ΦΟΙΒΟΣ ΠΙΟΜΠΙΝΟΣ

Το επίθετο Αλβανός έχει προκύψει από το «Αλβανόν όρος», βουνό του Λατίου. ΄Ηταν μια περιοχή όπου είχαν κατοικήσει ιλλυρικοί πληθυσμοί. Οι Αρχαίοι ονόμαζαν την περιοχή της σημερινής Αλβανίας Ιλλυρία, ονομασία που διατήρησαν και οι Ρωμαίοι (Illyricum). Οι Βυζαντινοί, αντιθέτως, υιοθέτησαν την παλαιότερη λατινογενή ονομασία Αλβανία. Το θυλικού γένους επίθετο είναι Αλβανή ή Αλβανίδα. Ο ΄Αραβας προσδιορίζει το πρόσωπο εκείνο που ανήκει στο σημιτικής καταγωγής έθνος, που έχει τις ρίζες του […]

Τα παράγωγα ουσιαστικά σε /ia/, που είναι προπαροξύτονα (δηλαδή τονιζόμενα στήν τρίτη συλλαβή από το τέλος) και προέρχονται από θέματα που περιείχαν –ο-, γράφονται με –οι- (-οια). Παραδείγματος χάριν, από το θέμα ρο- του ρέω (πβ. ρό-ος > ρους) σχηματίζονται ουσιαστικά σε –ροια (αμηνόρ-ροια, απόρ-ροια, βλενόρ-ροια, γονόρ-ροια, διάρ-ροια, δακρυόρ-ροια, λευκό-ροια, λογοδιάρ-ροια, μηνόρ-ροια, παλί-ροια, πυόρ-ροια, ρινόρ-ροια, σιαλόρ-ροια, σπερματόρ-ροια, φυλλόρ-ροια). Από το θέμα πλο- του πλέω (πβ. πλόος > πλους) σχηματίζονται ουσιαστικά […]

Στον σύγχρονο προφορικό και κυρίως γραπτό –δοκιμιακό- λόγο καθίσταται αναγκαία η διαφοροποίηση ανάμεσα στον τεχνικό πολιτισμό και την πνευματική καλλιέργεια. Η εν λόγω αντίθεση δηλώνεται σε άλλες γλώσσες από το ζεύγος λ.χ. της γαλλικής γλώσσας civilisation και culture, και αφορά τη λεπτή διαφορά που χωρίζει τον πολιτισμό ως πνευματικό μέγεθος, ως εθνική ιδιοπροσωπία, από τον πολιτισμό ως σύνολο εκφάνσεων και δραστηριοτήτων που αποσκοπούν στο να ικανοποιήσουν πνευματικές και καλλιτεχνικές αναζητήσεις, […]

Το ρήμα συνίσταται αποκτά διάφορες σημασίες ανάλογα με την πρόθεση, με την οποία συντάσσεται. Συντασσόμενο με την πρόθεση από παίρνει την έννοια του «αποτελείται» (π.χ. το υλικό συνίσταται από μία καινούργια χημική ένωση). Με την πρόθεση σε σημαίνει «έγκειται, βρίσκεται, υπάρχει» (π.χ. η δουλειά των δημοσιογράφων συνίσταται στο να ενημερώνουν τον κόσμο / σε τι συνίσταται το κατηγορητήριό του;). Το ρήμα συνιστάται σημαίνει «προτείνεται, δίνεται η συμβουλή, γίνεται η σύσταση» […]

Πρέπει να διακρίνουμε σημασιολογικά, μορφολογικά και ορθογραφικά τη λέξη σύγχιση από την ομόηχή της σύγχυση. Η σύγχιση παράγεται από το ρήμα συγχίζω / -ομαι και δηλώνει την κατάσταση εκείνη ψυχικού αναβρασμού ή ανεξέλεγκτου εκνευρισμού, την ταραχή, τη διατάραξη της ψυχικής ηρεμίας ενός ατόμου: ο γιατρός συνέστησε στον πελάτη του να αποφεύγει τις συγχίσεις. Η λέξη σύγχυση ειναι παράγωγο του ρήματος συγχέω και δηλώνει: 1. την ασάφεια του νοήματος στον προφορικό […]

Η σορός και ο σωρός είναι ομόηχες λέξεις διαφορετικού γένους και διαφορετικής σημασίας και χρήσεως. Η λέξη σορός σημαίνει «τον νεκρό, το σώμα του νεκρού που βρίσκεται μέσα σε φέρετρο» (π.χ. η σορός του αρχιεπισκόπου θα εκτεθεί σε λαϊκό προσκύνημα στον καθεδρικό ναό) και κατ’ επέκτασιν το φέρετρο, την κάσα στην οποία έχει τοποθετηθεί ο νεκρός. Η λέξη σωρός σημαίνει «πλήθος πραγμάτων στοιβαγμένων στον ίδιο χώρο το ένα πάνω στο […]