Περί του γαλλοκεμαλικού Συμφώνου Φρανκλέν-Μπουγιόν

    Τώρα που γίνεται λόγος για την υποστήριξη που μάς παρέχει η Γαλλία -με το αζημίωτο βέβαια-  έναντι της συμμάχου μας στο ΝΑΤΟ Τουρκίας, δεν βλάπτει να υπενθυμίσουμε το Σύμφωνο Φρανκλέν-Μπουγιόν, γνωστότερο ως Συμφωνία της ΄Αγκυρας, το οποίο υπογράφηκε στις 20 Οκτωβρίου 1921, σχεδόν  ένα χρόνο πριν από τη Μικρασιατική Καταστροφή. Ο Henri Franklin-Bouillon που την υπέγραψε ήταν βουλευτής και προσωπικός φίλος του γάλλου πρωθυπουργού Αριστίντ Μπριάν (Aristide Briand, 1862-1932) και  είχε υπάρξει υπουργός Προπαγάνδας και πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής. Το 1921 είχε ήδη αρχίσει η διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, είχαν προηγηθεί οι Βαλκανικοί πόλεμοι, καθώς και ο Α΄ Παγκόσμιος πόλεμος, οι δε Μεγάλες Δυνάμεις (Αγγλία, Γαλλία, Ιταλία και Ρωσία) πάσχιζαν να εξασφαλίσουν τις δικές τους ζώνες επιρροής και ελέγχου στα υπό διαμόρφωση κράτη τόσο στη Βαλκανική Χερσόνησο όσο και στην Εγγύς και Μέση Ανατολή. Ο Ανρί Φρανκλέν-Μπουγιόν υπήρξε ο πρωτεργάτης της κίνησης για την προσέγγιση της τότε Οθωμανικής Τουρκίας.

      Το Σύμφωνο αυτό αναγνώριζε στον διπλωματικό τομέα το κεμαλικό κίνημα ως εγγυήτρια δύναμη στη Δύση,  ενώ παράλληλα στον στρατιωτικό τομέα έδινε στον κεμαλικό στρατό τη δυνατότητα να αποδεσμεύσει μεγάλο μέρος των δυνάμεών του από το μέτωπο της Κιλικίας, που τελούσε υπό γαλλική κατοχή, και ταυτόχρονα να αποκτήσει σημαντικό πολεμικό υλικό, γεγονός που ανέτρεψε την ισορροπία των δυνάμεων και επέτρεψε στην Τουρκία να εξαπολύσει την τελική επίθεση εναντίον των ελληνικών δυνάμεων λίγους μήνες αργότερα. Το Σύμφωνο Φρανκλέν-Μπουγιόν υπονόμευσε τη διασυμμαχική ενότητα και σήμανε το τέλος της «κοινής πολιτικής» των Μεγάλων Δυνάμεων στο Ανατολικό Ζήτημα, αφού έκλεισε, πρώτη αυτή από τους νικητές του Α’ Παγκοσμίου πολέμου, χωριστή ειρήνη με την Τουρκία του Μουσταφά Κεμάλ.  Υπήρξε επίσης ουσιαστικά επιλογή της Γαλλίας να χρησιμοποιήσει την κεμαλική Τουρκία ως φορέα για την εξυπηρέτηση των δικών της αποκλειστικά συμφερόντων στην περιοχή της Εγγύς Ανατολής και έφερε σε μεγάλο διπλωματικό αδιέξοδο και απομόνωση την ελληνική κυβέρνηση, εγκαταλείποντας τη συμμαχία με την Ελλάδα, η οποία είχε αποβιβαστεί στη Σμύρνη και με εντολή της Γαλλίας. Συνοπτικά, για την Ελλάδα η σημασία του Συμφώνου Φρανκλέν-Μπουγιόν ήταν δυσμενέστατη, αφού δυσχέραινε την κατάστασή της τόσο στρατιωτικά -τώρα ο Κεμάλ μπορούσε άνετα να συγκεντρώσει όλες του τις δυνάμεις στο ελληνικό μέτωπο-  όσο και διπλωματικά, αφού σήμαινε την πλήρη απομόνωση της ελληνικής κυβέρνησης, η οποία δεν μπορούσε να ελπίζει πλέον παρά μόνο στην έτσι κι αλλιώς περιορισμένη, έως ανύπαρκτη, αγγλική υποστήριξη.

      Φοίβος Ι. Πιομπίνος    piombinos.com