Φοίβος Πιομπίνος

Η κατάληξη –ισμός είναι ένα παραγωγικό επίθημα της αρχαίας και της νεοελληνικής,   αποτελεί ενισχυμένη μορφή του επιθήματος -μός και προέρχεται αρχικά από ρήματα σε –ίζω (λ.χ. εθίζω>εθισμός, αποικίζω>αποικισμός, χωρίζω>χωρισμός, φωτίζω>φωτισμός). Το νεοελληνικό αντίστοιχο αποτελεί μεταφορά ξένων όρων σε –ism (αγγλ.), σε –isme (γαλλ.) και σε –ismus (νεολατ. και γερμ.), που απαντά σε ονομασίες θεωριών, θρησκειών, καλλιτεχνικών κινημάτων ή φιλοσοφικών απόψεων λ.χ.  κομμουν-ισμός (πβ. γαλλ. communisme), ισλαμ-ισμός (πβ. γαλλ. islamisme), […]

    Τα τελευταία χρόνια, όλο και συχνότερα οι συμπολίτες μας προφέρουν το ίδιο τα δίψηφα σύμφωνα γγ και γκ. Τούτο συμβαίνει ακόμα και με κάποιους ραδιοφωνικούς εκφωνητές καθώς και με μερικούς ηθοποιούς. Για να γίνω σαφέστερος θα χρησιμοποιήσω τη φωνητική μεταγραφή αυτών των συμφώνων με βάση το διεθνές φωνητικό αλφάβητο εν χρήσει από τη γλωσσολογία. Το δίψηφο γγ πρέπει να ακούγεται ως ng, ενώ το γκ ως g. Έτσι […]

Η Ελλάδα υφίσταται τα τρία τελευταία κυρίως χρόνια έναν άνευ προηγουμένου διεθνή διασυρμό και ανελέητο, εξουθενωτικό σφυροκόπημα, προ πάντων στο ψυχολογικό επίπεδο, από τις περιώνυμες «αγορές» και τους εταίρους της στην Ευρωπαϊκή ΄Ενωση. Είναι ένα γεγονός το οποίο ξεπερνάει κάθε λογική εξήγηση και ανάγεται στις σφαίρες της μεταφυσικής. Η παρελκυστική τακτική κυρίως εκ μέρους της Γερμανίας ως προς την εκταμίευση της δεύτερης δόσης προς τη χώρα μας αγγίζει τα όρια […]

Τα αριθμητικά επίθετα τα χωρίζουμε σε απόλυτα (λ.χ. πέντε μήλα), τακτικά (λ.χ. πρώτος μήνας), πολλαπλασιαστικά (λ.χ. τριπλός μισθός) και αναλογικά (λ.χ. δεκαπλάσια ποσότητα). Τα απόλυτα αριθμητικά από το πέντε ώς το εκατό καθώς και το δύο έχουν ένα μόνο τύπο για όλα τα γένη και όλες τις πτώσεις, είναι δηλαδή άκλιτα. Από τα απόλυτα αριθμητικά μόνο το  ένα,  το τρία και το τέσσερα έχουν τρία γένη και κλίνονται το ένα […]

Στις  28 Ιουλίου (10 Αυγούστου) 1913 ο Ελευθέριος Βενιζέλος μετέβη στη Ρουμανία και υπέγραψε τη συνθήκη του Βουκουρεστίου, με την οποία έληξε και διπλωματικά ο Β’ Βαλκανικός πόλεμος. Σε αυτή τη συνθήκη, μεταξύ διαφόρων όρων, υπήρχε, κατ’ αξίωσιν της Ρουμανίας, και η εκ μέρους της ελληνικής Πολιτείας εγκληματική, σε βαθμό προδοσίας, υποχώρηση προς τις ρουμανικές αξιώσεις για την κατ’ ουσίαν αναγνώριση της ύπαρξης στην Ελλάδα  ρουμανικής μειονότητας,  της οποίας η […]

Η χρήση αδιακρίτως του επιρρήματος άμεσα, με την αντίληψη πως  αποτελεί απλώς τύπο της δημοτικής, αντί του επιρρήματος αμέσως, είναι τελείως εσφαλμένη, αφού η σημασία των δύο ετούτων επιρρημάτων είναι διαφορετική Το επίρρημα άμεσα είναι αντίθετο του έμμεσα και σημαίνει πως κάτι γίνεται απευθείας, χωρίς τη μεσολάβηση κανενός: Απευθύνθηκε άμεσα στον προϊστάμενο του. / Του το ανακοίνωσε άμεσα, χωρίς περιστροφές. Το επίρρημα αμέσως σημαίνει πως κάτι γίνεται χωρίς καθυστέρηση, τώρα:  Ο […]

Η Σάσων ή Σασώ στους αρχαίους χρόνους, Σαζένο στα ιταλικά και Σαζάνι στα αλβανικά, είναι ένα βραχώδες και άγονο νησί (έκτασης 4,5 τετρ. χλμ.) στη στρατηγικής σημασίας είσοδο των στενών του Οτράντο. Ανήκει γεωγραφικά στο αρχιπέλαγος των Διαποντίων νήσων, από τα οποία τα κυριότερα είναι: οι Οθωνοί, το Μαθράκι και η Ερείκουσα, νησάκια της ελληνικής επικράτειας βορείως της Κέρκυρας. Ιστορικά ανήκει αναπόσπαστα στο σύμπλεγμα των Ιονίων νήσων. Στους φιλόμουσους το […]

Δεν πρέπει επ’ ουδενί να συγχέουμε σημασιολογικά τις λέξεις βρόγχος και βρόχος, οι οποίες είναι διαφορετικές στην ετυμολογική τους προέλευση. Η λέξη βρόγχος (vrόnxos) δηλώνει τη διακλάδωση της τραχείας σε κάθε έναν από τους δύο πνεύμονες, γι’ αυτό άλλωστε συνήθως μιλούμε, κατά πληθυντικό, για τους βρόγχους των πνευμόνων, δηλαδή για τον άνω λοβιαίο / κάτω λοβιαίο βρόγχο. Η λέξη βρόχος (vrόxos) δηλώνει: 1) τη θηλιά με μετακινούμενο κόμπο, που σφίγγει, […]

Όλα τα ρήματα, οι μετοχές, τα επίθετα αλλά και τα επιρρήματα προσδιορίζονται από επιρρήματα. Τα επιρρήματα πολύ και λίγο τυχαίνει να συμπίπτουν εντελώς με το ουδέτερο του ενικού του αντίστοιχου επιθέτου: λίγο μ’ ενδιαφέρει η περίπτωσή του, πολύ θα ήθελα να επισκεφθώ την Αίγυπτο, είναι πολύ επιμελής μαθητής, πέρασε λίγο βιαστικά από το σπίτι, μιλούσε πολύ γρήγορα, ένιωθα πολύ άβολα μαζί του, έφυγε λίγο νωρίς, φέτος ήρθαν πολύ περισσότεροι τουρίστες […]