Ποιος ήταν ο Αρχύτας ο Ταραντίνος;

     Ο Αρχύτας από τον Τάραντα  υπήρξε φιλόσοφος, μαθηματικός, αστρονόμος και πολιτικός. Γεννήθηκε κατά τις πιθανότερες ειδήσεις το 428 και πέθανε το 347 π.Χ. Καταλέγεται μεταξύ των εξαιρετικότερων προσωπικοτήτων του αρχαίου κόσμου. Διακρίθηκε εν πρώτοις ως φιλόσοφος της Πυθαγόρειας σχολής, της οποίας λογίζεται ο όγδοος αρχηγός, υπήρξε δε φίλος του Πλάτωνα, ο οποίος τον επισκέφθηκε κατά το ταξίδι του στη Σικελία. Απόδειξη του ότι ο Αρχύτας υπήρξε μέγας φιλόσοφος είναι το γεγονός ότι ο Αριστοτέλης έγραψε γι΄αυτόν ειδική, χαμένη πλέον, πραγματεία με τον τίτλο «Η φιλοσοφία του Αρχύτα».

      Από τις προς τις θετικές επιστήμες συνδεόμενες θεωρίες του Αρχύτα δύο είναι θεμελιώδεις: α) ότι δεν υπάρχει απόλυτη διαφορά μεταξύ του οργανικού και του ανόργανου κόσμου και β) ότι ο νόμος της αιτιότητας δεν δύναται να παράσχει ερμηνεία των φαινομένων.

      Στα Μαθηματικά ο Αρχύτας είναι ο πρώτος που εισήγαγε τη μεθοδική έρευνα της Μηχανικής με τη βοήθεια της Γεωμετρίας. Αυτός πρώτος διέκρινε την αρμονική πρόοδο από την αριθμητική και τη γεωμετρική πρόοδο. Ο Εύδημος τον θεωρεί ως τον υπέρτερο μεταξύ εκείνων που πλούτισαν την επιστήμη της Γεωμετρίας με πρωτότυπα θεωρήματα. Αυτός ανακάλυψε τη λύση του προβλήματος του διπλασιασμού του κύβου, η δε θεωρία των αναλογιών καθώς και η επιστημονική σπουδή της ακουστικής και της μουσικής προήχθησαν σημαντικότατα με τις έρευνές του.

      Στην εφηρμοσμένη Μηχανική οι εργασίες του Αρχύτα υπήρξαν πολύτιμες και πρωτότυπες. Θεωρείται ο εφευρέτης του κοχλία και της τροχαλίας. Σύμφωνα με τα γραπτά ρωμαίων ιστορικών, του αποδίδεται επίσης η ανακάλυψη κάποιου είδους αεριοπροωθούμενης πτητικής μηχανής, της καλούμενης «περιστεράς του Αρχύτα», ξύλινου ομοιώματος πτηνού που το βάπτισε μάλιστα «πετομηχανή». Δύο χιλιετίες αργότερα, μέχρι και οι πιο προηγμένοι επιστήμονες ρομποτικής δυσκολεύονται να αναπαράγουν μηχανικά την αποτελεσματικότητα και φυσική κομψότητα με την οποία τα πουλιά διασχίζουν τους αιθέρες. Πρόσφατα ωστόσο το Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ ήρθε ένα βήμα πιο κοντά στην εφεύρεση του Αρχύτα χάρη στο καινοτόμο Pigeonbot. Η εν λόγω εφεύρεση συνδυάζει ένα ρομποτικό σώμα με πραγματικά φτερά περιστεριού και τα πρώτα πειράματα δείχνουν πως μιμείται εξαιρετικά τις ιδιαιτερότητες της πτερωτής πτήσης.

       Εξάλλου ο Αρχύτας δεν διέπρεψε μόνο ως επιστήμονας αλλά και ως πολιτική και στρατιωτική φυσιογνωμία της εποχής του. Οι συμπολίτες του τον ανέβασαν επτά φορές στο αξίωμα του ανώτατου άρχοντα της χώρας τους και υπό την ηγεσία του οι Ταραντίνοι διεξήγαγαν πολέμους κατά των Μεσαπίων, των Λευκανών και των Συρακουσίων.

      Ιστορείται χαρακτηριζόμενος από ευγένεια αισθημάτων, ως εξαιρετικά καλοκάγαθος και ιπποτικός απέναντι στους εχθρούς του. Αναφέρεται κι ως ικανότατος πλαγιαυλητής.

      Πνίγηκε στη διάρκεια ταξιδίου του στην Αδριατική και τάφηκε στις ακτές της Απουλίας, όπως αναφέρει ο Οράτιος που του αφιέρωσε την υπ΄αριθ. I 28 ωδήν του.

      Φοίβος Ι. Πιομπίνος     piombinos.com