Γλωσσικά τινα ΣΙΘ’: τα σύνθετα του ρήματος μένω

Η βασική σημασία της ήδη αρχαίας λέξης μένω ήταν και παραμένει «βρίσκομαι σε συγκεκριμένο χώρο / θέση»: το Σαββατοκύριακο θα μείνω στο χωριό της πεθεράς μου. Απ’ αυτήν προήλθαν τρείς σημασιακές ομάδες, ανάλογα με το σύνθετο ρήμα που προκύπτει από την προσθήκη σε αυτό το αρχικό ρήμα κάποιας από τις προθέσεις.

Η πρώτη ομάδα ρημάτων δια της προσθήκης των προθέσεων δια και παρά  έχει την έννοια του «βρίσκομαι μόνιμα ή προσωρινά κάπου, κατοικώ, ζώ». Ειδικότερα το ρήμα διαμένω σημαίνει «βρίσκομαι κάπου συνεχώς, κατοικώ, ζω»: εδώ και δέκα χρόνια διαμένω στο Παρίσι, ενώ το ρήμα παραμένω σημαίνει «βρίσκομαι κάπου για ένα ορισμένο διάστημα»:  παραμένω στο νησί μέχρι να ανοίξουν τα σχολεία.

Η δεύτερη ομάδα ρημάτων προκύπτει δια της προσθήκης των προθέσεων ανά, περί  και προς και έχει την έννοια του «βρίσκομαι κάπου για να συναντήσω, να δω κάποιον ή κάτι»: αναμένω την έκδοση του διαζυγίου μου / η φίλη μου με περιμένει στην καφετέρια της πλατείας / η μάνα προσμένει να σφίξει τον μεταναστη γιο της στην  αγκαλιά της, ενδεχομένως χωρίς αποτέλεσμα δια της προσθήκης του από:  μετά  τον θάνατο της γυναίκας του απέμεινε ολομόναχος και ξε: μετά την κήρυξη της απεργίας των  ναυτεργατών ξεμείναμε στο νησί.

Και τέλος η τρίτη ομάδα προκύπτει δια της προσθήκης των προθέσεων επί και εν και έχει τη σημασία του «εξακολουθώ να βρίσκομαι κάπου, δεν μετακινούμαι από τη θέση που έχω πάρει»: ο βουλευτής επιμένει στις απόψεις του / εμμένει πεισματικά στις αποφάσεις που πήρε πρόσφατα.

Φοίβος Ι. Πιομπίνος   piombinos.com