμένη μεταφορά του γαλλικού  όρου nihilisme (<λατινικό nihil «μηδέν») για τον μηδενισμό.

Ο όρος ντετερμινισμός αποτελεί μεταφορά του γερμανικού Determinismus και σημαίνει την ελληνικότατη και ωραιότατη ως όρο αιτιοκρατία.

Ο πεσιμισμός αποτελεί κι αυτός εξελληνισμένη μεταφορά του γαλλικού όρου pessimisme (<λατινικό pessimus «χείριστος», υπερθ. βαθμός του επιθέτου malus «κακός») και αποδίδει ξενότροπα την απαισιοδοξία.

Η ρεβάνς (<γαλλικό  revanche) καλύτερα να μεταφράζεται ως αντεκδίκηση.                       

Ο σοβινισμός σημαίνει τον (τυφλό) εθνικισμό που χαρακτηρίζεται από φανατισμό και αποτελεί μεταφορά του γαλλικού chauvinisme, από το κύριο όνομα Chauvin, ενός φανατικού πατριώτη, ήρωα του θεατρικού έργου La Cocarde tricolore (1831), το οποίο γράφτηκε από τον Jean H. Cogniard και βασίστηκε στο πρόσωπο του γάλλου στρατιώτη Ν. Chauvin, υπέρμετρα αφοσιωμένου στον Ναπολέοντα Βοναπάρτη.

H λέξη σπόνσορας αποτελεί εξελληνισμένη εκδοχή της αγγλικής sponsor, που αποδίδει τον ελληνικότατο χορηγό, αφού οι αρχαίοι μας πρόγονοι υπήρξαν οι πρώτοι στον κόσμο διδάξαντες το θεσμό της χορηγἰας, και όχι βέβαια οι ανύπαρκτοι τα χρόνια εκείνα ‘Αγγλοι.

Φοίβος Ι. Πιομπίνος   piombinos.com