Ποιος ήταν ο Φραγκίσκος Πόρτος;

Ο Φραγκίσκος Πόρτος  υπήρξε από τους επιφανέστερους λογίους και κριτικούς του 16^ου αιώνα. Γεννήθηκε στο Ρέθυμνο περί το 1512. Τα πρώτα του γράμματα τα διδάχθηκε στην Πελοπόννησο, αλλά αφού έχασε τους γονείς του, αναγκάστηκε να διακόψει τις σπουδές του και να επανέλθει στην Κρήτη. Αργότερα, υπό την προστασία του Γεωργίου Καλλέργη, μετέβη στην Πάδοβα όπου επί πενταετία συμπλήρωσε τις σπουδές του στη φιλοσοφία. Στη συνέχεια διορίστηκε «αρχιδιδάσκαλος» και «πρωτοκαθηγητής» του ελληνικού γυμνασίου της Βενετίας. ‘Υστερα όμως από ένα έτος καθαιρέθηκε για πολιτικούς λόγους και απήλθε στη Φερράρα όπου διορίστηκε δημόσιος διδάσκαλος της ελληνικής (1537). Στη Φερράρα τα μαθήματά του σημείωσαν μεγάλη επιτυχία ώστε όχι μόνο συνέρρεαν για τη διδασκαλία του πολυπληθείς οι νέοι της πόλης αλλά και ξένοι προσέρχονταν από παντού. Από τη Φερράρα μετέβη στη Μοδένα  όπου συνέτεινε τα μάλα με εντυπωσιακή επιτυχία στην εκεί ανάπτυξη των ελληνικών σπουδών και στην ίδρυση Ακαδημίας, της οποίας διετέλεσε μέλος. Η εν λόγω Ακαδημία εξελίχθηκε σε ένα από τα σημαντικότερα κέντρα διάδοσης των ιδεών της Μεταρρύθμισης. Ο δούκας της Φερράρας Ηρακλής Β’ ντ’ Έστε, εκτιμώντας τον Πόρτο ως λόγιο, δάσκαλο και φιλομεταρρυθμιστή, τον προσκάλεσε να διδάξει τα ελληνικά γράμματα  στο εκεί νεοσύστατο Πανεπιστήμιο, καθώς και στις θυγατέρες  του (1545-1554). Τον Αύγουστο ή Σεπτέμβριο 1558 συνελήφθηκε και κλητεύθηκε ενώπιον της Ιεράς Εξέτασης, επειδή είχε εκφράσει καλβινιστικές απόψεις. Τελικά του επιβλήθηκε επιεικής ποινή, ίσως λόγω της παρέμβασης ισχυρών προσώπων, και τού απαγορεύτηκε επί δύο συνεχόμενα έτη να φύγει από τη Βενετία χωρίς τη γραπτή άδεια της Ιεράς Εξέτασης. Λίγο πριν από τη λήξη του περιορισμού του στα τέλη του 1559 κατόρθωσε να δραπετεύσει με την οικογένειά του από τη Βενετία. ΄Υστερα από περιπλανήσεις  κατέφυγε στη Γενεύη όπου  το 1562 διορίστηκε δημόσιος καθηγητής των ελληνικών γραμμάτων στο εκεί Πανεπιστήμιο. Στη Γενεύη παρέμεινε διδάσκοντας μέχρι τον θάνατό του το 1581.

Ο Φραγκίσκος Πόρτος συνέγραψε πληθώρα έργων. Μεταξύ άλλων τα εξής: Λεξικόν ελληνικόν,  Σημειώσεις και επιστολαί Συνεσίου, Σχόλια εις ΄Ομηρον, Ευριπίδην, Αριστοτέλους Ρητορικά και ποιητικά, Ερμογένην και εις τα τρία της Ανθολογίας βιβλία, Υπομνήματα εις τους Ολυνθιακούς, τους Φιλιππικούς και άλλους Δημοσθένους λόγους, και εις δύο του Σοφοκλέους τραγωδίας. Επιμελήθηκε επίσης την έκδοση του Ερμογένους, Αφθονίου και Λογγίνου, μετά σημειώσεων, στη Γενεύη το 1569. Το έργο του Πόρτου μαρτυρεί την οξύνοιά του στην κριτική αποκατάσταση των αρχαίων κειμένων και την απαράμιλλη ερμηνευτική του ικανότητα.

Φοίβος Ι. Πιομπίνος   piombinos.com